Środowisko

Cała Polska gubi się w domysłach, kto odpowiada za katastrofę ekologiczną na Odrze. Rząd robi, co może, żeby od siebie odsunąć jakąkolwiek odpowiedzialność, chociaż zapoczątkowana seria dymisji ma pokazać, że gabinet premiera Morawieckiego bardzo poważnie traktuje to, co się dzieje nad zachodnią granicą. Pech chce, że w gąszczu hipotez najwięcej jest tych wskazujących na państwowe spółki.

Wielka Pacyficzna Plama Śmieci jest już pięciokrotnie większa od Polski. Naukowcy mają jednak sposób na przyspieszenie prac nad jej usunięciem. Udoskonalone urządzenie do oczyszczania wody z plastiku ma niedługo ruszyć pełną parą. W ciągu niespełna 20 lat wyspa odpadków pływająca w pobliżu Kalifornii może stać się praktycznie wspomnieniem.

Greenpeace Polska wziął na celownik zyski spółek paliwowych. I nawet przy najskromniejszych rachunkach wychodzą astronomiczne kwoty. Działacze klimatyczni mają pomysł, jak je spożytkować. Potrzeb Polaków, wartych miliardy złotych, nie brakuje. Trzeba tylko, wzorem też innych krajów europejskich, wprowadzić specjalny podatek od ekstrazysków dla energetycznych i paliwowych spółek.

Globalne marki stosują zwodnicze taktyki zwane greenwashingiem, aby wprowadzać konsumentów w błąd - wynika z raportu fundacji Changing Markets Foundation. W najnowszym raporcie fundacja zarzuca znanym markom, takim, jak m.in. Coca-Cola, Unilever, Ikea, Tesco, Lidl, że „stosują kłamliwe twierdzenia” dotyczące stosowania rzekomo ekologicznych opakowań z tworzyw sztucznych dla swoich produktów.

Przedsiębiorcy nie ukrywają, że wprowadzenie systemu kaucyjnego w Polsce będzie dla nich zdecydowanie większym i bardziej kosztownym wyzwaniem niż zakaz handlu w niedziele. Ale też bardzo chcieliby wiedzieć już teraz, na czym stoją i na jakie rozwiązania legislacyjne powinni się przygotować. Na razie wiadomo tylko tyle, że w trakcie konsultacji do Ministerstwa Klimatu i Środowiska wpłynęło w tej sprawie sporo uwag i komentarzy.

Prof. Janusz Filipiak, prezes Comarchu i właściciel MKS Cracovia, swoją wypowiedzią na temat mięsa wywołał lawinę komentarzy oburzonych Polaków. - To jest olbrzymia praca do wykonania – uświadomić ludziom, żeby tyle nie żarli (mięsa) - powiedział prof. Filipiak w moim podcaście Forum IBRiS szukając winnego emisji CO2. A co, jeśli jeden z najbogatszych Polaków ma rację? Sprawdźmy.

Polacy narodem wybranym do testu nowych, ekologicznych butelek Carlsberga. Już w lipcu na polskim rynku pojawi się 1200 innowacyjnych butelek Fibre Bottle jako część największego testu konsumenckiego tego produktu organizowanego przez Grupę Carlsberg. Coraz więcej koncernów przykłada uwagę do materiału, z jakiego wykonane są butelki.

Prof. Janusz Filipiak, prezes Comarchu i właściciel MKS Cracovia, w 2022 r. wypadł z Listy Najbogatszych Polaków „Forbesa”, ale i tak cieszy się opinią najlepiej zarabiającego menedżera w Polsce. W 2021 r. jego pensja przekroczyła 25 mln zł, co oznacza podwyżkę rok do roku o blisko 35 proc. Dlatego postanowiłam porozmawiać o katastrofie klimatycznej właśnie z nim, dyżurnym medialnym milionerem? Bo to właśnie milionerzy są tą grupą w społeczeństwie, która jest najbardziej winna ociepleniu klimatu. Co na to prof. Janusz Filipiak?

Zakaz używania jednorazowego plastiku wprowadziła Kanada. Tamtejszy rząd na rzecz walki ze zmianami klimatycznymi zabroni od nowego roku produkcji oraz importu „szkodliwych” jednorazowych tworzyw sztucznych. (Fot. Shutterstock/Shane Gross)

Paczki ze sklepów online to nasza codzienność. Zakupów w sieci robimy z roku na rok coraz więcej i ta tendencja nie będzie się zmieniać. Niestety, przy tej okazji produkujemy mnóstwo śmieci - papieru i plastiku. Codziennie miliony kartonowych opakowań, po dokonanych zakupach internetowych trafiają na śmietnik. InPost wprowadza rozwiązanie, które ma to zmienić i nawet kilkukrotnie ograniczyć liczbę wyrzucanych kartonów.

Rząd Mateusza Morawieckiego przygotowuje się do wprowadzenia od początku 2023 r. systemu kaucyjnego. Ale w krajach, gdzie jest już od lat udomowiony – idą o krok dalej. W Hiszpanii padł pomysł, żeby tak samo, jak butelki plastikowe, traktować też niedopałki papierosów. W efekcie kupujący paczkę papierosów musieliby do kieszeni sięgnąć ciut głębiej, ale zyskać miałoby za to środowisko.

Decyduje się los poziomów redukcji emisji CO2 dla samochodów osobowych i dostawczych. Głosowanie w tej sprawie w Parlamencie Europejskim zaplanowano na 8 czerwca. Cały czas jest możliwa opcja atomowa, zgodnie z którą już za 10 lat z okładem produkcja samochodów spalinowych w UE nie będzie miała racji bytu. O takie właśnie rozwiązanie apeluje m.in. Polska Izba Rozwoju Elektromobilności oraz Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych.

W ciągu kilku dni, najdalej tygodni, poznamy zaktualizowany po konsultacjach projekt ustawy wprowadzającej w Polsce system kaucyjnego. Tym samym Ministerstwo Klimatu i Środowiska nie zmienia wyznaczonej sobie ścieżki legislacyjnej, w której przepisy przyjęte mogą być po wakacjach, a zaczną obowiązywać z początkiem 2023 r. Co na to eksperci?

Eksperci z Fundacji Frank Bold i Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi uważają, że polskie sądy odrzucają skargi obywateli na nieskuteczne przepisy programów ochrony powietrza. Przekonują, że to problem systemowy, dotyczący całego kraju, dlatego złożą skargę na Polskę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Najpierw Ministerstwo Klimatu i Środowiska przekonywało, że system kaucyjny w Polsce pojawi się z końcem 2022 r. Potem wyszło na jaw, że być może tak się rzeczywiście stanie, ale za trzy lata później, bo rząd chce dać przedsiębiorcom nawet dwa lata na dostosowanie się do nowych regulacji. Teraz zaś wypracowana jest legislacyjna ścieżka, co ma pozwolić na przyjęcie tych przepisów już po wakacjach, w październiku.

Najnowsza analiza naukowców przygnębia i przeraża jednocześnie. Bo wychodzi na to, że zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby stanowią egzystencjalne zagrożenie dla zdrowia ludzi i całej planety. W ten sposób zagrożona ma być również trwałość nowoczesnych społeczeństw. Jednocześnie te toksyny zabijają co roku nawet 9 mln ludzi.

Handel emisjami CO2 to nie tylko wydatki np. spółek górniczych, ale też zyski dla budżetu kraju. I to całkiem konkretne. Przedstawiciele Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi sprawdzili, co się dzieje z tymi pieniędzmi i czy są wydawane zgodnie z ich przeznaczeniem. Niestety, wnioski nie są optymistyczne. Nie dość, że Polska ma bardzo dziurawe kieszenie, to jeszcze naruszamy prawodawstwo UE.

Niebawem minie trzy lata od wprowadzenia w Krakowie zakazu ogrzewania domów węglem i drewnem. Stowarzyszeniu Miasto Jest Nasze nie udało się do tego namówić radnych Warszawy, ale szybko to naprawił Sejmik Województwa Mazowieckiego i zakazał palenia węgla i jego pochodnymi w stolicy od 1 października 2023 r. W Łodzi pokazują, że przyspieszanie przepisów antysmogowych to nie jedyna droga.

Światowa Organizacja Meteorologiczna bije na alarm. Coraz większa szansa bowiem jest na to, że w ciągu najbliższych pięciu lat globalna temperatura jeszcze dodatkowo tylko urośnie. Tym samym możemy niebezpiecznie zbliżyć się do granicy 1,5 st. C, a nawet ją przekroczyć. Pewne zjawiska pogodowe mają wpływ ochładzający, ale to w żadnej mierze nie zmienia długoterminowego trendu globalnego ocieplenia.

Trzeba żegnać się z paliwami kopalnymi i czym prędzej wyganiać też emisje z transportu. Ale eksperci nie mają cienia wątpliwości, że to do osigięcia ambitnych celów klimatycznych jednak nie starczy. Niezbędna jest też efektywność energetyczna budynków, które trzeba w tym celu odpowiednio zmodernizować. Nakłady finansowe zaś na to przeznaczone powinny być co najmniej trzy razy większe niż dotychczas.