Rosja

Już w marcu zeszłego roku premier Mateusz Morawiecki obiecywał zakończyć do końca roku import surowców energetycznych z Rosji. Z gazem i węglem jakoś poszło, ale gorzej jeżeli chodzi o ropę. Raz, że Orlen ma cały czas obowiązujący kontrakt z Tatnieft, a dwa - brakuje podstaw prawnych i trzeba czekać na unijne sankcje, które zaczną obowiązywać dopiero za jakieś trzy tygodnie.

Maksymalna cena ropy naftowej importowanej z Rosji, która obowiązuje od początku grudnia, wywołała głęboką cenę tego surowca, a to sieje prawdziwe spustoszenie w rosyjskich finansach. Gwałtowny spadek wpływów ze sprzedaży głównego towaru eksportowego powoduje, że Kreml próbuje łatać dziurę budżetową, wyprzedając rezerwy walutowe. Ekonomiści oceniają, że to może wywołać sprzężenie zwrotne i jeszcze większe problemy finansowe reżimu.

Jest unijne porozumienie w sprawie limitu gazu, chociaż Węgrzy do końca się temu sprzeciwiali. Podczas trudnych negocjacji udało się wypracować kompromis: gaz z Rosji ma być sprzedawany nie drożej niż 180 euro za 1 MWh. Moskwa odpowiada, że to decyzja nie do przyjęcia i zapowiada rychłą reakcję. Bez zwłoki reaguje na to porozumienie giełda. Ostatni raz tak tanio było przez chwilę na początku listopada, a potem dopiero w połowie czerwca.

I znowu w Polsce będzie odwrotnie niż na całym świecie. Można by się spodziewać, że skoro ceny ropy Brent i WTI są najniższe od roku, to przy dystrybutorach na polskich stacjach paliw będzie podobnie. Nic z tego. U nas zapowiadają przedświąteczne podwyżki. A najbardziej zdrożeje diesel.

Putin chciał w kilkanaście dni zająć Ukrainę, a w Kijowie umieścić swojego protegowanego. To miał być pierwszy krok w kierunku odbudowania ZSRR, o czym rosyjskie dyktator ponoć od lat marzy. Ale coraz więcej ekspertów uważa, że Rosja jest już na skraju zapaści gospodarczej, co może skutkować nawet rozbiciem tego potężnego kraju na kilkanaście mniejszych. Embargo na ropę z Rosji i limit cenowy robią swoje. A za chwilę mogą dojść jeszcze podobne mechanizmy dotyczące samego gazu.

Węgry wpadły w paliwową pułapkę, którą same na siebie zastawiły, co może sporo kosztować rząd Victora Orbana. Ale wiadomo: Budapeszt zwala winę na unijne sankcje i wojnę na Ukrainie. Tymczasem Moskwa kombinuje jak poradzić sobie z wprowadzonym limitem cenowym na ropę z Rosji. Być może w odpowiedzi Kreml zdecyduje się na swoje rabaty. Inna sprawa, że stale rośnie liczba tzw. ciemnych tankowców, które przewożą nie tylko rosyjską, ale też irańską ropę.

Jeśli uznamy na chwilę, że nakładanie sankcji na inne kraje to działalność bliższa raczej sztuce, a nie nudne polityczne rzemiosło, to to, co uchwaliła właśnie Rada Unii Europejskiej, a wcześniej przyjęła grupa G7 jest moim zdaniem prawdziwym majstersztykiem. Nowatorskim, przełamującym bariery, sięgającym dalej niż wcześniejsze dzieła, jednocześnie kontrowersyjnym, przez to ryzykownym, a często też niezrozumiałym.

Obywatele Rosji coraz rzadziej podróżują samolotami. Sankcje nałożone na branżę lotniczą zaczynają zbierać żniwo. Najbardziej po głowie dostał państwowy przewoźnik Aerofłot, któremu w ciągu roku wyparowało kilka milionów pasażerów.

Już od wielu miesięcy rynek ropy jest mocno skorelowany sytuacją w Chinach, które cały czas borykają się z pandemią koronawirusa. Przedłużające się lockdowny nie tylko są coraz trudniejszym egzaminem dla cierpliwości Chińczyków, ale przede wszystkim powodują, że popyt na surowce energetyczne jest o wiele mniejszy niż mógłby być, gdyby nie kolejne ograniczenia.

Chociaż Gazprom ostatnio wygrał przed Trybunałem Arbitrażowym w Sztokholmie w sprawie płatności w rublach za dostawy gazu, to sytuacji rosyjskiej gospodarki to nie poprawi. Tymczasem nad Moskwę nadciągają kolejne ciemne chmury. Embargo na ropę z Rosji transportowaną drogą morską to jeszcze nie wszystko. Przykrą niespodziankę dla Putina szykują też kraje G7.

Embargo na ropę z Rosji dostarczaną drogą morską wejdzie w życie za niespełna dwa tygodnie i całkowicie zmieni zasady gry na rynku naftowym. Będzie to potężny cios w rosyjskie finanse, bo dla Kremla eksport ropy jest budżetowym diamentem w koronie. Rynek nie znosi próżni, więc natychmiast pojawi się surowiec z innych źródeł. Stany Zjednoczone chcą przejąć jak największą część odebranych Rosji udziałów w tym rynku i mają już plan.

Jeżeli myślicie, że teraz cały świat zgodnie rzuca kłody pod nogi Rosjan, żeby ich tak ukarać za bezprzedmiotową napaść na Ukrainę i rozkręcenie bezprecedensowego kryzysu energetycznego, to musicie się czym prędzej obudzić, bo tak wcale nie jest. Dowodzi temu ostatnia decyzja Trybunału Arbitrażowego w Sztokholmie w sprawie płatności w rublach Gazpromowi za dostawy gazu. To bardzo niebezpieczny precedens, przez który kłopoty może mieć cała UE.

Niemiecki gigant przemysłowy z końcem roku całkowicie wycofa się z Rosji i przestanie serwisować kluczowe komponenty rosyjskiej infrastruktury energetycznej, głównie sieci przesyłowej gazu. Ogłaszając – bardzo dobre zresztą – wyniki finansowe za ostatni kwartał, Siemens potwierdził wcześniejsze zapowiedzi, że kompletnie porzuci rosyjski rynek. To może być potężny cios dla rosyjskiej energetyki, która bez wsparcia technicznego niemieckiego partnera może mieć ogromne kłopoty z funkcjonowaniem.

Praga nie rzuciła się od razu na głęboką drogę. Najpierw więc w Doha otwarto czeską ambasadę, potem była wizyta w Katarze czeskiego ministra przemysłu i handlu. Teraz byliśmy świadkami oficjalnej wizyty u naszych południowych sąsiadów emira Kataru Tamima bin Hamada Al Thaniego. Jej kulminacją jest podpisanie czesko-katarskiej umowy gospodarczej, której głównym punktem są dostawy gazu LNG.

Spór o to, kto kilka dni temu uszkodził oba Nord Streamy biegnące po dnie Bałtyku, budzi już mniejsze emocje. I chyba nawet najbardziej zagorzali zwolennicy teorii, że za akcją stały Stany Zjednoczone i/lub ich sojusznicy, tracą wiarę, że to może być prawda.

Najpierw w weekend gruchnęło na Telegramie, że zmobilizowani Rosjanie nie dostaną ani kopiejki z obiecanych 300 tys. rubli (5 tys. dolarów), potem info podchwycił amerykański ISW. W poniedziałek informację potwierdziła podobno rosyjska Duma Państwowa.

Różne są sposoby na radzenie siebie z kryzysem energetycznym. Można, jak Niemcy, proponować tańszy bilet kolejowy. Albo tak jak w Polsce stawiać na dodatek węglowy. Unia Europejska celuje z kolei w specjalny podatek od ekstra zysków spółek energetycznych, na poziomie co najmniej 33 proc. Poszczególne kraje przeganiają się teraz w nowych pomysłach na oszczędzanie energii. Na bardzo oryginalny pomysł stawia rząd w Szwajcarii.

Zdaniem Stanów Zjednoczonych to mało prawdopodobne, że wybuchy w systemie gazowym Nord Stream to dzieło przypadku. To zaś coraz szerzej otwiera drzwi do dyskusji o bezpieczeństwie polskiego gazociągu Baltic Pipe, dzięki któremu mamy raz na zawsze uwolnić się od gazu z Rosji. Ale zmiana jednego paliwa kopalnego na inne nie do końca podoba się Koalicji Klimatycznej. Być może dojdzie też do zwołania Rady Bezpieczeństwa Narodowego w tej sprawie. Wygląda na to, że plan Rosji już się powiódł, bo wraz z wybuchem na Bałtyku, wybuchły też emocje wśród polityków. (fot. SWEDISH COAST GUARD)

Rosyjscy przewoźnicy walczyli, jak mogli, by mimo sankcji utrzymać się na powierzchni. Nadaremno. Władimir Putin uznał najwyraźniej, że skoro umożliwiają one Rosjanom wydostanie się z kraju, to lepiej, żeby... w ogóle ich nie było. Decyzja o powołaniu do armii pilotów i personelu pokładowego może rozłożyć na łopatki całą krajową branżę lotniczą.

Turkish Airlines od początku wojny nie miały żadnych oporów moralnych przed wożeniem rosyjskich obywateli po świecie. Korzystając z problemów Aerofłotu Turcy zdominowali przewozy międzynarodowe z Moskwy. Przez wiele miesięcy kosili duże pieniądze, ale czas na prawdziwe żniwa przyszedł dopiero po ogłoszeniu przez Władimira Putina powszechnej mobilizacji. Ceny biletów wystrzeliły w kosmos.