Energetyka

Putin chciał w kilkanaście dni zająć Ukrainę, a w Kijowie umieścić swojego protegowanego. To miał być pierwszy krok w kierunku odbudowania ZSRR, o czym rosyjskie dyktator ponoć od lat marzy. Ale coraz więcej ekspertów uważa, że Rosja jest już na skraju zapaści gospodarczej, co może skutkować nawet rozbiciem tego potężnego kraju na kilkanaście mniejszych. Embargo na ropę z Rosji i limit cenowy robią swoje. A za chwilę mogą dojść jeszcze podobne mechanizmy dotyczące samego gazu.

Niestety, tego można było się spodziewać. Skoro jeszcze w trakcie panowania jesiennej aury czujniki smogowe, jak Polska długa i szeroka, wskazywały przekroczenie norm jakości o 1000 proc. i więcej, to kiedy nad nasz kraj nadciągnął w końcu mróz - smog też mocno przyspieszył. Efekt? Może i 2000 proc. nikogo nie dziwi, ale coraz brudniejsze powietrze też w miejscowościach nadmorskich - już trochę tak.

15 grudnia rusza dopieszczona przez władzę i zmodyfikowana edycja programu Mój Prąd. Dzięki temu za chwilę będzie można starać się o większe pieniądze na mikroinstalacje fotowoltaiczne i magazyny energii. O trzy miesiące wydłużono też termin składania wniosków. Ci, którzy już to zrobili, nie muszą się martwić, że dodatkowe pieniądze przejdą im koło nosa. Wypłacone i przyznane dotacje będą przeliczane jeszcze raz, co oznacza, że ci, którzy już je otrzymali, dostaną wyrównanie.

W tradycyjnych sporach i przekomarzaniach tych bardziej liberalnych z tymi bardziej socjalnymi, które będą trwać do końca świata, od teraz funkcjonować będzie nowy przykład na poparcie tez liberalnych o tym, że ingerencja państwa w gospodarkę rynkową jest zawsze zła i prowadzi do katastrof, których by nie było, gdyby wolny rynek zostawić w spokoju.

Polska gastronomia pewnie wyobrażała sobie, że po pandemii nie może ją spotkać nic gorszego. Ale przyszedł bezprecedensowy kryzys energetyczny i znowu trzeba pchać swój wózek mocno pod górkę. Tyle że niektórzy już nie dają rady. Przez koronawirusa nawet zdążyli zmienić swój model biznesowy, tyle że to w niczym za bardzo nie pomaga. Bo rekordowe rachunki za energię tak, czy siak, trzeba płacić. Dlatego jesteśmy świadkami kolejnej fali plajt. Bez błysku fleszy i fanfar. Część przedsiębiorców już po prostu nie daje rady i żegna się z gastronomicznym biznesem.

Ropa naftowa gwałtownie potaniała po wprowadzeniu surowych ograniczeń na dostawy z Rosji, co sprawiło, że za baryłkę Brent płaci się już niemal o 50 dolarów mniej niż podczas wiosennego szczytu. W USA cena benzyny spadła już poniżej poziomu z początku grudnia 2021 roku, a u nas? Choć wciąż obowiązuje niższa stawka VAT, za litr benzyny płacimy o ponad 50 groszy więcej niż rok temu, a za diesla aż o 1,70 zł więcej.

To ściema miesiąca! Rząd mówi Polakom, że musi rozbroić tarczę antyinflacyjną, bo żąda od nas tego Unia. Obniżony VAT na żywność jeszcze dla nas jakoś obroni, ale VAT na gaz już nie. I tak oto od stycznia gaz w Polsce ma być droższy o 23 proc. VAT, a wcale nie musi. Okazuje się, że Komisja Europejska, owszem, zakazuje zupełnej rezygnacji z VAT na gaz, ale już spokojnie moglibyśmy podnieść stawkę ledwo do 5 proc. zamiast do 23 proc. i nikt by się nie czepiał.

Piotr Głowski, prezydent Piły, zobaczył w Japonii osiedle wybudowane przez Panasonic i zadał sobie pytanie, dlaczego nie próbować zrobić czegoś takiego też w Polsce. I Piła krok po kroku zaczęła zmierzać w kierunku energii odnawialnej, czego kulminacją będzie budowa ekologicznego Osiedla Zielone Wzgórze. Ma mieć własną retencję wody i być oparte na wodorze i OZE. I wcale to nie jest żadna pieśń przyszłości. Architekci są już wybrani, a pilscy urzędnicy właśnie zaczęli omawiać analizę finansową i harmonogram prac. (fot. Projekt Officyna Pracownia Architektury, Lumioo oraz AMP-Architekt Michał Piech)

Musi być naprawdę źle z budżetem państwa na przyszły rok. Rządzący pewnie też szykują finansowe zachęty dla wyborców, co również swoje kosztuje. I tylko w ten sposób można wytłumaczyć ostatnią ofensywę w sprawie blokującej rozwój energetyki wiatrowej na lądzie w Polsce zasady 10H. Zjednoczona Prawica od już siedmiu lat udaje, że chce zmienić tę regulację, ale dopiero w ostatnich tygodniach nagle dokonuje zmiany frontu. Na tyle, że sejm jeszcze w tym roku może ją zmodyfikować. Co się stało? Odpowiedź brzmi: Krajowy Plan Odbudowy.

Prognozy pogody wskazują zgodnie, że pod koniec tygodnia zacznie porządnie sypać śniegiem, a mróz może już trzymać wtedy przez całą dobę. Zerkamy więc na węglowe aukcje i sprawdzamy, czy w takim razie opał znowu zdrożał. Tymczasem do spółek wydobywczych, które wycofały zwykły węgiel ze sprzedaży klientom indywidualnych, żeby dostarczać go na rzecz samorządów, dołączyła Bogdanka. W ten sposób gospodarstwom domowych zostały tylko Tauron i JSW.

Cena ropy miała ruszyć ostro do przodu po wprowadzeniu limitu na rosyjski surowiec i wejściu w życie unijnego embarga. Tymczasem stało się dokładnie odwrotnie. Globalny strach przed recesją okazał się silniejszy. A do tego gospodarcze spowolnienie ścina zapotrzebowanie energetyce i też popyt na ropę. A co na rodzimym podwórku? Analitycy przekonują, że raczej przed świętami żadnej gwałtownej zmiany nie będzie i ceny paliw powinny pozostać na obecnym poziomie. Głównie zależy to jednak od Orlenu, bo teraz to on rozdaje karty.

Eksperci z Energy Solution, spółki zajmującej się działalnością doradczą dla odbiorców energii elektrycznej i paliwa gazowego, stworzyli europejską mapę średnich cen energii w listopadzie. U nas przedostatni miesiąc roku miał mieć dwa oblicza. Najpierw było cieplej, a do tego świeciło i wiało. A potem było zimniej i z mniejszą produkcją energii z OZE. I właśnie tę różnice bardzo wyraźnie widać w cenach energii.

Rząd po raz po raz setny zmienia ustawę o dodatku węglowym. Co znowu się zmieni? Po pierwsze wydłużą się terminy na obsługę dodatku węglowego, inaczej wszystko by się wysypało, bo gminy nie dają rady rozliczać dopłat do węgla. A po drugie, wiadomo już, że zabraknie pieniędzy na dopłaty dla obywateli, więc trzeba dorzucić jeszcze 2 mld zł. Liczycie, która to już nowelizacja tej napisanej na kolanie ustawy? Ja nie, ale strzelam, że setna i może wcale nie ostatnia.

Październik był drugim miesiącem po wrześniu, w którym wydobycie węgla przewyższyło jego sprzedaż. To wygląda na zaplanowaną akcję. Bo skoro, wbrew zapowiedziom premiera, nie można na pstryknięcie palcami zwiększyć krajowej produkcji, to w takim razie trzeba zadbać o węglowe zapasy. Zwłaszcza że tam też zaczęło dziać się coś bardzo złego. W sierpniu 2022 r. przy kopalniach było raptem 1,02 mln t węgla, najmniej w historii.

Polskę skuje mróz i zasypie śnieg. Rząd już od dwóch dni apeluje, żeby nie wychodzić w tym czasie na dwór. I choć wydawałoby się, że w kryzysie energetycznym może chodzić o zimno, to jednak powód jest zupełnie inny. Otóż Polskę zaleje fala szkodliwych pyłów z kominów.

Pamiętacie awanturę o ekogroszek? Rząd chciał wprowadzić nowe normy jakości paliw i zmienić jego nazwę na groszek II, która już nie wprowadzałaby dłużej klientów w błąd. Ale po zmianie warty w resorcie trzeba było najpierw jak najszybciej dogadać się z Czechami w sprawie Turowa i te regulacje zepchnięto na boczny tor. Potem był kryzys energetyczny i zaczęło brakować w Polsce węgla. Rząd nie mógł więc zaostrzyć tych kryteriów zgodnie z zasadą, żeby Polacy palili prawie czym się da. Ale teraz los ekogroszku wydaje się jednak przesądzony. Przez Krajowy Plan Odbudowy.

Zdaniem ekspertów z Instytutu Jagiellońskiego przez pandemię i wojnę na Ukrainie rynek energii stał się zdecydowanie mniej stabilny i obarczony większą niepewnością, niż miało to miejsce jeszcze w roku 2018 czy 2019. I to rozdygotanie ma z nami zostać na dłużej. W najnowszej analizie tylko w jednym scenariuszu zakładana jest w przyszłym roku obniżka cen energii na rynku hurtowym. Tak się stanie tylko i wyłącznie wtedy, o ile przyspieszy rozwój OZE w Polsce. W innym przypadku kryzys energetyczny będzie nas dalej dociskał do ściany.

Węgry wpadły w paliwową pułapkę, którą same na siebie zastawiły, co może sporo kosztować rząd Victora Orbana. Ale wiadomo: Budapeszt zwala winę na unijne sankcje i wojnę na Ukrainie. Tymczasem Moskwa kombinuje jak poradzić sobie z wprowadzonym limitem cenowym na ropę z Rosji. Być może w odpowiedzi Kreml zdecyduje się na swoje rabaty. Inna sprawa, że stale rośnie liczba tzw. ciemnych tankowców, które przewożą nie tylko rosyjską, ale też irańską ropę.

Jeśli uznamy na chwilę, że nakładanie sankcji na inne kraje to działalność bliższa raczej sztuce, a nie nudne polityczne rzemiosło, to to, co uchwaliła właśnie Rada Unii Europejskiej, a wcześniej przyjęła grupa G7 jest moim zdaniem prawdziwym majstersztykiem. Nowatorskim, przełamującym bariery, sięgającym dalej niż wcześniejsze dzieła, jednocześnie kontrowersyjnym, przez to ryzykownym, a często też niezrozumiałym.

Od lat na różne sposoby starano się przekonać rząd, że w takiej, a nie innej formie program Czyste Powietrze po prostu nie działa. Dopiero po paru latach posłuchano Komisję Europejską i Bank Światowy, aby włączyć w dystrybucję środków również banki komercyjnej oraz gminy. Teraz tę rządową inicjatywę, która ma pomagać w walce z brudnym i trującym powietrzem, czeka jednak prawdziwa rewolucja. I to nie jest tak, że w rządzie wreszcie przyznano rację ekspertom. Powód jest banalny: rozwój tego programu to jeden z kamieni milowych polskiego Krajowego Planu Odbudowy. Wszystko jasne?