Energetyka

Aktywiści smogowi uparcie twierdzą, że przed programem Czyste Powietrze kolejne zawirowania i za chwilę możemy mieć do czynienia z powtórką sytuacji z początku roku, kiedy nie można było wypłacać przyznanych dotacji. Ale Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) przekonuje, że to bzdury. Żadnego tego typu zagrożenia nie ma, co więcej podjęto działania zmierzające w celu długofalowego finansowania tego programu.

Co najmniej kilka miesięcy trwało eldorado oszukujących na pompach ciepła. Teraz mają już bardziej pod górkę, m.in. dzięki zielonej liście ZUM. Ale to wcale nie znaczy, że już nikt Polaków nie robi na szaro w kontekście ich rachunków za prąd. Okazuje się, że właśnie mamy do czynienia z kolejną falą nieuczciwych praktyk. Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) apeluje o rozwagę.

Raczej nie ma co liczyć na jakieś dodatkowe promocje czy obniżki. Cena węgla, przynajmniej w ofercie spółek wydobywczych, cały czas pozostaje bez zmian. Złośliwi mówią, że jak coś się jeszcze ruszy w kolejnych tygodniach: to tylko w górę. Co gorsza: występuje coraz większy problem z dostępem do niektórych sortymentów. Na przykład groszek Karlik jest w ofercie jedynie u wybranych Kwalifikowanych Dostawców Węgla. Inaczej go nie kupimy.

Wielkimi krokami zbliżamy się do kolejnej odsłony najbardziej popularnego wśród Polaków programu dopłat Mój Prąd. Będzie ok. 3,5 miesiąca na złożenie wniosku, chyba że wcześniej zabraknie pieniędzy. Co - jak pokazuje wcześniejsza praktyka - jest bardzo prawdopodobne. Tym razem, żeby uzyskać dofinansowanie, trzeba spełnić konkretne kryteria.

Joe Biden, pomimo wcześniejszych deklaracji, zrezygnował z ubiegania się o reelekcję. Demokraci wystawią kogoś nowego w bój z Trumpem o Biały Dom. Na ułożenie na nowo politycznych klocków przyjdzie nam trochę poczekać. Inaczej jest z rynkami, tutaj reakcja była błyskawiczna. Inna jest już cena ropy i podobne ruchy spodziewane są także na rynku złota czy platyny. Rosną w siłę kryptowaluty.

AleaSoft Energy Forecasting wylicza, że w drugim tygodniu lipca średnia cena energii elektrycznej wzrosła na wszystkich głównych rynkach europejskich. Powód: zwiększony popyt – chłodzimy się, bo lato tego roku na całym kontynencie jest wyjątkowo upalne. Przy okazji dwa kraje pobiły rekordy dziennej produkcji energii słonecznej. U nas też coraz wyraźniej zaznacza się podobna tendencja: paliwa emisyjne robią coraz więcej miejsca bezemisyjnym.

Zamiast prognozowanego na całe wakacje stopniowego wzrostu cen na stacjach mamy nieoczekiwane obniżki. I to naprawdę imponujące. To efekt spadku cen w hurcie w wyniku umocnienia złotego i zahamowania wzrostu notowań ropy na światowych rynkach. Jeśli do obecnych cen na pylonach dodamy, a właściwie odejmiemy, trwające całe lato promocje na największych sieciach paliw, to uzyskamy najniższe ceny detaliczne w tym roku.

Ta mapa z pewnością wzbudzi emocje wśród kierowców, bo można sprawdzić na niej, czy stacja, na której tankują auta, sprzedaje paliwo spełniające normy. Mapa powstała na podstawie danych Inspekcji Handlowej, która skontrolowała próbki paliw ciekłych.

Jednak nie jesteśmy aż tacy wyjątkowi, jakbyśmy tego chcieli. Okazuje się, że nie tylko u nas w 2023 r. trwał gremialny odwrót od pomp ciepła. Zdaniem Europejskiego Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EHPA) minione 12 miesięcy były pod tym względem kiepskie dla całej Europy. Jak tak dalej pójdzie, to za chwilę unijne cele klimatyczne przejdą nam koło nosa.

Chociaż w portach ARA, europejskim benchmarku dla ceny węgla, od miesiąca wieje nudą, to na rodzimym podwórku kolejny miesiąc trwa tendencja zwyżkowa i chyba tak już będzie do startu sezonu grzewczego w październiku. Drożej jest zarówno w spółkach wydobywczych, sprzedających czarne złoto klientom indywidualnym, w składach opału i na ogłoszeniach aukcyjnych. Bo też węgla w Polsce jest coraz mniej, nie dość, że wydobycie szura po dnie, to do likwidacji przeznaczane są kolejne kopalnie.

Pamiętacie, jak kilka lat temu ówczesna premier Beata Szydło upierała się, że nasza energetyka oparta będzie jeszcze przez dziesięciolecia na węglu? I atom tu niewiele pomoże? Teraz z kolei w Szwecji przekonują, że stawianie na wiatraki oznacza konkretne straty finansowe i tym samym likwidowanie elektrowni jądrowych nie ma większego sensu. Sprawdziliśmy z ekspertami z Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW), ile w tym prawdy, a ile zwykłego, ale też niebezpiecznego bajdurzenia.

Nowy Krajowy Plan w dziedzinie Energii i Klimatu (KPEiK) wzbudza coraz więcej emocji. Okazuje się, ze poprawiony dokument zakłada zdecydowanie wcześniejsze odejścia od węgla, względem pierwotnych planów transformacji energetycznej, które wskazywały na fedrowanie do 2049 r. Ale liczne organizacje pozarządowe i think tanki boją się, że wszystko znowu będzie spisane na kolanie. Dlatego apelują o przeprowadzenie konsultacji publicznych.

Tu wcale nie chodzi o sympatię czy antypatię do górniczej braci, tylko o suche fakty. A te - czy to się komuś podoba czy nie - są coraz gorsze dla polskiego sektora wydobywczego. Związkowcy mogą wrzeszczeć wniebogłosy, ale smutnej prawdy nie zmienią: w Polsce z miesiąca na miesiąc zużywamy coraz mniej węgla. Przegląd Węglowy od Fundacji Instrat za maj 2024 r. podaje twarde dane, z którymi nie da się dyskutować.

Instytut Zielonej Gospodarki (IZG) opublikował specjalny raport „Transformacja we mgle. Polska 2040”, w którym eksperci kolejny raz pokazują, że nasz kraj zupełnie nie jest przygotowany do czekających go już niedługo wyzwań. Co trzeba zrobić, żeby to zmienić? W pierwszej kolejności ustalić realny termin odejścia od węgla, którego, tak czy inaczej, i tak w Polsce jest coraz mniej.

Pod koniec 2023 r. coraz głośniej mówiło się o tym, że PGG będzie miała naprawdę sporą lukę w przychodach, wycenianą nawet na 5,5 mld zł. I jak tych pieniędzy nie dostanie, to starci płynność finansową. Teraz z lektury wyników finansowych spółki wynika, że zysk jest jednak dodatni. Niestety, nie da się ukryć tego, że PGG z roku na rok produkuje coraz mniej węgla przy zatrudnieniu na tym samym, a nawet rosnącym poziomie. I głównie dlatego do górniczej spółki muszą dopłacać podatnicy.

Być może niektórym wydaje się, że z programem Czyste Powietrze nigdy nie było tak dobrze, jak teraz, o czym świadczy chociażby liczba składanych wniosków tygodniowo. Ale Polski Alarm Smogowy (PAS) przestrzega przed nieuzasadnionymi optymizmem. Aktywiści walczący o jak najlepszą jakość powietrza zwracają uwagę, że rząd Donalda Tuska nie zabezpieczył pieniędzy na dalsze funkcjonowanie tego programu, a kasa z unijnych funduszy jest już na wyczerpaniu.

Stowarzyszenie Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) dwoi się i troi, żeby na zielonej liście ZUM, która uprawia do uzyskania dofinansowania w ramach programu Czyste Powietrze, znalazły się również pompy ciepła z certyfikatem HP Keymark, bez jakichkolwiek ograniczeń czasowych. NFOŚiGW zamierza bowiem uznawać je tylko do końca roku. Decyzja wywołała poruszenie w branży, nie tylko w naszym kraju.

Po odmrożeniu cen energii i gazu bodaj najgorzej los obszedł się z tymi grzejącymi się przede wszystkim błękitnym paliwem. Ich rachunki w najbliższych latach mają iść tylko w górę. Dlatego znawcy tematu proponują ucieczkę do przodu. Ich zdaniem właśnie teraz jest najlepszy czas w inwestowanie w pompy ciepła.

Globalne trendy nie pozostawiają żadnych wątpliwości: bez odpowiedniej liczby i mocy magazynów energii żadnej transformacji nie będzie. Nic więc dziwnego, że prognozy na następne lata przewidują prawdziwy boom w tym obszarze. Polska też może na tym zyskać. Przecież im więcej takich magazynów, tym większa elastyczność sieci.

Eksperci nie zostawiają suchej nitki na Liście Zielonych Urządzeń i Materiałów (ZUM), której głównym celem było posprzątanie polskiego rynku pomp ciepła i zamknięcie z drugiej strony drzwi za nieuczciwymi sprzedawcami, przez których Polakom rachunki za grzanie dodatkowo rosły, a nie malały. I twierdzą przy okazji, że przez tak skonstruowane regulacje inwestycje w pompy ciepła będą zaraz wyraźnie droższe i zajmą też więcej czasu.