zasiłek macierzyński

Dwa lata po wdrożeniu unijnych dyrektyw work-life balance i rodzicielskiej widać wyraźne zmiany. W 2024 roku z urlopu rodzicielskiego skorzystało aż 41,9 tys. ojców – ponad dwa razy więcej niż rok wcześniej. To efekt nowych przepisów, które ułatwiają godzenie życia zawodowego i rodzinnego oraz promują równy podział obowiązków rodzicielskich.

ZUS podał, że w styczniu 2024 r. zasiłek macierzyński pobierało 222,8 tys. osób, a łączna liczba dni, które Polacy spędzili na zasiłku wyniosła 6,526 mln. W porównaniu z innymi krajami Polska oferuje hojne w 100 proc. płatne urlopy macierzyńskie. Gorzej wypadamy pod względem ich długości. Szykują się kolejne zmiany – planowane są nowe dogodne rozwiązania dla rodziców wcześniaków.

Za kilka dni odbędzie się posiedzenie Sądu Najwyższego, który zamierza ostatecznie rozstrzygnąć, czy ZUS może obniżać przedsiębiorcom podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne deklarowaną tuż po rozpoczęciu prowadzenia działalności. Choć prawo daje możliwość zadeklarowania  250 proc. przeciętnego wynagrodzenia, to ZUS je obniża, uznając, że przedsiębiorcy nadużywają tego przepisu, by wyłudzić zawyżone zasiłki. W tej sprawie od wielu lat toczy się spór prawny, który w końcu ma zostać ostatecznie rozstrzygnięty.

ZUS bardzo skrupulatnie, cofając się w dokumentacji o wiele lat, cały czas sprawdza, czy kobiety pobierające zasiłek macierzyński czasem wcześniej sztucznie nie podniosły sobie podstawy ubezpieczenia i przez to robią państwo polskie w konia. Niestety, nie brakuje przykładów, w których ZUS z góry zakłada, że kobiety oszukują na zasiłku macierzyńskim. Można było się spodziewać, że ten temat wróci w kampanii wyborczej. I rzeczywiście, podobno pomogłaby mała zmiana w prawie. Rozmawiam o tym z mecenas Katarzyną Nabożną-Motałą, od lat reprezentującą w sądach różnych instancji spierające się z ZUS-em Polki.

Po ostatnim orzeczeniu Sądu Najwyższego, w którym stwierdzono, że matki podwyższające sobie składki, żeby w ten sposób pobierać potem wyższy zasiłek macierzyński, wcale nie łamią prawa, można było przypuszczać, że za chwilę skończy się gehenna tysiąca Polek, które od paru lat muszą też na salach sądowych udowadniać, że nie chciały oszukać swojego kraju. Niestety, ale jednak żadnego przełomu w ogóle nie ma. A ZUS jak prześwietlał kobiety nawet parę lat wstecz, tak dalej to robi. Ubezpieczyciel zaczyna też poszturchiwać samych pracodawców.

Decyzja wydana przez ZUS nie musi być dla ubezpieczonego wiążąca, gdyż ma on prawo złożyć odwołanie. Ma na to miesiąc od doręczenia pisma zawierającego decyzję w konkretnej sprawie. Jakie elementy powinno zawierać odwołanie od decyzji ZUS i gdzie je złożyć? Fot. Lukas Plewnia/Flickr.com/CC BY-SA 2.0.

Kobieta, która urodziła lub przyjęła na wychowanie dziecko, ma prawo do urlopu macierzyńskiego. Pracodawca nie może odmówić udzielenia go, natomiast za czas nieobecności w pracy matce przysługuje zasiłek. Jak długo może trwać urlop macierzyński i ile wynosi zasiłek?

Wprowadzenie możliwości prowadzenia realnych kontroli trzeźwości w pracy, wprowadzenie do systemu prawnego pracy zdalnej czy możliwość brania urlopu z powodu siły wyższej to najbardziej znane nowości wprowadzone przez nowy Kodeks pracy. Zmian jest jednak o wiele więcej, a jednym z obszarów, który został nimi dotknięty, są zasiłki wypłacane przez ZUS.

To może być przełom w toczącym się od lat boju na linii ZUS i Polki pobierające zasiłek macierzyński. Do tej pory państwowy ubezpieczyciel stał na stanowisku, że kobiety celowo zawyżają wartość składki, żeby doprowadzić do wypłaty zawyżonych świadczeń. Ale ostatni wyrok Sądu Najwyższego z początku marca 2023 r. może dotychczasową przyjętą przez ZUS politykę wywrócić do góry nogami. Sędziowie orzekli, że decydując a się na taki krok matki nie łamią prawa.

Wyłudzasz z ZUS 230 tys. zł, bo jesteś młodą matką, ZUS cię na tym przyłapuje, sąd uznaje, że faktycznie jedynie udawałaś prowadzenie działalności gospodarczej, żeby wyłudzić te pieniądze, ale jednocześnie orzeka, że nie musisz ich oddawać. I jeszcze wszyscy się jarają: „hurra, ten wstrętny ZUS przegrał z bezbronną, słabą niewiastą!” Sorry, ale ona okradła mnie, nie jakiś tam urząd. I was też.

Co jakiś czas wraca sprawa zasiłków, które ZUS wstrzymuje młodym mamom, oskarżając je o sztuczne zawyżanie świadczeń. Ostatnio pojawiła się informacja, że Zakład przyjął nową taktykę i coraz częściej składa doniesienia do prokuratury o podejrzeniu popełnienie przestępstwa. Co na to sądy? Czy ubezpieczonym paniom rzeczywiście grozi więzienie?

Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców relacjonuje batalię, jaką stoczył obronie pani Magdaleny z Warszawy. Przekonuje, że pozbawiając przedsiębiorczyni zasiłku macierzyńskiego, ZUS jawnie łamie Konstytucję Biznesu. ZUS odpowiada, że cały czas działa zgodnie z prawem. I też czeka na nową ustawę.

Kobiety na urlopach macierzyński dalej są kontrolowane przez ZUS. Różnica pomiędzy tym, co działo się w ubiegłym roku a w obecnym jest tylko jedna: teraz Zakład coraz częściej na celownik bierze kobiety zatrudnione na etacie, a nie tylko te na działalności gospodarczej.

ZUS zyskał prawo do odebrania całego niesłusznie wypłaconego świadczenia wraz odsetkami. 18 września Sejm przyjął nowelizację, która na pierwszy rzut oka, naprawdę wygląda bardzo niefajnie, zwłaszcza jeśli z tyłu głowy masz, na co ZUS sobie pozwala w stosunku do Polaków pobierających zasiłki. Fot. Lukas Plewnia/Flickr.com/CC BY-SA 2.0.

Zmiany w L4 zostały klepnięte w wakacje i wejdą w życie od nowego roku. 1 stycznia 2022 r. ZUS zmieni zasady naliczania okresu zasiłkowego i wypłaci Polakom niższe świadczenia, oszczędzając na tej operacji miliardy złotych, ale przekonuje, że zmiany to ukłon w stronę pracodawców.

Jeżeli kobiety na działalności gospodarczej zachodzące w ciążę myślały, że walka o zasiłek macierzyński z ZUS-em nie może być trudniejsza, to muszą zmienić zdanie. Państwowy ubezpieczyciel skarży się na dotychczasowe zasady naliczania tego świadczenia i zapowiada rewolucyjne zmiany. Ze szkodą dla ubezpieczonych.

Zapytanie prawne do Sądu Najwyższego złożył Sąd Apelacyjny w Lublinie. Mimo że chodzi o konkretną sprawę, w której ZUS domaga się zwrotu pobranych świadczeń - na to orzeczenie czeka wiele kobiet w całym kraju.

Zgodnie z naszymi zapowiedziami coraz większymi krokami zbliża się rewolucja w zasiłkach chorobowych. ZUS chce wypowiedzieć wojnę naciągaczom. Niestety, jak zwykle przy takich okazjach bywa, ucierpią też uczciwi pracownicy, którym po zmianach o różne zasiłki będzie po prostu trudniej.

MRPiPS chce zmienić prawo. tak by ZUS miał prawo żądać wszelkich informacji i to od każdego, by ustalić, czy ktoś ma prawo do zasiłku, czy nie. To oznacza, że ZUS mógłby żądać złamania tajemnicy zawodowej, a nawet kazać donosić sąsiadom i to bez prawa do odmowy. Jak za czasów komuny w najgorszych demoludach, typu NRD czy Korea Północna.

Rząd zamierza uporządkować temat ubezpieczeń społecznych. Najważniejsze zmiany, jak ozusowanie umów zlecenie, miałyby zacząć obowiązywać już od początku 2022 r.