węgiel

Ministerstwo Klimatu i Środowiska reaguje na dynamicznie zmieniającą się sytuację na rynku energetycznym. Resort planuje wprowadzić zmiany do programu Czyste Powietrze, tak żeby mogło z niego skorzystać więcej beneficjentów. A co z nowymi normami jakości paliw? Rząd w tej sprawie decyzję ma podjąć do końca kwietnia.

Kolejny sezon grzewczy będzie wyjątkowo trudny. Nie tylko przez bardzo drogi opał. Okazuje się, że lepiej będzie jak zaczniemy się też przyzwyczajać do myśli, że od czasu do czasu trzeba będzie wyjąć świeczki z szafy, bo energii najzwyczajniej w świecie zacznie brakować i znowu zagości blackout. Tak przynajmniej przewiduje prezes Polskiej Grupy Górniczej.

Zdaniem analityków unijny rozwód z rosyjskim węglem będzie prostszy i przede wszystkim tańszy niż rozbrat z ropą i gazem. UE ciągle każdego dnia płaci nawet 850 mln dol. Rosji za dostawy ropy i gazu. Bilans transakcji za węgiel jest znacznie skromniejszy, bo opiewa raptem na około 20 mln dol. dziennie. Dla Polaków ogrzewających się od morza do Tatr węglem to i tak fatalne wiadomości.

Politycy z lewa i prawa rzucają co chwilę frazesy o zakazie dla rosyjskiego węgla, ale prawda jest taka, że z zakupem pochodzącego ze Wschodu surowca obecnie w Polsce nie ma najmniejszego problemu. Jedni sprzedawcy się tego wstydzą i starają ukryć jego pochodzenie. Inni nie widzą w tym nic zdrożnego i chwalą się, że u nich kupimy na przykład ekogroszek z Syberii. I te nazwy. Po wybuchu wojny w Ukrainie za promowanie Generałów, Pułkowników i Majorów z Rosji powinno grozić więzienie.

Rząd wykorzystuje trudną sytuację na rynku energetycznym i dalej nawet nie ogląda się na notyfikację przez Komisję Europejską umowy społecznej z górnikami. Po przelaniu, w ramach pomocy publicznej, pierwszych środków na konta Polskiej Grupy Górniczej (PGG), teraz przyszedł czas na podobne wsparcie dla Tauronu.

Może i dobrze robią ci, którzy już teraz, kiedy wiosna za pasem, zbroją się na nowy sezon grzewczy i z półrocznym wyprzedzeniem kupują węgiel na potęgę. Bo wychodzi na to, że czarne złoto będzie tylko droższe. Do tego wszystkiego prezes Polskiej Grupy Górniczej (PGG) dokłada niezbyt optymistyczne prognozy, że węgla zacznie nam po prostu brakować. Dlatego spółka dodatkowo już teraz wprowadza pewne obostrzenia dla klientów indywidualnych.

Polacy nauczeni niekontrolowanym wzrostem cen węgla wolą dmuchać na zimne. O tym, co się dzieje z cenami i dostępnością ekogroszku rozpisujemy się już od kilku miesięcy. Teraz przyszedł na czas na inne rodzaje. Trudno się dziwić tym, którzy opalają domy węglem. Wychodzą z założenia, że przeciągająca się wojna w Ukrainie będzie doprowadzi do kolejnych podwyżek.

Coraz wyraźniej widać, że z kryzysu energetycznego Europa chce wychodzić na dwa sposoby. Jeden obóz, w którym jest Polska, chce odłożyć zakładaną dekarbonizację na dalszy plan. Druga grupa państw nie chce słyszeć o węglu bez względu na kierunek, z którego miałby pochodzić i oczekują, że UE szybko przyjmie i zacznie realizować pakiet Fit for 55.

To oczywiście żart, ale w kolejnym sezonie grzewczym, który zacznie się w październiku, nie będziemy już sięgać po węgiel z Rosji. Ale to wcale nie znaczy, że tę energetyczną dziurę spokojnie zasypią polskie kopalnie. To niemożliwe. Recepta jest tylko jedna: trzeba będzie kupować węgiel z innych kierunków, a w grę wchodzi import z Australii, Mongolii i USA.

Sprawdza się zasada, że kiedy jest mniej bezpiecznie, to wracamy do rozwiązań pewnych, doskonale sobie znanych, nawet jak nie są one dla nas najbardziej akurat korzystne. Dokładnie tak jest z polskim węglem, który miał być stopniowo wyrzucany poza polski miks energetyczny. Zamiast tego czarne złoto właśnie przeżywa w Polsce swoją drugą młodość. Analiza Forum Energii nie pozostawia żadnych złudzeń.

Od stycznia zeszłego roku średnia cena drewna kawałkowego wzrosła o 74 proc., pelletu o 89 proc., a węgla aż o 101 proc. Takie szokujące dane przynosi opublikowane właśnie badanie cen paliw stałych w handlu detalicznym zlecone przez Polski Alarm Smogowy.

Kiedy w Danii tamtejsza minister środowiska Lea Wermelin mówi, że po ataku Rosji na Ukrainę zieloną transformację trzeba dodatkowo przyspieszyć, w Polsce wicepremier i szef aktywów państwowych Jacek Sasin sugeruje, że energetyka węglowa zostanie z nami dłużej, niż wskazuje to umowa społeczna z górnikami. Zmian w dotychczasowych ustaleniach oczekują też sami związkowcy.

Eksperci z Instytutu Reform wzięli pod lupę rządowy program Czyste Powietrze. Tak powstał raport pt. „Termomodernizacja w Czystym Powietrzu: wyjątek czy reguła?”. Wychodzi na to, że ta inicjatywa cały czas koncentruje się głównie na przyśpieszeniu wycofania najbardziej emisyjnych instalacji, a nie na promowaniu zeroemisyjnych rozwiązań. I to trzeba jak najszybciej modyfikować.

Podpisana między rządem a górnikami umowa społeczna, która ma być legislacyjnym fundamentem polskiej transformacji energetycznej. Dokument zakłada zasady budowy i wdrażania instalacji tzw. czystego węgla.

To już przesądzone: Polska będzie odchodzić od rosyjskiej energii w pierwszej kolejności węglem. Na nic zdadzą się więc apele o uwolnienie od absurdalnego prawa (zasada 10H) energetyki wiatrowej. Powodzenia nie ma też za bardzo ostatnia misja Instytutu Jagiellońskiego, który dowodzi, że im większy udział odnawialnych źródeł energii, tym ceny hurtowe są po prostu niższe.

Eksperci są zgodni: jeżeli neutralność klimatyczna w 2050 r. jeszcze w ogóle wchodzi w grę, to trzeba brać pod uwagę nowe i bezprecedensowe regulacje dotyczące emisji metanu z węglowych kopalni. Podobne wnioski przynosi najnowszy raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC), który wskazuje, że efekty rosnących średnich temperatur odczuwa już ponad 3,5 mld ludzi. Dlatego węgiel trzeba odsunąć na boczny tor.

Eksperci nie mają dobrych wieści dla polskich górników. Think-tank Ember wszystko dokładnie policzył i wyszło mu, że od rosyjskiego gazu Europa nie odejdzie dzięki węglowi. W tym celu wystarczy jedynie przyspieszyć pakiet regulacji „Fit for 55”. Rozwiązania ekologiczne tutaj też mają wyprzedzać paliwa kopalne o kilka długości.

Chociaż w Europie słychać coraz głośniej głosy, że rosyjska agresja na Ukrainie powinna być pretekstem do jeszcze większego zaangażowania w odnawialne źródła energii, żeby w ten sposób pokrzyżować plany Putina, to Polska idzie jednak w innym kierunku. Z nowych założeń Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. wynika, że też chcemy uniezależniać się energetycznie od Rosji. Ale nie będziemy stawiać na OZE, a nie licząc się z kosztami, na węgiel.

Koniec sezonu grzewczego, a Polacy wykupują węgiel i ekogroszek na pniu, cały czas windując cenę surowca. Ale okazuje się, że w tym szaleństwie może być metoda. Bo teraz to jeszcze z cenami węgla mamy względny spokój. Ale prawdziwy cyrk zacznie się za pół roku, gdzieś na przełomie września i października, kiedy czarne złoto może być i dwa razy droższe niż teraz. I kto wtedy będzie śmiał się z wcześniejszych zapasów?

Coraz większy nacisk jest na to, żeby w dobie rosyjskiej agresji na Ukrainę, polski miks energetyczny opierać głównie na rodzimym węglu. I nie tylko rząd idzie w tym kierunku. Teraz Izba Gospodarcza Sprzedawców Polskiego Węgla nakazuje samorządom lokalnym zmianę ich uchwał antysmogowych. W UE zaś zwolenników, żeby z tego powodu wyhamować też pakiet „Fit for 55” jest coraz mniej.