Rosja

Czy wojna na Ukrainie zakończy się przy stole negocjacyjnym? Na co musiałby zgodzić zaatakowany bezpardonowo kraj, a na jakie ustępstwa przystać agresor. Czy Chiny mają szansę stać się rozjemcą i bliżej zacząć współpracować z USA? O tym wszystkim przeczytacie w rozmowie z Davidem Marshem z think tanku OMFIF. Autor: Marek Pielach, Obserwator Finansowy

Gaz z Rosji dalej pozwala zarabiać Moskwie krocie. Unijne embargo, wprowadzone na rosyjskie paliwa kopalne, nie objęło ani gazu skroplonego LNG, ani gazu płynnego LPG. Forum Energii postanowiło przyjrzeć się importowi tych surowców do Europy i policzyć, ile na tym mogła zarobić Moskwa. W przypadku LNG Polska może dumnie wypinać pierś do przodu i pokazywać siebie jako przykład dla innych. Zdecydowanie gorzej jest jednak w przypadku autogazu. Tutaj nie mamy sobie równych i przewodzimy całej, europejskiej stawce.

Leroy Merlin jednak wycofa się z Rosji. Grupa ADEO, do której należy sieć sklepów, zapowiedziała, że sprzeda wszystkie swoje sklepy na terenie Rosji lokalnemu zarządowi. Tylko czy Polacy wycofają się z bojkotowania sieci marketów budowlano-ogrodniczych?

Nowojorska giełda Nasdaq poinformowała rosyjskie spółki technologiczne, że zostaną całkowicie usunięte z notowań. Obrót akcjami „rosyjskiego Google'a”, czyli spółki Yandex, oraz kilku innych firm został zawieszony już w lutym 2022 roku, ale wciąż formalnie znajdują się wśród firm notowanych na Nasdaq. Dla rosyjskiego biznesu to w praktyce rodzaj biletu w jedną stronę – ich powrót na giełdę w USA jest już nierealny. Fot. Alexander Baranov/Flickr (CC BY 2.0)

Chociaż gospodarka Rosji ma dostawać przez sankcje potężnej zadyszki, to zdolności Putina do prowadzenia dalej wojny na terenie Ukrainy, ciągle wydają się nieograniczone. Bo też nie jest wcale tak, że Moskwa tak bardzo wystraszyła się Zachodu, że paliwami kopalnymi nie handluje w ogóle. Dlatego coraz głośniej mówi się o kolejnych sankcjach, które tym razem powinny być wymierzone w banki, co powinno przynajmniej poplątać na chwilę nogi Moskwie.

Auchan już raz naraziło się polskim konsumentom, gdy zadeklarowało, że dalej będzie prowadzić działalność w Rosji. Minęło jednak trochę czasu, wiele osób o bojkocie zdążyło już zapomnieć, aż na jaw wyszły kolejne informacje uderzające w reputację francuskiej sieci supermarketów. Z międzynarodowego śledztwa wynika, że Auchan miało wspierać rosyjskich żołnierzy.

Rosja od początku wywołania wojny w Ukrainie, pomimo wprowadzanych restrykcji gospodarczych, na handlu swoją ropą zarobiła już prawie 290 mld euro. Rachunek tylko dla Unii Europejskiej opiewa na ponad 84 mld euro. I właśnie rząd w Rosji ogłasza, co zamierza robić, żeby czerpać z tego bardzo podobne profity w kolejnych miesiącach i latach. Rosja z jednej strony ogranicza produkcję, a z drugiej ogłasza wszem i wobec, że od teraz swoją ropę będzie sprzedawać wyłącznie krajom przyjaznym, które żadnych zakazów nie wprowadziły.

Jeżeli kryzys energetyczny byłby oceniany wyłącznie przez pryzmat ceny gazu, to można byłoby chyba odwoływać w końcu alarm. Jesteśmy wszak na poziomach cenowych ostatni raz obserwowanych w pierwszej dekadzie grudnia 2021 r. To wcale jednak nie znaczy, że od teraz zapanuje wszędzie energetyczny spokój. Brak gazu z Rosji spowodował ogromną wyrwę w rynku i trzeba sobie z tym jakoś poradzić. Popyt na ten surowiec wciąż nie zwalnia. Dlatego eksperci wskazują, że ceny już niżej nie spadną.

Polskiemu rządowi nie udało się całkowicie zrezygnować z ropy z Rosji. M.in. przez takie a nie inne uwarunkowania geograficzne i historyczne. Obecnie nikt w UE nie kupuje tego surowca tak dużo jak my i zostaliśmy niekwestionowanym liderem. Ale broniąc się rękami i nogami przed rosyjskim importem jeszcze bardziej, za chwilę możemy wpaść w kolejną paliwową pułapkę. Przestrzega przed tym w swoim najnowszym opracowaniu Forum Energii.

Weszło w życie embargo na produkty naftowe z Rosji. Ale obyło się bez nerwowej reakcji na rynkach. Ropa Brent kosztuje bardzo podobnie jak miesiąc temu, na początku stycznia, czyli ok. 80 dol. za baryłkę. Dokładnie tak samo jest z ropą WTI, która kosztuje teraz jakieś 73-74 dol.

Drogo jest teraz na polskich stacjach paliw. Najdrożej od października ub.r. Tymczasem za chwilę w życie wchodzi embargo na rosyjskie paliwa naftowe, co może jeszcze dodatkowo zatrząść cennikami. Analitycy rynku paliw mimo to uspokajają i twierdzą, że aż tak źle jednak nie będzie. Jedni mówią o przynajmniej wyhamowaniu dotychczasowych podwyżek, a drudzy dają z kolei nadzieję nawet na nieznaczne obniżki cen.

Już w marcu zeszłego roku premier Mateusz Morawiecki obiecywał zakończyć do końca roku import surowców energetycznych z Rosji. Z gazem i węglem jakoś poszło, ale gorzej jeżeli chodzi o ropę. Raz, że Orlen ma cały czas obowiązujący kontrakt z Tatnieft, a dwa - brakuje podstaw prawnych i trzeba czekać na unijne sankcje, które zaczną obowiązywać dopiero za jakieś trzy tygodnie.

Maksymalna cena ropy naftowej importowanej z Rosji, która obowiązuje od początku grudnia, wywołała głęboką cenę tego surowca, a to sieje prawdziwe spustoszenie w rosyjskich finansach. Gwałtowny spadek wpływów ze sprzedaży głównego towaru eksportowego powoduje, że Kreml próbuje łatać dziurę budżetową, wyprzedając rezerwy walutowe. Ekonomiści oceniają, że to może wywołać sprzężenie zwrotne i jeszcze większe problemy finansowe reżimu.

Jest unijne porozumienie w sprawie limitu gazu, chociaż Węgrzy do końca się temu sprzeciwiali. Podczas trudnych negocjacji udało się wypracować kompromis: gaz z Rosji ma być sprzedawany nie drożej niż 180 euro za 1 MWh. Moskwa odpowiada, że to decyzja nie do przyjęcia i zapowiada rychłą reakcję. Bez zwłoki reaguje na to porozumienie giełda. Ostatni raz tak tanio było przez chwilę na początku listopada, a potem dopiero w połowie czerwca.

I znowu w Polsce będzie odwrotnie niż na całym świecie. Można by się spodziewać, że skoro ceny ropy Brent i WTI są najniższe od roku, to przy dystrybutorach na polskich stacjach paliw będzie podobnie. Nic z tego. U nas zapowiadają przedświąteczne podwyżki. A najbardziej zdrożeje diesel.

Putin chciał w kilkanaście dni zająć Ukrainę, a w Kijowie umieścić swojego protegowanego. To miał być pierwszy krok w kierunku odbudowania ZSRR, o czym rosyjskie dyktator ponoć od lat marzy. Ale coraz więcej ekspertów uważa, że Rosja jest już na skraju zapaści gospodarczej, co może skutkować nawet rozbiciem tego potężnego kraju na kilkanaście mniejszych. Embargo na ropę z Rosji i limit cenowy robią swoje. A za chwilę mogą dojść jeszcze podobne mechanizmy dotyczące samego gazu.

Węgry wpadły w paliwową pułapkę, którą same na siebie zastawiły, co może sporo kosztować rząd Victora Orbana. Ale wiadomo: Budapeszt zwala winę na unijne sankcje i wojnę na Ukrainie. Tymczasem Moskwa kombinuje jak poradzić sobie z wprowadzonym limitem cenowym na ropę z Rosji. Być może w odpowiedzi Kreml zdecyduje się na swoje rabaty. Inna sprawa, że stale rośnie liczba tzw. ciemnych tankowców, które przewożą nie tylko rosyjską, ale też irańską ropę.

Jeśli uznamy na chwilę, że nakładanie sankcji na inne kraje to działalność bliższa raczej sztuce, a nie nudne polityczne rzemiosło, to to, co uchwaliła właśnie Rada Unii Europejskiej, a wcześniej przyjęła grupa G7 jest moim zdaniem prawdziwym majstersztykiem. Nowatorskim, przełamującym bariery, sięgającym dalej niż wcześniejsze dzieła, jednocześnie kontrowersyjnym, przez to ryzykownym, a często też niezrozumiałym.

Obywatele Rosji coraz rzadziej podróżują samolotami. Sankcje nałożone na branżę lotniczą zaczynają zbierać żniwo. Najbardziej po głowie dostał państwowy przewoźnik Aerofłot, któremu w ciągu roku wyparowało kilka milionów pasażerów.

Już od wielu miesięcy rynek ropy jest mocno skorelowany sytuacją w Chinach, które cały czas borykają się z pandemią koronawirusa. Przedłużające się lockdowny nie tylko są coraz trudniejszym egzaminem dla cierpliwości Chińczyków, ale przede wszystkim powodują, że popyt na surowce energetyczne jest o wiele mniejszy niż mógłby być, gdyby nie kolejne ograniczenia.