Energetyka

Dotąd rząd pomagał wszystkim Polakom, biedni, bogaci, nieważne. Tak było z wakacjami kredytowymi, z cenami prądu i dodatkiem węglowym. Ale dość. Za drogie to wszystko, a w dodatku mało sprawiedliwe, więc przy okazji zamrożenia cen gazu rząd chciał wprowadzić kryterium dochodowe. Premier zapewniał, że to nie wymaga dodatkowej kosztownej biurokracji. Zaraz! A przy 500 plus takie samo kryterium dochodowe miało nas zrujnować, pamiętacie?

Chociaż Gazprom ostatnio wygrał przed Trybunałem Arbitrażowym w Sztokholmie w sprawie płatności w rublach za dostawy gazu, to sytuacji rosyjskiej gospodarki to nie poprawi. Tymczasem nad Moskwę nadciągają kolejne ciemne chmury. Embargo na ropę z Rosji transportowaną drogą morską to jeszcze nie wszystko. Przykrą niespodziankę dla Putina szykują też kraje G7.

Taniejąca ropa na światowych rynkach i umacnianie się złotego wobec dolara sprawia, że hurtowe ceny paliw w Polsce wyraźnie spadają. Na razie nie widać tego za bardzo na stacjach, gdzie obniżki są symboliczne, ale wszystko wskazuje na to, że w kolejnych dniach spadek cen przyspieszy. Od stycznia wraca VAT o stawce 23 proc., który mocno wywinduje ceny.

Niemal 90 proc. Polaków spodziewa się wzrostu rachunków za ogrzewanie – wynika z badania przeprowadzonego przez UCE Research na zlecenie firmy Netatmo. Trzy czwarte ankietowanych ma zamiar oszczędzać. Najpopularniejszy sposób? Oczywiście przykręcenie kaloryfera i obniżenie temperatury w pomieszczeniach.

Chociaż eksperci od miesięcy powtarzają, że zniesienie obliga giełdowego na handel energią zdemoluje rynek, to rząd konsekwentnie realizuje swój strategię. W tym celu PGE uruchomi własną platformę handlu, która miałaby zadebiutować od nowego roku. Ale w kolejnych tygodniach i miesiącach polski rynek energetyczny czekają tak duże zmiany, że PGE ze sprzedającego zmieni się w kupującego.

Embargo na ropę z Rosji dostarczaną drogą morską wejdzie w życie za niespełna dwa tygodnie i całkowicie zmieni zasady gry na rynku naftowym. Będzie to potężny cios w rosyjskie finanse, bo dla Kremla eksport ropy jest budżetowym diamentem w koronie. Rynek nie znosi próżni, więc natychmiast pojawi się surowiec z innych źródeł. Stany Zjednoczone chcą przejąć jak największą część odebranych Rosji udziałów w tym rynku i mają już plan.

To już pewne. Podpisana między rządem a górnikami pod koniec maja 2021 r. umowa społeczna traci rację bytu. Podobnie rzecz ma się z harmonogramem zamykania kopalń, które mają zostać z nami jednak na dłużej. Ale na Śląsku z tego powodu nikt nie skacze z radości. Bo górników bardziej interesuje to, czy rząd ustanowi węgiel paliwem przejściowym w polskiej transformacji. Jeśli tak się nie stanie, to nie będzie o czym rozmawiać.

Zamrożenie cen gazu dla gospodarstw domowych na tegorocznym poziomie, a do tego dopłaty dla uboższych rodzin. Rząd jeszcze nie podjął ostatecznej decyzji w sprawie cen gazu w przyszłym roku, ale premier Mateusz Morawiecki przyznał w środę, że najlepszym wyjściem będzie przyjęcie kryterium dochodowego. Może to efekt lekcji z wprowadzenia dodatku węglowego.

Rząd pochylił się nad czwartą edycją popularnego wśród Polaków programu Mój Prąd i dokonał znaczących modyfikacji ze względu na ciągle rosnące ceny energii elektrycznej. Od połowy grudnia w ramach tego programu będzie można sięgnąć po większe, niż pierwotnie zakładano pieniądze. Czas na złożenie wniosku też wydłużono.

Kiedy w czerwcu premier Mateusz Morawiecki zapowiadał zwiększenie wydobycia węgla, było jasne, że to uderzenie w propagandowe tony. Bo żeby taki plan zrealizować potrzeba co najmniej dwóch lat i wypełnionej po brzegi fury pieniędzy. Ale wtedy nikt chyba nie spodziewał się, że po kilku raptem miesiącach węglowe statystyki będą jednymi z najgorszych w historii. Tak jeżeli chodzi o wydobycie węgla, jak i jego sprzedaż. Cofnęliśmy się pod tym względem w czasie aż o 75 lat.

Sklep PGG to wciąż najpopularniejsze miejsce w Polsce na zakup opału na zimę, co potwierdzają statystyki: ponad 465 tys. obsłużonych klientów, którym sprzedano blisko 1,4 mln ton węgla. Ale okazuje się, że nie wszystko idzie tutaj jak po maśle. W sieci przybiera negatywnych komentarzy. Klienci są wściekli, bo nie dość, że musieli się mocno postarać, żeby z sukcesem zakończyć zakupy w sklepie PGG, to teraz czekają na dostawę towaru ponad miesiąc. Zapytaliśmy spółkę o powód takiej sytuacji.

Rosja ma ostatnio dobrą passę w sądach. Niedawno Trybunał Arbitrażowy uznał za zasadne żądania Gazpromu w sprawie płatności w rublach za dostawy gazu. Teraz zaś Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uchylił wcześniejszą decyzję, która nakładała na rosyjską spółkę karę za budowę i eksploatację Nord Stream 2 bez zgody. UOKiK już zapowiedział złożenie apelacji od tego wyroku.

Jesteśmy świadkami mocnych zawirowań na rynku ropy. Wyraźnie taniała zarówno Brent jak WTI, dopóki głosu nie zabrał saudyjski minister energii. Sytuacja na tyle zmieniła się, że nawet bank inwestycyjny Goldman Sachs obniżył swoją dotychczasową prognozę cenową o 10 dol. Skąd taka sytuacja? Bo ropy w obiegu handlowym jest całkiem sporo. Winna jest temu sytuacja w Chinach i zbliżające się wielkimi krokami embargo na ropę z Rosji. Czy odczujemy to też na polskich stacjach paliw?

Barbórka zbliża się wielkimi krokami, więc rządzący coraz bardziej kadzą górnikom. Obiecują zwiększenie wydobycia węgla i przesunięcie w czasie harmonogramu likwidacji kopalń. Jarosław Kaczyński w specjalnym liście do Sekretariatu Górnictwa i Energetyki NSZZ Solidarność poleca nawet pracowników przemysłu wydobywczego Jasnogórskiej Pani. Górnicy już parę razy dali zrobić się w konia. Ale tym razem może być inaczej.

Jeżeli myślicie, że teraz cały świat zgodnie rzuca kłody pod nogi Rosjan, żeby ich tak ukarać za bezprzedmiotową napaść na Ukrainę i rozkręcenie bezprecedensowego kryzysu energetycznego, to musicie się czym prędzej obudzić, bo tak wcale nie jest. Dowodzi temu ostatnia decyzja Trybunału Arbitrażowego w Sztokholmie w sprawie płatności w rublach Gazpromowi za dostawy gazu. To bardzo niebezpieczny precedens, przez który kłopoty może mieć cała UE.

Za nami kolejny Szczyt Klimatyczny ONZ COP27. Podczas blisko dwutygodniowych obrad ustalono tak po prawdzie tylko jedno: powołanie do życia specjalnego funduszu kompensacyjnego, dzięki któremu bogate kraje mają pomagać biedniejszym w walce z coraz gwałtowniejszymi zjawiskami pogodowymi. Obserwatorzy i analitycy podzielili się na dwa obozy: jedni twierdzą, że to bez wątpienia sukces negocjacyjny, a drudzy przekonują, że tym samym klimatyczne rozmowy zakończyły się porażką. Sam jestem zdecydowanie spod tej drugiej chorągwi.

Do uruchomienia pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej jest jeszcze bardzo daleka droga, a wybór ostatecznego wykonawcy może budzić wątpliwości. Na razie Bruksela ich nie podziela, co jednak wcale nie znaczy, że to się nie może jeszcze zmienić.

Rzeczywistość w ostatnich latach nie pomaga transformacji energetycznej. Najpierw trzeba było przyspieszyć rozwój po stagnacji w trakcie pandemii, a potem światowej gospodarce bardzo głęboko w oczy spojrzał kryzys energetyczny i ceny surowców zaczęły szaleć. I właśnie w ten sposób na międzynarodowe salony wrócił węgiel. Teraz Międzynarodowa Agencja Energii przestrzega, że jak szybko się z tego węglowego snu nie obudzimy, to o walce ze zmianami klimatu możemy raz a dobrze zapomnieć.

Europa powoli uniezależnia się od rosyjskiej energii i tworzy tym samym swoją strategię energetyczną od nowa. Dla wielu nie ma w niej jednak miejsca na dalsze spalanie drewna i biomasy leśnej. Bo w ten sposób, jak przekonują, Bruksela nie osiągnie swoich celów klimatycznych, a przy okazji stawia w ten sposób na coraz gorszą jakość powietrza. Europejscy leśnicy napisali nawet list do polityków, w którym tłumaczą im, co i jak. Ale nie wiadomo, czy to cokolwiek da.

To wcale nie jest tak, że jesteśmy skazani na wysokie rachunki za prąd. Sposobów na ich obniżenie jest co najmniej kilka. Od najprostszych, które sprowadzają się do uszczelnienia drzwi i okien, przez częstsze korzystanie z prysznica zamiast kąpieli w wannie, po bardziej skomplikowane, wspierane przez najnowsze technologie. Jak korzystać z tych ostatnich, podpowiada Łukasz Nitak, Business Development Director z DXC Technology.