Rosja

Kraje Unii Europejskiej mają świadomość, że nadchodząca zima 2022/2023 będzie ekstremalnie ciężka. Kilkanaście państw wspólnoty zrezygnowało z dostaw rosyjskiego gazu, od stycznia 2023 r. wchodzi embargo na ropę. Zachód szykuje się na wielkie oszczędzanie, obniża temperatury w urzędach, zabrania oświetlania budynków, uderza w prywatne samoloty. A Polska? Nad Wisłą ceny surowców też szybują, ale planów redukcji zużycia ani widu ani słychu.

Na walutach cały czas gorąco. Po rozpoczęciu handlu na Dalekim Wschodzie dolar znów się umocnił. Jego zakupy napędza na foreksie piątkowa zapowiedź podwyżek stóp procentowych. Z kolei euro, a razem z nim złoty, tracą w obawie przed eskalacją kryzysu energetycznego w UE i odcięciem dostaw gazu przez Rosjan. Im bliżej weekendu, tym może być gorzej. Dostawy mają zostać wznowione od soboty. Ale czy będą?

Stosunkowo nieduży spadek PKB, za to duży wzrost wpływów z eksportu i stopniowo spadający wskaźnik inflacji. Dane gospodarcze z Rosji z drugiego kwartału okazały się znacznie lepsze, niż prognozowali zachodni analitycy po wprowadzeniu sankcji za atak na Ukrainę. Reżim Putina za wszelką cenę chce pokazać, że Rosja jest na nie odporna, ale to tylko pozory, bo realna sytuacja gospodarcza tego kraju jest o wiele gorsza, niż sugerują oficjalne dane.

Mogłoby się wydawać, że po wprowadzeniu embarga na węgiel z Rosji i mocnym ograniczeniu dostaw gazu przez Nord Stream 1 - Moskwa dostanie solidnie po kieszeni. A przecież w kolejce jeszcze czeka ban na rosyjską ropę. Nic z tych rzeczy. Nie dość, że Rosja nie straciła, to dodatkowo jeszcze zyskała. I jest tylko jeden winny tego całego zamieszania. To rekordowo wysoka cena energii i surowców.

Już niedługo Rosja może naprawdę stać się oblężoną twierdzą. Rosjanie ruszyli po wizy, które dają im możliwość poruszania się po strefie Schengen, bo coraz głośniej przebąkuje się o wprowadzeniu dla nich zakazu wjazdu do Unii. Już teraz zdobycie przepustki do Europy zaczyna graniczyć z cudem, a po przyjeździe Rosjan czeka niemiłe rozczarowanie.

W pierwszym pełnym kwartale po ataku na Ukrainę PKB Rosji skurczyło się o prawie pięć procent. Trzy miesiące walk wystarczyły, by cofnąć rosyjską gospodarkę do czasów z 2018 r. I choć to mniej niż zakładali analitycy, to prognozy na przyszły rok są dla Rosjan jeszcze mniej optymistyczne, bo w reżim Władimira Putina może uderzyć unijne embargo na ropę naftową.

Kiedy rok temu Gazprom zaczął kombinować z dostawami gazu, nikt się nie mógł spodziewać, że w ten sposób Rosja ćwiczyła kryzys energetyczny, naznaczony wojną w Ukrainie. Ale od miesięcy jest już pewne, że rosyjski dyktator właśnie w ten sposób będzie chciał odegrać się Zachodowi za sankcje i przy okazji będzie liczył na złamanie europejskiej solidarności. Jak się okazuje, gaz to był tylko początek. Teraz na celowniku znalazła się ropa z Rosji.

W Rosji coraz więcej zachodnich marek wycofuje się lub już się wycofało. Teraz kończy tam biznes jedna z najpopularniejszych na świecie sieciówek odzieżowych H&M. Rosja coraz bardziej pędzi ku czasom Związku Radzieckiego. Dla wybrańców zostaną stworzone na nowo sklepy typu „Pewex”.

Sektor bankowy generalnie opowiedział się za wycofaniem z Rosji. Nie wszyscy podeszli jednak do tego tematu z równą gorliwością. Austriacki Raiffeisen Bank niby rozgląda się za możliwością sprzedaży swojego rosyjskiego biznesu, ale póki co rekrutuje nowych pracowników i notuje na rynku naszego sąsiada rekordowe wyniki finansowe.

Całkiem możliwe, że ta panika z zakupami węgla teraz naprawdę wyjdzie wam bokiem, bo jeden z najwiekszych banków policzył, że węgla rzeczywiście zimą nam nie zabraknie. I nie, nie jest to państwowy bank. Rzecz tylko w tym, żeby nie było jak z cukrem – niby jest, a nie da się go kupić, bo jest nie tam, gdzie trzeba. Ale premier już się tym zajął.

Komisja Europejska chce wyposażyć się w nadzwyczajne uprawnienia. Bruksela mogłaby zmusić kraje członkowskie do cięć w zużyciu gazu jeżeli Rosja zdecydowałaby się na całkowite odcięcie Europy od błękitnego paliwa. Oficjalny komunikat w tej sprawie ma zostać wydany w środę - dowiedziało się „Politico".

Amerykański Instytut Badań nad Wojną (ISW) alarmuje, że Rosja unikając ogłoszenia mobilizacji, formuje tzw. bataliony ochotnicze. Rekrutów kusi astronomicznymi jak na Rosję zarobkami sięgającymi nawet 6000 dolarów miesięcznie. Jednak nawet ten kryptowerbunek idzie jak po grudzie, bo ani zwykli Rosjanie, ani nawet część zawodowych żołnierzy nie chcą występować w roli agresora na terytorium najechanego sąsiada. Zbuntowanym wojskowym pomagają szykanowani przez Kreml prawnicy zajmujący się prawami człowieka.

Sankcje Zachodu i odejście zachodnich firm po inwazji na Ukrainę oznaczają, że Rosja doświadczyła załamania importu i boryka się z niedoborem kluczowych towarów. Z problemem ma sobie poradzić Katerina Tichonowa, najmłodsza córka prezydenta Władimira Putina, która została wyznaczona do nadzorowania rosyjskiego programu oficjalnego przemytu.

Kreml nie kryje się ze swoją taktyką i straszy Europę katastrofalnymi cenami energii dla gospodarstw domowych. Nic więc dziwnego, że włodarze poszczególnych państw UE zaczynają na głos mówić o możliwym całkowitym zakręceniu kurka z gazem z Rosji. Można się spodziewać, że w odpowiedzi cena surowca znowu zacznie wyraźnie rosnąć. Podobnie będzie z węglem, który w takiej sytuacji ma stanowić o bezpieczeństwie energetycznym.

W maju Niemcy po raz pierwszy od trzech dekad zanotowały deficyt w handlu zagranicznym. To fatalny znak dla gospodarki, której potęga została zbudowana na eksporcie wysokoprzetworzonych dóbr i zaawansowanych technologii. Model przemysłowy oparty na rosyjskim gazie źle znosi kryzys energetyczny, a problemy najpotężniejszej gospodarki w Unii Europejskiej zaczynają ciągnąć w dół całą strefę euro.

Rosyjscy sprzedawcy detaliczni pomimo sankcji obracają sprzętem takich marek, jak iPhone, Samsung, PlayStation, Xbox czy Nintendo. W Moskwie kwitnie handel zagranicznymi ubraniami i kosmetykami. Sprzedawcy wykorzystują w tym celu mechanizm tzw. importu równoległego, polegający na sprowadzaniu produktów bez zgody właścicieli znaku towarowego. Dlatego sankcje nakładane przez firmy nie działają.

Chociaż może wydawać się, że na polskich stacjach paliw ceny benzyny wzięły sobie na chwilę wolne i przestały pędzić w górę, to w skali globalnej sytuacja jest nadal co najmniej poważna. Co więcej: może być jeszcze znacznie gorzej. Analitycy bowiem na potrzeby scenariusza, w którym Rosja przymuszona jest do przeprowadzenia cięć w produkcji ropy, kreślą smutne i niebezpieczne wizje.

Przecieranie oczu ze zdumienia nic nie da. Rosyjska waluta wzrosła w tym roku o 42 proc. w stosunku do dolara. Jednak nadspodziewanie silny rubel stał się niespodziewanie dla Rosji problemem, zmniejszając wpływy do budżetu ze sprzedaży ropy i gazu.

Szczyt G7 w Niemczech zakończył się bez oczekiwanego ogłoszenia wprowadzenia ceny maksymalnej na ropę z Rosji. Taki ruch pozwoliłby uderzyć finansowo w Moskwę, która korzysta na wysokich cenach energii, finansując w ten sposób wojnę przeciw Ukrainie. Przywódcy najbogatszych państw Zachodu oraz Japonii zadeklarowali jednak podjęcie dalszych działań nakierowanych na zdławienie gospodarki rosyjskiej. Fot. Andrew Parsons / No 10 Downing Street

Po tym, jak Putin wyprowadził kolejny, gazowy cios i nakazał Gazpromowi jeszcze bardziej manipulować tranzytem surowca w kierunku zachodniej Europy, Bruksela zdobyła się na mocną odpowiedź. Rada UE przyjęła właśnie rozporządzenie, dzięki któremu europejskie magazyny gazu mają być odpowiednio przygotowane przed kolejnymi sezonami grzewczymi. Nowe regulacje zakładają również większą solidarność energetyczną państw unijnych.