Energetyka

W ostatnich dniach jesteśmy świadkami solidnych zwyżek cenowych gazu ziemnego. Powodów takiej sytuacji jest co najmniej kilka. Jesteśmy na starcie sezonu grzewczego i kolejny raz w grę wchodzi deficyt gazu. I takie energetyczne przepychanie się może potrwać jeszcze parę lat. Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) szacuje, że szczyt wydobycia gazu nastąpi w 2030 r.

Wszystko wskazuje na to, że program Czyste Powietrze, czyli sztandarową inicjatywę rządu walczącą ze smogiem i węglowymi piecami czekają spore zmiany. Najpierw były sugestie, że zamiast deklarowanej wymiany 3 mln kopciuchów skończy się raptem na 500 tys. A teraz wychodzi na to, że dojdzie też do zaostrzenia kryteriów w przypadku starania się o dofinansowanie zakupu pompy ciepła.

Mamy cały czas zaniżone normy jakości powietrza względem tych od Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), a do końca roku rząd zawiesił także nowe normy dla paliw stałych, w tym węgla. I przez to smog dusi nas przez okrągły rok. Jak zła jest kondycja polskiego powietrza świadczy o tym pierwsza połowa października, która zbliża nas do startu sezonu grzewczego. Normy już teraz przekraczane są o ponad 1000 proc.

Od co najmniej kilku tygodni analitycy rynku paliw przekonują, że ropa jeszcze w tym roku może być za 100 dol. za baryłkę. Obecnie, po ostatnich zrywach, Brent powoli dobija do 89 dol., a WTI jest za ponad 86,50 dol. Ale coraz głośniej mówi się też o innym scenariuszu. Bo czy tego chcemy czy nie, elektryfikując transport na potęgę, szykujemy sobie krach naftowy, który uderzy w popyt na to paliwo. A co się wtedy stanie z ceną benzyny czy diesla?

Orlen uruchomił nową usługę, która daje możliwość zdalnego wezwania pracownika stacji. A jak to działa? Wystarczy ściągnąć aplikację Orlen Vitay i wezwać pomoc. Prawda, że proste? Rozwiązanie to powstało głównie z myślą o osobach z niepełnosprawnościami, bo dzięki apce można zgłosić potrzebę pomocy przy takich czynnościach, jak tankowanie paliwa, korzystanie z kompresora lub myjni.

Zdaniem Grzegorza Wiśniewskiego, prezesa Instytutu Energetyki Odnawialnej, we wrześniu polska energetyka była coraz bardziej zbliżona do tej niemieckiej. Jeszcze więcej energetycznych podobieństw z naszymi zachodnimi sąsiadami widzą związkowcy. Ci właśnie dowiedzieli się, że Niemcy, głównie ze względu na niedobory gazu, reaktywują swoje elektrownie węglowe. Z tego względu uważają, że umowa społeczna, zakładająca zamykanie polskich kopalń do 2049 r., nie ma już racji bytu.

Chociaż rządy kolejnych krajów zachęcają do kupowania samochodów na prąd, bo to ratuje środowisko i nasze płuca, to coraz częściej widać, jak w ten sposób wpadają przy okazji w pułapkę energetyczną. Bo tankowanie zamiast z dystrybutora paliwa - z gniazdka elektrycznego ma swój koszt. Najczęściej jest on po stronie starych i nie dostosowanych sieci elektroenergetycznych. Bo co nam po niespalinowych autach i nieemisyjnych źródłach ciepła przy okazji też, jak nie będziemy mieli ich do czego podłączyć?

Chociaż podczas organizowanego w Katowicach Szczytu Klimatycznego COP24 prezydent Andrzej Duda oznajmił międzynarodowej publice, że Polsce węgla starczy jeszcze na 200 lat, to raczej trudno liczyć na jakieś większe z tego tytułu profity finansowego. Norwegią sprzedającą na lewo i prawo gaz i ropę raczej się nie staniemy. Jak już wiadomo gaz łupkowy też z Polski potęgi energetycznej już nie zrobi. Ale już jest nowy pomysł związany z energetyką. Teraz świat mamy uwieść produkcją reaktorów PWR.

Tego można było się spodziewać. Rynek ropy nie pozostał obojętny na zmasowany atak Hamasu na Izrael i bezwzględną odpowiedź Tel Awiwu. Co gorsza cały czas istnieje realna groźba, że w ten wojskowy spór włączą się inni, tak jak libański Hezbollah i wojna rozleje się na cały region. Nic więc dziwnego, że ceną ropy mocno szarpnęło. To też zbliża nas do wielkiego finału udawania niskich cen na polskich stacjach paliw.

Od miesięcy wyczekiwane było rozporządzenie Ministerstwa Rozwoju i Technologii dotyczące publicznego wsparcia dla firm inwestujących w produkcję kluczowych technologii Net Zero w Polsce, w tym pomp ciepła i ich komponentów. Ale już po publikacji jego projektu producenci od zielonych technologii mówią o szoku i rozgoryczeniu. Bo wygląda na to, jakby rząd specjalnie zastosował taki próg wartości inwestycji, który wyklucza z tego wsparcia polskie przedsiębiorstwa. Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) apeluje o zmianę tych regulacji.

Nieprzypadkowo w siemianowickim Parku Tradycji, który powstał na terenie dawnej kopalni Michał, Polska Zielona Sieć zorganizowała śniadanie prasowe i debatę na temat przyszłości terenów progórniczych i transformacji energetycznej. Ale przełomu żadnego się nie doczekaliśmy. Samorządowcy bardzo chcą zagospodarowywać poprzemysłowe obszary, ale potrzebują do tego pieniędzy. Mowa jest nawet o stworzeniu w tym celu specjalnego programu NFOŚiGW. Rząd wskazuje za to na Fundusz Sprawiedliwej Transformacji (FST).

Najpierw była wielka miłość od pierwszego spojrzenia. Polaków w ramiona pomp ciepła kierował rekordowo drogi gaz i węgiel. Teraz przyszło lekkie otrzeźwienie, emocje opadły i niektórzy mówią nawet o rozwodzie. Bo dzięki pompom ciepła mieli płacić mniejsze rachunki, ale tak się wcale nie stało. Bywa, że niektórzy płacą nawet więcej niż wcześniej. Tyle tylko, że to raczej nie wina samych pomp, tylko bardziej nieuczciwych sprzedawców i zbytnej ufności kupujących.

Baltic Pipe już od ponad roku zapewnia dostawy gazu do Polski z Szelfu Norweskiego. Ten podmorski gazociąg umożliwia zaspokojenie ponad połowy rocznego zapotrzebowania na gaz w naszym kraju. Budowa tej instalacji przesyłowej była planowana na długo przed napaścią Rosji na Ukrainę w 2022 roku, ale znaczenie Baltic Pipe dla bezpieczeństwa energetycznego Polski od tego czasu radykalnie wzrosło.

Analitycy są zgodni: to już koniec obniżek cen paliw w Polsce. W kolejnym tygodniu października mają się ustabilizować, chociaż ma nie brakować też takich stacji, które swoje ceny podniosą. Tak czy inaczej, wniosek jest jeden: miło już było. Z kolei na rynku ropy jesteśmy świadkami kolejnego zwrotu akcji i sporych obniżek.

Ciągle nie wiadomo, czy jeszcze w tej kadencji parlamentarnej rozporządzenie dotyczące rozszerzenia kompetencji strażników gminnych w celu zbierania danych do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB) ujrzy światło dzienne. Wszystko zależy od tego, czy Minister Sprawiedliwości zdąży złożyć swój podpis. Ale po tym, jak Główny Urząd Nadzoru Budowlanego (GUNB) przekazał już wszystkim gminom stosowne terminale, już nic nie stoi na przeszkodzie do przeprowadzenia kontroli w domach i mieszkaniach.

Kilka lat temu rząd Mateusza Morawieckiego przekonywał, że całą transformację energetyczną kraju ma już zaplanowaną. I że przy tej okazji będziemy podążać własnym tempem i kierunkiem, bez dyktatu Brukseli. Polscy górnicy mieli dzięki temu fedrować jeszcze przez ponad ćwierć wieku, a spółki wydobywcze miały odważniej celować w OZE po tym, jak przeniosą swoje aktywa węglowe do Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE). Na razie jednak nic z tego się nie udało, a przedstawiciele Ministerstwa Aktywów Państwowych udają, że nie wiedzą, o co chodzi.

Praga zamierza przesłać w październiku do Komisji Europejskiej długo oczekiwany czeski Narodowy Plan na rzecz Energii i Klimatu. Przy okazji znowu zrobiło się głośno o jednym z modeli analitycznych think tanku Ember, z którego wychodzi, że dzięki transgranicznym połączeniom energetycznym, tzw. interkonektorom, w regionie Europy Środkowo-Wschodniej ceny energii elektrycznej spadłyby nawet o prawie jedną trzecią.

Już po spotkaniu przedstawicieli Polskiego Stowarzyszenia Magazynowania Energii (PSME) oraz Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) z reprezentantami Ministerstwa Rozwoju i Technologii (MRiT). Rozmowy dotyczyły projektu rozporządzenia dotyczącego publicznego wsparcia dla firm inwestujących w produkcję kluczowych technologii Net Zero w Polsce, w tym pomp ciepła i ich komponentów. Chodzi o próg wartości inwestycji, który wyklucza z tego wsparcia polskie przedsiębiorstwa. Jak negocjacje w Polsce się w tej sprawie nie powiodą, to pójdzie skarga do Komisji Europejskiej.

Z wyliczeń Instytutu Badań Rynku Motoryzacyjnego Samar wynika, że do końca sierpnia w Polsce zarejestrowane były 193 samochody osobowe i 10 autokarów napędzanych wyłącznie wodorem. Od początku roku takich pojazdów w sumie zarejestrowano 79. A jeszcze w całym 2017 r. w ogólnopolskiej bazie było tylko jedno takie auto. Jesteśmy więc świadkami sporego progresu. W infrastrukturze też. Za chwilę nie tylko Warszawa, ale też Poznań będzie mógł się chwalić wodorową stacją ładowania.

Trudno chyba dzisiaj w Polsce wskazać drugą taką inwestycję, która już pochłonęła setki milionów złotych, a zapowiadanego efektu dalej nie ma. Teraz zaś wychodzi na to, że do tej gazowej elektrowni, która ma powstać w Ostrołęce zamiast węglowej siłowni, trzeba jeszcze dołożyć i to całkiem sporo. Ten węglowy blok najpierw był skutecznym paliwem wyborczym, a potem trzeba było go rozebrać. Z gazową elektrownią będzie tak samo?