energetyka wiatrowa

Wiem, tak często to obiecywali, że koniec końców trudno w to uwierzyć. Ale to się naprawdę dzieje: na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawił się tak długo wyczekiwany projekt nowelizacji ustawy wiatrakowej, który raz na zawsze ma pożegnać zasadę 10H, która bardzo skutecznie od 2016 r. blokowała rozwój wiatraków w naszym kraju.

Ustawa wiatrakowa to jedna z pierwszych pilnych spraw, w których poślizg zaliczył rząd Donalda Tuska. Miała być szybka nowelizacja i likwidacja nieszczęsnej zasady 10H, którą nałożyła na lądową energetykę wiatrową legislacyjny kaganiec, a skończyło się awanturą na pół Polski. Teraz resort klimatu i środowiska znowu obiecuje i zapowiada wejście w życie nowych przepisów od początku 2025 r.

Można otrzymać 47 tys. zł: 30 tys. na wiatrak i 17 tys. na magazyn energii. To efekt tego, że rząd ściągnął wreszcie nałożony wcześniej kaganiec z energetyki wiatrowej. Do końca września mamy doczekać się regulacji liberalizujących zasadę 10H, a już za chwilę Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) zacznie wypłacać pieniądze pierwszym beneficjentom programu Moja elektrownia wiatrowa.

Ponad 20 mld zł ze środków Krajowego Planu Odbudowy zostanie przeznaczone na rozwój farm wiatrowych na Bałtyku. Ministerstwo Aktywów Państwowych właśnie poinformowało, że Bank Gospodarstwa Krajowego uruchamia nabór wniosków na pożyczki na morską energetykę wiatrową. Jest to możliwe dzięki spełnieniu jednego z kamieni milowych KPO.

400 mln zł w ramach Europejskiego Zielonego Ładu na projekty energetyki wiatrowej i geotermalnej rozda Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. NCBR właśnie ogłosił trzeci konkurs Strategicznego Programu Badań Naukowych i Prac Rozwojowych „Nowe Technologie w Zakresie Energii”. O unijne środki będą mogły starać się konsorcja, których projekty będą charakteryzować się „dużym potencjałem innowacyjnym i wysokim stopniem zaawansowania technologii”. Nabór wniosków rusza we wrześniu.

Pamiętacie, jak kilka lat temu ówczesna premier Beata Szydło upierała się, że nasza energetyka oparta będzie jeszcze przez dziesięciolecia na węglu? I atom tu niewiele pomoże? Teraz z kolei w Szwecji przekonują, że stawianie na wiatraki oznacza konkretne straty finansowe i tym samym likwidowanie elektrowni jądrowych nie ma większego sensu. Sprawdziliśmy z ekspertami z Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW), ile w tym prawdy, a ile zwykłego, ale też niebezpiecznego bajdurzenia.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska pod nowymi sterami już na początku roku ogłosiło nowelizację ustawy wiatrakowej, z której jednak nic nie wyszło, a rząd przy okazji udowodnił, że na razie żadnej strategii energetycznej po prostu nie ma. Ale po kolejnym apelu branży do szefa rządu coś wreszcie ruszyło w tej sprawie. W wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów znalazł się już stosowny projekt. Jego przyjęcie planowane jest na III kw. 2024 r.

Falstart nowej ustawy wiatrakowej i odkładanie w kolejnych miesiącach jej nowelizacji, to koronny dowód na to, że rząd Donalda Tuska nie do końca wie, jak od nowa poukładać energetyczne klocki. Co gorsza, nikt z tej ekipy nie mówi górnikom prawdy prosto w oczy o tym, że niedługo trzeba będzie dla wielu z nich szukać nowych miejsc pracy. Nic wiec dziwnego, że organizacje społeczne, samorządy oraz biznes zaapelowały do szefa rządu o pilne zmiany w tym zakresie i postawienie w końcu energetyki wiatrowej na nogi. Tylko, czy ktoś jeszcze wierzy, że to coś da?

To jedna z większych gaf rządu Donalda Tuska. Obecna koalicja jako opozycja od lat krytykowała wprowadzoną w życie przez Zjednoczoną Prawicę zasadę 10H, która skutecznie blokowała rozwój lądowej energetyki wiatrowej. Zapowiadała, że zniesie ją, jak tylko zacznie rządzić. Ale przygotowana w pośpiechu przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, już pod nowymi sterami, nowelizacja przepisów okazała się legislacyjną wydmuszką. I teraz właśnie obserwujemy podejście do tego tematu nr 2. Podobno ma już być bez takich wpadek.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska podało szczegóły w sprawie nowego programu Moja Elektrownia Wiatrowa. Pierwsza edycja zaplanowana jest na najbliższy rok, chyba że wcześniej zabraknie przygotowanych na ten cel środków. Przy okazji dowiedzieliśmy się też więcej o przygotowywanej nowelizacji ustawy wiatrakowej.

Już po publikacji 11. edycji raportu „Energetyka wiatrowa w Polsce”. Opracowanie z jednej strony zwraca uwagę na liberalizację przepisów (zniesienie zasady 10H), a z drugiej na konieczność odblokowania funduszy europejskich, które powinny posłużyć do modernizacji i rozbudowy naszych sieci przesyłowych i dystrybucyjnych. Bez tego transformacja energetyczna w Polsce nie ma szans.

Niektórzy eksperci energetyce wiatrowej wróżą taką samą karierę, jak pompom ciepła i fotowoltaice. Owszem rządowy program „Moja elektrownia wiatrowa”, który jest już po konsultacjach społecznych, wzbudza bardzo duże emocje. Ale eksperci nakazują ostrożność: w przypadku turbin kruczków technicznych jest jeszcze więcej, więc bardzo łatwo o po prostu zły zakup. Na co zwrócić uwagę w pierwszej kolejności? Radzi spec od Woltair.

W social mediach grupy lobbujące za jak najdłuższym wykorzystywanie gazu i węgla do produkcji energii, lubią powoływać się na Niemców, którzy rzekomo po wygaszeniu elektrowni jądrowych łapią energetyczną ponoć zadyszkę i z podkulonym ogonem wracają do węgla. Szkoda tylko, że to bujda na resorach. W 2023 r. za naszą zachodnią granicą dokonała się energetyczna zmiana warty.

Średnio mnie interesuje, czy polską transformację energetyczną przeprowadzi prawa, lewa czy środkowa część polskiej sceny politycznej. Ważne, żeby wszyscy politycy w końcu zrozumieli, że tym się politycznie po prostu nie gra. Dekarbonizacją i odnawialnymi źródłami energii też nie. Bo inaczej, co pokazuje struktura energetyczna UE, zysk polityczny jest tylko na chwilę, rośnie za to nasz dystans do reszty Europy.

Farma wiatrowa jest mniej straszna niż ruchliwa ulica lub nocny klub - tak przynajmniej uważają Duńczycy. Sąsiedztwa farmy wiatrowej obawia się co dziesiąty, podczas gdy aż dla blisko połowy badanych prawdziwą udręką jest mieszkanie w pobliżu nocnego klubu. Ale przez niespełna dwa lata poziom aprobaty turbin wiatrowych w pobliżu miejsca zamieszkania zwiększył się też w Polsce. Choć co piąty rodak nadal zapowiada, że będzie sprzeciwiał się budowie.

U nas przyjęło się, że odnawialne źródła energii może są i tanie, ale z pewnością niepewne. No bo przecież nie zawsze w Polsce świeci słońce i wieje wiatr. Wtedy też, jak przekonują zwolennicy paliw kopalnych, a raczej pieniędzy z nimi związanymi, potrzebne są elektrownie wiatrowe i gazowe. Inaczej ciemność ogarnęłaby Polskę ogromna. Na szczęście nie brakuje miejsc, gdzie taki gazowo-węglowy szantaż nie ma żadnego sensu.

Energetyka wiatrowa znów dzieli Polskę na dwa obozy. Jeden twierdzi, że z wiatraków nie ma żadnego pożytku, tylko same szkody. I przekonuje, że turbiny to zawodowy morderca ptaków. Drugi obóz zwraca uwagę, że zielona energia zawsze obniża rachunki. A co z ochroną latających zwierząt? Okazuje się, że wcale nie trzeba wyważać otwartych drzwi. Są specjalne systemy, które jednak działają wtedy, jak się ich używa. Mimo to we Francji sąd nakazał rozbiórkę siedmiu turbin wiatrowych. Czy w Polsce czeka nas to samo?

Pod koniec listopada w Polsce wiatraki w ciągu jednego dnia wyprodukowały aż 183 GWh energii elektrycznej – wynika z danych PSEW. Do tego w październiku wiatr przy wsparciu słońca odpowiadał za ponad połowę weekendowego zapotrzebowania kraju na energię. – Polska posiada duży potencjał do rozwoju tego obszaru oraz korzystania w większej skali z odnawialnych źródeł energii. Niestety ambicje pod kątem projektowanych mocy nie rosną w takim tempie, aby móc sobie z tym poradzić – zauważają eksperci.

Za chwilę okaże się, że wiatraki są gorsze od węgla. Dużo trzeba do ich produkcji stali, są głośne i tak nie do końca wiadomo, jaki mają wpływ na człowieka. Chociaż na całym świecie, jak okiem sięgnąć, turbiny dają po prostu tanią energię, w Polsce postanowiliśmy, przez głównie polityczne manipulacje, rozłożyć je na czynniki pierwsze i dokładnie prześwietlić. A kiedy skończy się już ten cyrk na kółkach, może w końcu zaczniemy transformację energetyczną traktować na poważnie.

Zjednoczona Prawica doskonale zdawała sobie sprawę, że bez rozwoju lądowej energetyki wiatrowej nie ma szans na realizację celów przewidzianych w polityce energetycznej do 2040 r. Ale ważniejszy był zysk polityczny. Wiatraki zaś idealnie nadawały się na złego policjanta. Duże, głośne i pewnie same w sobie niebezpieczne. Tak powstała zasada 10H, która na lata zabetonowała turbiny na lądzie. Potem byliśmy świadkami nieudolnej próby jej liberalizacji. Ale uwalnianie lądowej energetyki wiatrowej od krótkiej smyczy ma na poważnie zacząć się dopiero teraz.