węgiel

Premier Mateusz Morawiecki rusza z nową ryzykowną grą w energetyce i zaczyna dotować pogrążoną w głębokich tarapatach finansowych Polską Grupę Górniczą (PGG). Do państwowej spółki już trafiło 400 mln zł, a zgodnie z rozporządzeniem ministra pomoc finansowa rządu ma płynąć do PGG... co miesiąc. Tymczasem procedura ubiegania się o zgodę Komisji Europejskiej na taki mechanizm nawet nie jest jeszcze na starcie.

Unijna taksonomia otwiera drzwi dla gazu ziemnego i dzięki temu Polska szybciej odejdzie od węgla. Ale zapłacimy za to wysoką cenę. Carbon Tracker wylicza, że nowe źródła odnawialne będą zdecydowanie tańsze niż nowe elektrownie gazowe. Co gorsza: Polska koncentrując się głownie na gazie, nie ma szans na osiągnięcie neutralności klimatycznej w 2050 r.

Czesi wykorzystali w sprawie kopalni Turów lukę prawną, która dotyczy też kopalni Polskiej Grupy Górniczej? „Rzeczpospolita” informuje, że Ministerstwie Klimatu i Środowiska wszystkiemu zaprzecza. Ale ekolodzy z polskiego Greenpeace zapowiadają, że nie odpuszczą. Już złożyli wniosek o unieważnienie w sumie kilkunastu koncesji na wydobycie węgla w dziewięciu kopalniach.

Przyglądając się aktywności Ministerstwa Aktywów Państwowych można odnieść wrażenie, że jego działalność ogranicza się do kolejnych spotkań z górnikami. Od miesięcy trwa mydlenie oczu pracownikom kopalni na temat dekarbonizacji i umowy społecznej, A jaki będzie efekt tego zamieszania wiadomo z góry. Wystarczy spojrzeć na to, co dzieje się w Niemczech. Oczywiście rząd gra na to, by na koniec rozłożyć ręce i wkurzonym górnikom powiedzieć, że to wina Brukseli.

W telewizji, radiu, internecie i na billboardach w całej Polsce trwa kampania wskazywania Unii Europejskiej jako winnej wysokim rachunków za prąd. „Opłata klimatyczna Unii Europejskiej to aż 60 proc. kosztów produkcji energii. Polityka klimatyczna UE = droga energia, wysokie ceny” - biją po oczach bilbordy w całym kraju. Komisja Europejska zaprotestowała, a głos zabrało wielu ekspertów. Kto ma w tej sprawie rację?

Chociaż odbierającym w ostatnich tygodniach rekordowe rachunki Polakom trudno w to uwierzyć, to jednak w minionym roku wzrost cen elektryczności w Polsce był wyraźnie mniejszy niż w innych państwach UE. Ale Maciej Bukowski z think-tanku Instytut WiseEuropa oznacza, że nie mamy się z czego cieszyć, bo to zjawisko raczej przejściowe. Powinniśmy za to bardziej martwić się nie ceną energii w kolejnych latach, ale tym, czy jej nam w ogóle starczy.

Polska na dniach ma wysłać wniosek notyfikacyjny w sprawie umowy społecznej z górnikami. Ta zakłada w następnej dekadzie hojną pomoc publiczną dla tego sektora gospodarki. Z Marcinem Roszkowskim, prezesem Instytutu Jagiellońskiego, rozmawiam o tym, czy Bruksela w ogóle się na takie rozwiązanie zgodzi. I jakie mogą być tego konsekwencje.

Zagęszcza się atmosfera wokół kopalni Turów. Za chwilę rząd dostanie rachunek od Komisji Europejskiej za niewykonywanie postanowień TSUE, swoją opinię przedstawi też rzecznik generalny unijnego Trybunału. A teraz jeszcze na dodatek Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie mocno skomplikował proces przedłużania koncesji dla polskiej kopalni do 2044 r.

W ostatnich dniach powiało na tyle, że pobiliśmy polski rekord energii z wiatru. To jednak kropla w morzu potrzeb. Bo jak podaje Polski Instytut Ekonomiczny w minionym 2021 r. osiągnęliśmy największy poziom produkcji energii z węgla od ośmiu lat.

Sejm mimo sprzeciwu Senatu przyjmie za moment ustawę górniczą, która zakłada wsparcie sektora górniczego kwotą przekraczającą 30 mld zł. Z analiz Greenpeace Polska wynika, że redukcja produkcji węgla w kopalniach ma być w tym czasie przeprowadzana w podobnym tempie jak w latach poprzednich. Będzie za to zdecydowanie droższa.

Ruszyła kolejna odsłona programu „Czyste Powietrze”. I mamy kolejny dowód, że w rządzie Mateusza Morawieckiego poszczególne resorty raczej nic ze sobą nic nie ustalają. W efekcie mamy taki bałagan, jak z ekogroszkiem, który reklamuje jedna ze spółek państwowych jako bezdymny i niskoemisyjny, ale na kocioł na takie paliwo dofinansowania już nie dostaniemy.

Choć Ministerstwo Aktywów Państwowych utrzymuje, że nie ma takiej potrzeby, to eksperci coraz częściej i głośniej mówią o konieczności podpisania z górnikami nowej umowy społecznej. Ich zdaniem z węglem pożegnamy się zdecydowanie szybciej, niż wskazują wcześniejsze ustalenia.

Unia Europejska chce zbawić świat Zielonym Ładem i wypowiada wojnę węglowi na wszystkich możliwych frontach. Jednak największy producent czarnego złota kompletnie nic sobie z tego nie robi, a nawet fedruje jeszcze bardziej. Chiny właśnie informują o rekordowej produkcji węgla w 2021 r.

Rząd w sprawie nowych norm jakości węgla sam sobie narobił problemów. Z kolei branża wydobywcza powinna nieco uspokoić emocje, bo jak przekonują eksperci z Polskiego Alarmu Smogowego, ekogroszek będzie dalej sprzedawany, ale pod inną nazwą, niewprowadzającą klientów w błąd.

To wcale nie wina UE, systemu handlu emisjami ETS ani rosyjskich manipulacji z dostawami gazu. Za zapaść energetyczną w Polsce odpowiada cała seria zaniechań, która obarcza odpowiedzialnością wszystkie do tej pory rządy po 1989 r.

Nie udała się w Warszawie inicjatywa uchwałodawcza w sprawie wprowadzenia zakazu spalania węgla i drewna w domowych piecach na obszarze stolicy od jesieni 2023 r. Rada Miasta nie zgodziła się na takie rozwiązanie i smog będzie dalej dusił warszawiaków. Zakaz palenia paliwami stałymi obowiązuje w Krakowie już od 2,5 roku i przynosi rewelacyjne efekty.

Coraz więcej krajów europejskich ucieka od paliw kopalnych w ciepłownictwie. Polska opiera wymianę węglowych kopciuchów na gazie ziemnym i podąża dokładnie w odwrotnym kierunku. Eksperci wzywają Unię Europejską do zmiany prawa, inaczej o neutralności klimatycznej od 2050 r. od razu można zapomnieć.

Do grona krytyków projektu Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) dołączył analityk think-tanku WiseEuropa. Instytut pisze, że powołanie NABE opóźni proces odchodzenia Polski od energetyki opartej na węglu, za co w przyszłości zapłacą odbiorcy prądu. Mało tego – w skrajnym przypadku taka polityka może dać eurosceptykom mocne argumenty, kładąc fundamenty pod polexit.

Coraz bardziej zagęszcza się na gazowej szachownicy. Rosja chce dalej odgrywać na niej wiodącą rolę, zwłaszcza że projekt unijnej taksonomii ma traktować gaz ziemny jako paliwo zielone. Polska spod tego energetycznego topora ma uciec dzięki Baltic Pipe, czego Moskwa nie potrafi odżałować i w rewanżu żąda wyższych cen w ramach kończącego się w tym roku kontraktu jamalskiego.

Polska, Bośnia i Hercegowina, Turcja, Kosowo i Serbia - po ogłoszeniu najnowszej strategii przez rząd w Słowenii, a wcześniej w Czechach, już tylko te kraje nie mają żadnego planu dotyczącego stopniowego odchodzenia od węgla. Pierwsza w tym roku dekarbonizację na szeroką skalę chce zapoczątkować Francja.