węgiel

Rosyjska agresja na Ukrainie dla polskiego rządu i górników jest pretekstem do modyfikacji dotychczasowej polityki klimatycznej UE i zwrócenia się znowu w kierunku węgla. Bo tak tylko mamy uniezależnić się energetycznie od Rosji. W odpowiedzi eksperci pukają się w głowy i twierdzą, że energetyczna rewolucja powinna prowadzić do jeszcze szybszej dekarbonizacji.

Z węgla zrezygnować możemy bez problemu. Z gazu - też, ale najlepiej dopiero pod koniec roku. Z ropą byłby problem. „Krótkoterminowe odejście od ropy jest niemożliwe bez wywołania dużego szoku gospodarczego i społecznego - uważa Forum Energii. I rekomenduje: czas przygotować plan limitowania zakupów paliw, gazu, węgla, żeby w razie czego zapobiec chaosowi. A w tym czasie premier Morawiecki apeluje do szefowej Komisji Europejskiej o unijne embargo na rosyjski węgiel, ropę i gaz. To się naprawdę dzieje.

Agresja na Ukrainie zmienia dotychczasowy układ energetyczny. Eksperci biją na alarm, że krajowe gospodarki, obecnie tak gremialnie wracające do paliw kopalnych, mogą raz na zawsze zniwelować Zielony Ład i planowaną w 2050 r. neutralność klimatyczną. Ale nie wszystkich martwi tak obrót sprawy. Na przykład polscy górnicy nie kryją zadowolenia.

Jednym z pierwszych, który zaczął namawiać do embarga na rosyjski węgiel i gaz, był premier Mateusz Morawiecki. Potem z podobny apel wystosowało 25 europejskich stowarzyszeń ekologicznych. Ale to wszystko jest bez znaczenia. Bo kształtujący politykę energetyczną w UE Niemcy nie zamierzają obrażać się na rosyjską energię.

Zbanować rosyjski gaz i węgiel jest łatwo werbalnie, ale gorzej z przekuciem tego w działanie. W rzeczywistości to arcytrudne zadanie, zwłaszcza dla gospodarki, która od wschodniej energii uzależniona jest od lat. Premier Mateusz Morawiecki w sprawie uzupełniających dostaw węgla rozmawia już m.in. z Australią. Ale trzeba pamiętać, że nasze ciepłownictwo potrzebuje szczególnego rodzaju surowca, który nie zawsze jest w ofercie.

Co może zaboleć najbardziej Putina i rosyjską gospodarkę? Wcale nie wyrzucenie Rosji z międzybankowego systemu rozliczeń SWIFT ani odebranie Moskwie mistrzostw świata w siatkówce. Tym czymś może być odwrócenie się Chin od rosyjskiego węgla. Ba, to może być cios, który dobije Putina.

Na giełdzie w poniedziałek obłowili się ci, którzy stawiali na sektor górniczy i branżę związaną z militariami. Mimo że poniedziałek zapowiadał się jako dzień rzezi na rynkach, część sektorów zyskuje na wojnie Rosji z Ukrainą, więc panice się nie poddaje. Kiedy rano cały warszawski parkiet świecił się na czerwono, akcje Lubawy, Bumechu, Bogdanki i JSW wystrzeliły, dając zarobić inwestorom już na dzień dobry po kilkadziesiąt procent.

Rosja już przegrała. I nie chodzi tutaj o zamrażane majątki kolejnych oligarchów ze Wschodu. Rzecz w nowym układzie gospodarczym, który będzie omijać Moskwę szerokim łukiem. On już się zarysowuje, widać to najlepiej w energetyce. Tutaj nawet stali w uczuciach Niemcy bardzo możliwe, że zmienią strategię energetyczną na kolejne lata, co może dla Rosji być wyjątkowo bolesne.

Na razie przez rosyjską agresję na Ukrainie nie musimy martwić się o dostawy energii elektrycznej i ciepła. Gorzej będzie, jak wprowadzane na Moskwę restrykcje dotyczyć będą też węgla. Być może wtedy trzeba będzie plan likwidacji polskich kopalni pisać od nowa. Ale są jeszcze Niemcy, którzy już nie zgodzili się na wyłączenie Rosji z systemu SWIFT i z importem energii, od którego są też uzależnieni, może być tak samo.

Jak wskazała na Twitterze Joanna Pandera z Forum Energii: sprzedając ropę, gaz i węgiel Rosja zarobiła na kontraktach z Polską w ciągu 20 lat ponad 900 mld zł. To oczywiście nic przy kontraktach z Niemcami, ale zanim zaczniemy Berlinowi wytykać, że wspiera agresję na Ukrainę, spójrzmy też na siebie.

Coraz większa emisja CO2 tworzy z Ziemi niebezpieczny dla środowiska i ludzi piekarnik? Być może tak jest, ale z pewnością nie w Chinach. Tam Narodowa Komisja Rozwoju i Reform właśnie dała zielone światło dla budowy trzech nowych kopalni. Projekt mają sfinansować tamtejsze banki.

Nowych norm jakości węgla nie ma, ale jak w końcu nadejdą, to mogą z nami nie zostać na zbyt długo. Bo rząd bardzo poważnie ma brać pod uwagę rozwiązanie, w którym zakazuje w całym kraju używać pieców węglowych. Dodatkowo mają pojawić się nowe kryteria dotyczące drewna i peletu drzewnego.

Nowych norm jakości węgla jak nie było, tak nie ma. Z kolei po kontroli UOKiK i Inspekcji Handlowej deklarowanych przez przedsiębiorców parametrów wychodzi, że nie wszyscy spełniają wartości ujęte w świadectwach jakości. Nie zmieniło się w tym czasie tylko jedno: ekogroszek wciąż jest bardzo drogi i na obniżki cen się nie zanosi.

Nie zamierzam w nieskończoność wypominać wicepremierowi Sasinowi poprzednich wpadek. Ale tak się składa w promowany przez szefa MAP model transformacji energetycznej nie wierzę. Tak jak w amerykańskie dolary, które ni stąd, ni zowąd mają nagle wspomóc polskie spółki energetyczne.

Premier Mateusz Morawiecki rusza z nową ryzykowną grą w energetyce i zaczyna dotować pogrążoną w głębokich tarapatach finansowych Polską Grupę Górniczą (PGG). Do państwowej spółki już trafiło 400 mln zł, a zgodnie z rozporządzeniem ministra pomoc finansowa rządu ma płynąć do PGG... co miesiąc. Tymczasem procedura ubiegania się o zgodę Komisji Europejskiej na taki mechanizm nawet nie jest jeszcze na starcie.

Unijna taksonomia otwiera drzwi dla gazu ziemnego i dzięki temu Polska szybciej odejdzie od węgla. Ale zapłacimy za to wysoką cenę. Carbon Tracker wylicza, że nowe źródła odnawialne będą zdecydowanie tańsze niż nowe elektrownie gazowe. Co gorsza: Polska koncentrując się głownie na gazie, nie ma szans na osiągnięcie neutralności klimatycznej w 2050 r.

Czesi wykorzystali w sprawie kopalni Turów lukę prawną, która dotyczy też kopalni Polskiej Grupy Górniczej? „Rzeczpospolita” informuje, że Ministerstwie Klimatu i Środowiska wszystkiemu zaprzecza. Ale ekolodzy z polskiego Greenpeace zapowiadają, że nie odpuszczą. Już złożyli wniosek o unieważnienie w sumie kilkunastu koncesji na wydobycie węgla w dziewięciu kopalniach.

Przyglądając się aktywności Ministerstwa Aktywów Państwowych można odnieść wrażenie, że jego działalność ogranicza się do kolejnych spotkań z górnikami. Od miesięcy trwa mydlenie oczu pracownikom kopalni na temat dekarbonizacji i umowy społecznej, A jaki będzie efekt tego zamieszania wiadomo z góry. Wystarczy spojrzeć na to, co dzieje się w Niemczech. Oczywiście rząd gra na to, by na koniec rozłożyć ręce i wkurzonym górnikom powiedzieć, że to wina Brukseli.

W telewizji, radiu, internecie i na billboardach w całej Polsce trwa kampania wskazywania Unii Europejskiej jako winnej wysokim rachunków za prąd. „Opłata klimatyczna Unii Europejskiej to aż 60 proc. kosztów produkcji energii. Polityka klimatyczna UE = droga energia, wysokie ceny” - biją po oczach bilbordy w całym kraju. Komisja Europejska zaprotestowała, a głos zabrało wielu ekspertów. Kto ma w tej sprawie rację?

Chociaż odbierającym w ostatnich tygodniach rekordowe rachunki Polakom trudno w to uwierzyć, to jednak w minionym roku wzrost cen elektryczności w Polsce był wyraźnie mniejszy niż w innych państwach UE. Ale Maciej Bukowski z think-tanku Instytut WiseEuropa oznacza, że nie mamy się z czego cieszyć, bo to zjawisko raczej przejściowe. Powinniśmy za to bardziej martwić się nie ceną energii w kolejnych latach, ale tym, czy jej nam w ogóle starczy.