dekarbonizacja

Już nic nie stoi na przeszkodzie, żeby wznowić postępowanie w sprawie wydania decyzji środowiskowej dla polskiej elektrowni jądrowej, która – co już jest pewne – powstanie na Pomorzu. Wcześniej tak znowelizowano Prawo wodne, że zdaniem opozycji udział społeczeństwa i organizacji pozarządowych w procedurach środowiskowych jest mocno ograniczony.

Prace dotyczące powołania do życia Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) idą zgodnie z przyjętym harmonogramem. Odzew banków ma być pozytywny i odpowiedni model finansowy jest opracowywany przez firmę doradczą Ministerstwa Aktywów Państwowych. Polska Grupa Energetyczna ma nadzieję, że w ten sposób swoich aktywów węglowych pozbędzie się już na początku przyszłego roku.

Wracamy do węgla, tylko nikt tego na razie nie mówi na głos. Górnicy zaraz będą pisać z rządem nową umowę społeczną, a PGE informuje, że w ubiegłym roku wyprodukowała wyraźnie więcej energii z węgla niż w 2020 r. Niestety, wychodzi na to, że rosyjska agresja na Ukrainę jeszcze bardziej wyhamuje polską dekarbonizację, zamiast przyspieszyć rozwój odnawialnych źródeł energii.

Największym przeciwnikiem walki ze zmianami klimatu jest bezsprzecznie polityka. W Polsce najpierw wepchnęła nas w ramiona węgla, którego mieliśmy mieć na 200 lat i więcej. A teraz od lat bardzo skutecznie wstrzymuje rozwój energetyki wiatrowej. Na straży stoi bowiem zasada 10H - jeden z najbardziej restrykcyjnych pod tym względem przepisów w Europie, który koniec końców może wydłużyć i bardzo skomplikować polski rozwód z węglem.

Rosyjska agresja na Ukrainę wywróciła politykę klimatyczną do góry nogami. Teraz priorytetem nie jest już odchodzenie od paliw kopalnych na rzecz odnawialnych źródeł energii. Zdecydowanie bardziej obecnie liczy się uniezależnienie pod tym względem od Rosji. Dlatego coraz więcej krajów wstrzymuje swoje projekty gazowe i wraca do bezpieczniejszego węgla.

Rosyjska agresja na Ukrainie jest dla niektórych dowód, że trzeba wrócić do węgla – źródła energii zanieczyszczającego powietrze, ale za to pewnego i do tego produkowanego w Polsce. Nie brakuje jednak ekspertów, dla których wywołana przez Putina wojna jest idealną okazję na przyspieszenie przejścia na zieloną energię.

Jest porozumienie w sprawie unijnego podatku węglowego. Nowa danina ma pomóc Europie w procesie dekarbonizacji. Jej stopniowe wdrażanie powinno rozpocząć się w przyszłym roku. Ale to wcale nie oznacza, że nie ma w tej sprawie już żadnych punktów spornych między poszczególnymi krajami.

Rosyjska agresja na Ukrainie dla polskiego rządu i górników jest pretekstem do modyfikacji dotychczasowej polityki klimatycznej UE i zwrócenia się znowu w kierunku węgla. Bo tak tylko mamy uniezależnić się energetycznie od Rosji. W odpowiedzi eksperci pukają się w głowy i twierdzą, że energetyczna rewolucja powinna prowadzić do jeszcze szybszej dekarbonizacji.

Agresja na Ukrainie zmienia dotychczasowy układ energetyczny. Eksperci biją na alarm, że krajowe gospodarki, obecnie tak gremialnie wracające do paliw kopalnych, mogą raz na zawsze zniwelować Zielony Ład i planowaną w 2050 r. neutralność klimatyczną. Ale nie wszystkich martwi tak obrót sprawy. Na przykład polscy górnicy nie kryją zadowolenia.

Najpierw politycy pokazali Moskwie, że tym razem żarty się skończyły i nie będzie żadnego pobłażania. Potem dołączyli inni: instytucje finansowe, organizacje sportowe, świat kultury. Teraz wychodzi na to, że wojna na Ukrainie może kosztować Rosję znacznie więcej, bo ta agresja na nowo prawdopodobnie poukłada klocki w energetycznej układance. Już pierwsi odwracają się plecami do surowców z wschodu. Polska też tak zrobi?

Coraz większa emisja CO2 tworzy z Ziemi niebezpieczny dla środowiska i ludzi piekarnik? Być może tak jest, ale z pewnością nie w Chinach. Tam Narodowa Komisja Rozwoju i Reform właśnie dała zielone światło dla budowy trzech nowych kopalni. Projekt mają sfinansować tamtejsze banki.

Unijna taksonomia otwiera drzwi dla gazu ziemnego i dzięki temu Polska szybciej odejdzie od węgla. Ale zapłacimy za to wysoką cenę. Carbon Tracker wylicza, że nowe źródła odnawialne będą zdecydowanie tańsze niż nowe elektrownie gazowe. Co gorsza: Polska koncentrując się głownie na gazie, nie ma szans na osiągnięcie neutralności klimatycznej w 2050 r.

Rząd nie reaguje na ostrzeżenia ekonomistów, że rachunki za prąd jeszcze mocniej wzrosną i nie słucha też oczywiście aktywistów klimatycznych, tylko konsekwentnie realizuje swój pomysł konsolidacji aktywów węglowych. Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) ma przeprowadzić swoje porządki do końca 2022 r. (fot. Kym Farnik/Flickr CC BY-NC-ND 2.0)

Ustawa górnicza przeszła przez Sejm i zamierza namieszać w cenach węgla. Pamiętacie czasy ekogroszku po 2000 zł? To już nieaktualne. Przygotujcie się na podwyżki cen węgla.

Ministerstwo Aktywów Państwowych zapowiedziało w najbliższych dniach złożenie wniosku notyfikacyjnego w Komisji Europejskiej, dotyczącego umowy społecznej rządu z górnikami. A na podpis prezydenta czeka przyjęta przez Sejm ustawa górnicza. Szkoda tylko, że w rządzie nikt nie bierze pod uwagę scenariusza, w którym Bruksela nie godzi się na wyciąganie polskiego górnictwa z finansowego dna publicznymi pieniędzmi.

Coraz więcej wątpliwości wokół Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE). Związkowcy przekonują, że musi powstać parę takich agencji, konkurujących ze sobą. A najlepiej zwołać energetyczny okrągły stół i wszystko od nowa ustalić.

W ostatnich dniach powiało na tyle, że pobiliśmy polski rekord energii z wiatru. To jednak kropla w morzu potrzeb. Bo jak podaje Polski Instytut Ekonomiczny w minionym 2021 r. osiągnęliśmy największy poziom produkcji energii z węgla od ośmiu lat.

Sejm mimo sprzeciwu Senatu przyjmie za moment ustawę górniczą, która zakłada wsparcie sektora górniczego kwotą przekraczającą 30 mld zł. Z analiz Greenpeace Polska wynika, że redukcja produkcji węgla w kopalniach ma być w tym czasie przeprowadzana w podobnym tempie jak w latach poprzednich. Będzie za to zdecydowanie droższa.

Oprócz eskalacji trwającego już od 2014 r. konfliktu zbrojnego między Kijowem a Moskwą właśnie trwa całkiem inna wojna. Ta energetyczna, w która stawką jest przyszłość gazu ziemnego.

Choć Ministerstwo Aktywów Państwowych utrzymuje, że nie ma takiej potrzeby, to eksperci coraz częściej i głośniej mówią o konieczności podpisania z górnikami nowej umowy społecznej. Ich zdaniem z węglem pożegnamy się zdecydowanie szybciej, niż wskazują wcześniejsze ustalenia.