Energetyka

Jeszcze w pierwszej połowie 2024 r. cena gazu dla gospodarstw domowych wzrosła w siedmiu krajach UE, ale za to w 15 zmalała. Teraz jednak jesteśmy już w zupełnie innej rzeczywistości. Z jednej strony coraz chłodniejsza aura wymusza coraz większe zapotrzebowanie energetyczne, a z drugiej - co istotniejsze - umowa między Ukrainą a Rosją na tranzyt gazu zimnego do Europy obowiązuje tylko do końca roku. Dlatego na rynku gazu robi się coraz ciekawiej.

Kaloryfery włączone na pełną moc, wyciągnięte kurtki zimowe i wymienione opony ewidentnie dają znać, że przyszedł czas na chłodniejszą aurę. Węgiel jest więc w cenie. Spółki wydobywcze i składy węgla biją się o klientów i w ostatnich tygodniach często modyfikują swoją ofertę, a także cenę węgla. Celujący w specyficzny opał muszą niekiedy wykazać się cierpliwością. Bo raz się pojawia, a raz znika, jak groszek Bobrek.

Mieszkam niedaleko przejazdu kolejowego, który jeszcze do niedawna potrafił zamykać się nawet trzy razy raptem w kwadrans. Przejeżdżające tędy wyłącznie pociągi towarowe, najczęściej przewoziły węgiel do wszystkich zakątków kraju. Ale od kilku miesięcy ów przejazd nie zamyka się w ogóle, tak jakby poza południem Polski nikt węglem już nie palił. Zapytałem PKP Cargo, jak to jest z tym transportem czarnego złota i już wiem, co się dzieje.

Po publikacji projektu aktualizacji Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu (KPEiK) w całym kraju zawrzało, a najbardziej oburzyli się górnicy. Przygotowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska dokument w ogóle nie bierze pod uwagę zapisów umowy społecznej sprzed ponad trzech lat. I z węgla mamy rezygnować znacznie szybciej. Teraz KPEiK prześwietlili eksperci z Fundacji Instrat i mają kilka uwag.

Do tej pory doniesienia ekspertów o tym, że ekogroszek wcale nie jest eko, bo jego spalanie wywołuje trujące emisje, były bagatelizowane. Nawet przez państwowe spółki wydobywcze, które przekonywały, że pozwala im ma to obowiązujące w naszym kraju prawo. To już jednak definitywny koniec tematu. Ministerstwo Klimatu i Środowiska wraz z Ministerstwem Przemysłu opublikowały rozporządzenie w sprawie nowych norm jakości paliw stałych, w tym węgla. I w ten sposób ekogroszek na naszych oczach przechodzi do historii.

Dzieje się na rynku węgla. Od tygodnia wykres dotyczący ceny węgla w portach ARA pnie się w górę i coraz bliżej jest do pokonania granicy 123 dol. za tonę, co ostatni raz zdarzyło się w połowie października. Na krajowym podwórku sklep PGG tłumaczy, skąd ostatnio tyle promocji, Południowy Koncern Węglowy pokazał nowy cennik, a w Węglokoksie Kraj tradycyjnie wszystko po staremu.

Sprzedawcy prądu od końca sierpnia namawiają zwykłych odbiorców na podpisanie umowy z ceną dynamiczną, czyli taką, która dostosowuje się do wahań cen na hurtowym rynku energii elektrycznej. Ministerstwo Rodziny odradza jednak podpisywanie takich umów, ostrzegając przed ryzykiem znacznego wzrostu rachunków. Oferty dynamiczne mają w swojej ofercie takie spółki jak PGE, Enea czy Tauron.

Od lat od polityków słyszymy, że polska transformacja energetyczna musi być prowadzona na specjalnych warunkach. Charakterystyka energetyczna naszego kraju w zdecydowanej większości oparta na węglu po prostu to wymusza. Dlatego Bruksela powinna traktować szczególnie Warszawę. Niestety, okazuje się, że w tym gadaniu może i jest drobinka prawdy, ale reszta mocno zalatuje fałszem.

Przez nowe normy jakości paliw stałych, w tym węgla, Południowy Koncern Węglowy (PKW) musi w ciągu paru tygodni zmienić ofertę. Za podobne porządki wziął się już Węglokoks Kraj, który wycofał ze sprzedaży swój najtańszy opał. W sklepie PGG za to bez większych zmian. Spółka od kilku miesięcy próbuje rozbudować bazę Kwalifikowanych Dostawców Węgla.

Coraz większymi krokami zbliżamy się do startu budowy pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej. Nie od dziś wiadomo, że głównym wykonawcą będą amerykańskie firmy. Teraz wychodzi jednak na jaw, że będzie nas wspierać także japońska technologia, którą być może będziemy wykorzystywali także w innych naszych projektach atomowych. W czwartek podpisano memorandum w tej sprawie.

Jeżeli ktoś myślał, że nasze OZE są już na tyle potężne, że możemy z odwagą patrzeć w przyszłość bez źródeł konwencjonalnych, to najnowszy komunikat Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE) musiał na niego podziałać jak bardzo zimny prysznic. Bo wychodzi z tego, że zaczynamy mieć większe zapotrzebowanie energetyczne od tego, co mamy do dyspozycji. Ale przywołania PSE nie pociągają za sobą żadnych utrudnień dla indywidualnych odbiorców energii.

Tak niskich cen Polacy nie widzieli od wakacji w 2021 r.  A już wydawało się, że spółki wydobywcze okopały się wokół cenników i nie zamierzają odpuścić klientom indywidualnym. Ale najpierw na modyfikację oferty zdecydował się Południowy Koncern Węglowy, a teraz nową promocją chwali się sklep PGG, nęcąc klientów tańszym groszkiem.

Do tej pory największe spory wokół umowy społecznej między rządem a górnikami dotyczyły harmonogramu zamykania kopalń, który w pierwotnej wersji kończy się w 2049 r. Ale po drodze zapomnieliśmy jeszcze o jednym: przecież na tej umowie musi przy okazji też ktoś zarobić. I właśnie zaczęła się zakulisowa rozgrywka o to, komu grzebanie polskiego górnictwa da sporo pieniędzy.

W pierwszy weekend listopada statystyki programu Czyste Powietrze, ukazujące, ile wniosków dotyczy konkretnych źródeł ciepła, zasugerowały, że wreszcie po ponad pół roku wyczekiwania swój wynik poprawiły pompy ciepła, a kotły na biomasę wyhamowały. Niestety po weekendzie ową grafikę ze statystykami ponownie zmodyfikowano i już tam sierpniowych wyników nie dojrzymy.

Cena węgla znowu zaczęła spadać na przełomie września i października. Zeszliśmy z ok. 122 dol. do ok. 118 dol. I wszystko wskazuje na to, że to jeszcze nie koniec tej serii spadkowej. Czy w takim razie Polacy rozglądający się za opałem na zimę mogą mieć nadzieje na przynajmniej ciut mniejsze wydatki? Niestety to tak nie działa.

Górników stać na przeciąganie liny z rządem, bo w kieszeni mają podpisaną umowę społeczną. A co z naszymi hutnikami? Przecież polityka klimatyczna UE i transformacja energetyczna w żadnym razie przemysłu stalowego nie omijają. Opisuje to najnowszy raport Fundacji Instrat, w którym analitycy stawiają sprawę bardzo jasno i twierdzą, że bez wsparcia ze strony rządu huty w Polsce mogą nie podołać nowym wyzwaniom.

Cały czas trwa wymiana ciosów między Polską Grupą Energetyczną (PGE) a ekologami i działaczami klimatycznymi ze Stowarzyszenia Ekologicznego EKO-UNIA. Po tym, jak NSA nie zgodził się z zarzutami względem postępowania koncesyjnego dotyczącego przedłużenia koncesji na wydobycie węgla w Kopalni Turów do 2026 r., przyszedł czas na rewanż. Teraz ekolodzy twierdzą, że wydobycie zagraża również pobliskiemu kurortowi.

Skupiamy się na cenie paliw kopalnych i jak najszybszym rozwoju OZE. Ale transformacja energetyczna nie ma żadnych szans, jeżeli na celownik nie weźmiemy też efektywności energetycznej budynków. Za parę lat nie da nam o niej zapomnieć unijna dyrektywa budynkowa EPBD i system handlu emisjami ETS2. Tylko po co z tym aż tak długo czekać?

Najpierw pompy ciepła, potem instalacje fotowoltaiczne, a także wiatraki. Teraz z kolei nadszedł czas, żeby Polacy w końcu zapałali miłością również do magazynów energii i baterii? Taka wydaje się być logiczna kolej rzeczy. Inna sprawa, że w baterie coraz odważniej idą Niemcy, a my od naszych zachodnich sąsiadów bywa, że zgapimy, ile wlezie.

Zmiany w KE przyniosą zmiany w podejściu do cen energii? Wszystko na to wskazuje. Wielkimi krokami zbliżamy się do końca kadencji Komisji Europejskiej i do początków rządów unijnego gabinetu już w nowym składzie, chociaż z tym samym szefem: Ursulą von der Leyen. Przesłuchania aspirujących do roli nowych komisarzy odbędą się od 4 do 12 listopada. Duńczyk Dan Jorgensen przewidziany na komisarza ds. energii i mieszkalnictwa chce niższych cen energii, co szczególnie powinni docenić Polacy.