Energetyka

To już przesądzone. Po latach czekania, zwodzenia i przekładania terminów wielkimi krokami zbliżamy się do nowelizacji ustawy wiatrakowej i tym samym modyfikacji zasady 10H, która bardzo skutecznie przez lata blokowała rozwój lądowej energetyki wiatrowej w Polsce. Ale to wcale nie znaczy, że wszyscy, jak jeden mąż, zmienili zdanie na ten temat w Zjednoczonej Prawicy i teraz już kochają turbiny miłością do grobowej deski. To nic innego jak pragmatyzm partyjny. Usunięcie z polskiego prawa zasady 10H wszak stanowi jeden z kamieni milowych, od realizacji których Bruksela uzależnia wypłatę pieniędzy Polsce w ramach Krajowego Planu Odbudowy.

Północna Izba Gospodarcza w Szczecinie skontaktowała się z kilkudziesięcioma przedsiębiorcami z regionu, żeby sprawdzić ich nastroje. Powiedzieć, że są kiepskie, to nic nie powiedzieć. Trudno się dziwić i żądać pozytywnego nastawienia, po tym jak większość z nich otrzymało nowe rachunki za energię i ciepło powiększone o nawet kilkaset procent. Sprawa jest na tyle poważna, że właściciele firm mówią wprost, że zawieszenie cen energii to jedynie przełożenie w czasie egzekucji w ich przypadku.

Biedaszyby zaczęły powstawać lekko ponad 100 lat temu, podczas kryzysu na przełomie lat 20. i 30. minionego stulecia. Omijając zbyt drogi węgiel z kopalni, w ten sposób utrzymywała się wtedy niejedna rodzina na Górnym Śląsku. Potem o biedaszybach słyszeliśmy dopiero w latach 90. XX wieku w Wałbrzychu, kiedy tamtejszym mieszkańcom mocno we znaki dała się restrukturyzacja regionu wałbrzyskiego. I teraz znowu zaczęły się pojawiać, tym razem przez bezprecedensowy kryzys energetyczny.

Cena gazu spadła do poziomów oglądanych ostatni raz ponad rok temu. Przyczyn takiego stanu rzeczy jest przynajmniej kilka. W Polsce tych wahań nie powinniśmy jednak w żaden sposób odczuć, bo wcześniej politycy zamrozili ceny gazu. To wcale jednak nie znaczy, że już nie będzie żadnych giełdowych harców z tym surowcem w roli głównej. Ciągle nie wiadomo, jak zachowa się Władimir Putin z Gazpromem pod rękę. Swój konkretny koszt energetyczny będzie miało również chińskie ożywienie gospodarcze.

Za chwilę mają się na nowo rozpocząć negocjacje - podobno ostatniej szansy - między Tauron a Rafako. Spór nabiera coraz to większego tempa, po tym jak stał się też areną dla polityków, którzy i tutaj chcą coś dla siebie ugrać. O porozumienie będzie jednak bardzo ciężko. No chyba że dogadają się między sobą związkowcy z obu spółek, którzy mają się specjalnie w tym celu spotkać.

Co dalej z podpisaną w 2021 r. umową społeczną? Czy coś się stanie z górniczymi wynagrodzeniami, które są pod coraz większą presją inflacji? Dlaczego rząd tak po prawdzie tylko mówi o zwiększeniu wydobycia węgla, za czym jednak nie idą konkretne czyny? I co się dzieje z budową instalacji służących do produkcji błękitnego węgla? To też przecież obiecywano. To tylko niektóre tematy, jakie bardzo chcą górnicy z Polskiej Grupy Górniczej (PGG) poruszyć z wiceministrem i szefem aktywów państwowych Jackiem Sasinem. Zbycie ich może odbić się rządowi czkawką.

Zmienia się ustrój, zmienia się większość parlamentarna i rzecz jasna też rząd. Nawet złoty w międzyczasie traci cztery zera. Ale polskie opowieści o atomie mimo upływu lat ciągle pozostają w formie. Teraz kolejną tego typu wizję zaprezentował nam wicepremier i szef aktywów państwowych Jacek Sasin. Zgodnie z jego zapowiedzią w 2035 r. w Polsce mają działać nawet trzy reaktory atomowe. Nie ma co jednak za bardzo przywiązywać się do tych słów. Wszak opowiadanie bajek o polski atomie trwa od dziesięcioleci.

Pamiętam, jak w naszym kraju i na świecie spadła fala krytyki na prezydenta Andrzeja Dudę, który podczas Szczytu Klimatycznego ONZ COP24 powiedział wszem i wobec, że Polska stała, stoi i będzie stać węglem, którego mamy na 200 lat, jak nie lepiej. Tymczasem teraz, ponad cztery lata później, okazuje się, że to nie były wcale słowa rzucone na wiatr. Najnowszy Przegląd Węglowy Fundacji Instrat to tylko potwierdza. Rośnie produkcja węgla, jego sprzedaż, nawet zatrudnienie w górnictwie.

Na rynku emisji znowu wieje i kołysze. Cena wyemitowania jednej tony dwutlenku węgla w ciągu raptem miesiąca spadła o ok. 14 proc. Ale możliwe też są za chwile wyraźne zwyżki. Tymczasem Amerykanie i Japończycy wspólnie pracują nad nową technologią turbin gazowych, które energię mogłyby czerpać z amoniaku.

Energia jest ciągle bardzo droga, a na domiar złego wrócił 23-procentowy VAT. To z kolei powoduje, że jazda e-samochodem w Polsce staje się coraz mniej opłacalna. Ale wcale nie jest tak, że nic z tym nie możemy zrobić, bo jesteśmy uzależnieni energetycznie od węgla i gazu. Wystarczy, po latach obiecywania, wreszcie odblokować lądową energetykę wiatrową i znowelizować zasadę 10H. I chyba nigdy nie byliśmy tego tak blisko jak teraz. Ale to nie żaden zielony skręt premiera Morawieckiego i jego ekipy. Modyfikacja zasady 1OH to wszak kamień milowy, od realizacji którego Bruksela uzależnia wypłatę Polsce pieniędzy w ramach KPO.

Na rynku paliw cały czas mamy do czynienia z huśtawką nastrojów. W minionym tygodniu ceny na polskich stacjach wyraźnie zmalały. Dzięki temu diesel był najtańszy od października zeszłego roku. Ale jak wskazują analitycy rynku, to niestety jedynie chwilowe zjawisko. I w drugiej połowie stycznia powinniśmy przygotować się na głębsze sięganie do kieszeni przy okazji tankowania swoich samochodów.

Chociaż w ciągu miesiąca cena węgla dla energetyki i ciepłowni skoczyła 2-3 razy w górę, to Polska Grupa Górnicza (PGG) nie ma sobie nic do zarzucenia. Podwyżka bowiem była pokłosiem rosnących kosztów działalności spółki. I wcale nie jest tak, że PGG wykorzystuje teraz tę sytuację. Jeżeli chodzi o jakość węgla, to PGG też sobie nie ma nic do zarzucenia. Chociaż lawinowo rośnie liczba niezadowolonych klientów, którzy twierdzą, że zamówili zwykły węgiel, a dostali coś jak miał.

Już tylko dwa miesiące z małym hakiem dzielą nas od powołania do życia Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE), która ma dać początek transformacji. Podpisana już w tej sprawie umowa społeczna chroni przyszłych pracowników i gwarantuje im m.in. prawo do nagród z okazji Dnia Górnika i Dnia Energetyka. A teraz Ministerstwo Aktywów Państwowych uchyla rąbka tajemnicy i przyznaje, że trwają prace nad specjalnymi urlopami dla pracowników sektora elektroenergetycznego i branży górnictwa węgla brunatnego.

Od paru tygodni obserwujemy spadek ceny węgla. To świetna wiadomość zwłaszcza, że zima jeszcze przecież się nie skończyła, a prognozy pogody zapowiadają powrót mrozów i opady śniegu. Dlatego przejrzeliśmy ogłoszenia w internecie z ofertami sprzedaży węgla.

Mimo że z pozoru relacja na linii rząd - górnicy wygląda całkiem poprawnie, to gdy przyjrzeć się temu z bliska, już tak kolorowo nie jest. Z jednej strony wypłata czternastek za parę tygodni nie jest zagrożona, ale z drugiej ciągle nie ma nawet skrawka informacji o losie podpisanej umowy społecznej. Nawet nie wiadomo, czy dokument będzie jeszcze w jakiś sposób modyfikowany. Związkowcy skarżą się też na brak inwestycji, przez który ich zdaniem za chwilę w Polsce po prostu zabraknie węgla.

Eksperci twierdzą, że tak głębokiej metamorfozy, jak w planach ma Grupa Famur, nie przeszła jeszcze żadna firma w regionie. Potentat produkujący uznane na całym świecie maszyny na potrzeby sektora wydobywczego przeobraża się właśnie w Grupę Grenevia, która ma ambicje stać się liderem zielonej transformacji. Jeśli nie wierzycie, że to możliwe, to spójrzcie.

Wyjaśniło się, w jaki sposób Polacy stali się mistrzami świata w pompach ciepła. Wystarczy zerknąć na wykres ukazujący udział głównych źródeł w programie Czyste Powietrze w 2022 r. Czarno na białym widać, że była to odpowiedź i na rosyjską agresję na Ukrainie i na rozpędzający się kryzys energetyczny. Od gazu z Rosji zaczęliśmy się odwracać plecami bardzo szybko i tak zostało nam do dzisiaj.

Jeśli śniło ci się kiedyś, że kierujesz jakimś europejskim koncernem paliwowym, to teraz w tym śnie z pewnością kupujesz na potęgę olej napędowy z Rosji. Dopóki jeszcze można. Oczywiście nie chwalisz się tym, bo handel z Moskwą to dziś rzecz wysoce niefortunna, ale w biznesie często nie ma sentymentów, a poza tym usprawiedliwia cię to, że wszyscy tak robią. Wszyscy chcą zdążyć przed 5 lutego.

Już w marcu zeszłego roku premier Mateusz Morawiecki obiecywał zakończyć do końca roku import surowców energetycznych z Rosji. Z gazem i węglem jakoś poszło, ale gorzej jeżeli chodzi o ropę. Raz, że Orlen ma cały czas obowiązujący kontrakt z Tatnieft, a dwa - brakuje podstaw prawnych i trzeba czekać na unijne sankcje, które zaczną obowiązywać dopiero za jakieś trzy tygodnie.

Rada Ministrów przyjęła projekt zmian w przepisach, który wprowadza w życie mechanizm ograniczający wzrost cen dla odbiorców ciepła. Nowe regulacje zakładają, że jeżeli podwyżki w tym względzie będą powyżej ustalonego poziomu, to przedsiębiorstwa energetyczne otrzymają stosowne wyrównanie. Wszystko po to, żeby nie musiały bilansować swoich wydatków z kieszeni swoich klientów.