Energetyka

Lista Zielonych Urządzeń i Materiałów (ZUM) miała uporządkować zdemolowany głównie przez polityczną bierność polski rynek pomp ciepła. Ale na razie jest większy bałagan niż do tej pory. I cały czas trafiają do nas tego typu urządzenia grzewcze made in China. Dlatego znawcy tematu twierdzą, że klienci powinni wykazać się cierpliwością, bo wtedy będą mieli większy wybór.

Lobby wydobywcze ostatnio bardzo lubi uderzać w katastroficzny ton. I kreśli scenariusz, w którym odchodzenie od węgla jest w pierwszej kolejności procesem bardzo drogim, na który stać będzie wyłącznie nielicznych. Szkoda tylko, że najnowszy raport autorstwa amerykańskiego Instytutu Ekonomiki Energii i Analiz Finansowych (IEEFA) wskazuje, że to pic na wodę, fotomontaż.

Przyznam szczerze, że czekałem na to z utęsknieniem. Bo że górnicy zaczną znowu atakować nowe normy jakości paliw stałych, w tym węgla i straszyć przy tej okazji kolejny raz zamykaniem kopalń i górniczym bezrobociem - byłem pewny. Co tam zdrowie Polaków i ich demolowane przez smog płuca, ważne, żeby przemalowany na zielono ekogroszek dalej był w sprzedaży, bo od niego zależy los całej branży. I wreszcie na związkowców wylano kubeł zimnej wody. Eksperci i organizacje pozarządowe napisały w tej sprawie do premiera Donalda Tuska i przypominają, że na jednej szali jest węglowy zysk, a na drugiej ludzkie życie. Tak po prostu.

Co nas różni od Portugalczyków? Nie tylko 39-letni Cristiano Ronaldo i dostęp do Oceanu Atlantyckiego. Okazuje się, że mamy fundamentalne inne podejście do elektryfikacji gospodarki. Mieszkańcy południowo-zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego od lat mają plan zazielenienia miksu energetycznego, który na dodatek śmią realizować. A my? Patrzymy, jak kolejny rząd nawija makaron na uszy górników, a potem zerkamy na coraz wyższe rachunki za prąd i ciepło. I dalej nie widzimy związku. Wiecie już, ile będziecie płacić pod lipcowych podwyżkach?

Jeśli tylko macie trochę miejsca w baku, zatankujcie teraz do pełna, bo ceny paliw w czasie wakacji będą szły w górę. Analitycy rynku paliw zwracają uwagę na nieustający wzrost cen w hurcie, a to zwiastuje drożyznę na stacjach w kolejnych tygodniach. Szansą na tańsze tankowanie będą wakacyjne promocje dużych sieci stacji.

Polski rynek pomp ciepła, który dwa lata temu bił rekordy, zakrztusił się przez nieuczciwych sprzedawców. Kres tym praktykom, przez które Polacy płacili jeszcze wyższe niż do tej pory rachunki za prąd, miała dać zielona lista ZUM, oferująca urządzenia grzewcze wyłącznie ze stosownymi certyfikatami. Tyle teoria. Praktyka postawiła wszystko na głowie.

Tu nie może być żadnego przypadku. Już parę lat temu nad polskim górnictwem zbierały się bardzo czarne chmury, które - jak przekonują związkowcy górniczy - właśnie wracają. O co chodzi? O nowe normy jakości paliw stałych, w tym węgla. Przez te regulacje, jak słyszymy, nasze kopalnie będą liczyły spore straty, a do tego wszystkiego będą musiały zwalniać pracowników. Ale spokojnie, poprzedni rząd wystraszył się tych górniczych pretensji i obecny takę w tej sprawie robi krok do tyłu.

Nie mamy dobrych wieści dla planujących obecnie zakup opału. Bo cena węgla - różnych jego rodzajów - wyraźnie rośnie od kilku tygodni. Jaka jest tego przyczyna? Najprostsza z możliwych: im bliżej tegorocznego sezonu grzewczego, tym sprzedawcy węgla chcą więcej zarobić. Nie tylko prywatne składu opału, ale państwowe spółki wydobywcze też pilnują tej zasady.

W Polsce większość robiła kółko na czole, gdy usłyszeli, że Niemcy najpierw postawili krzyżyk na kopalnie węgla, a potem to samo zrobili z elektrowniami jądrowymi. Jednocześnie nasi zachodni sąsiedzi zarzekali się, że zaczynają na serio walkę z uzależnieniem od gazu. Teraz wychodzi na to, że my mieliśmy ubaw, a Niemcy doskonale widzieli, co robią. Ich miks energetyczny zmienił się nie do poznania.

Program Czyste Powietrze ma być bardziej efektywny, a jego beneficjenci mają bardziej odczuwać przyznane dotacje, w rachunkach za ogrzewanie i za prąd też. Dlatego zaczęła obowiązywać zielona lista ZUM i dlatego też audyt energetyczny stał się obowiązkowy. Bez tego nikt dotacji na zakup i montaż pompy ciepła już nie przyzna.

Przy okazji ogłaszania podstawowych zasad nowego, rządowego programu, który ma pobudzić lądową energetykę wiatrową w naszym kraju, usłyszeliśmy też o kolejnych zmianach w programie Czyste Powietrze. Dzięki nim wymianach kopciucha ma być w końcu efektywniejsza.

Nie jest tajemnicą, że to elektrownia jądrowa ma wreszcie zrobić różnicę w naszym miksie energetycznym. I to atom ma wysłać paliwa kopalne na zasłużone wakacje. Od początku tak kreślonej rewolucji energetycznej wmawia nam się, że ten jądrowy przewrót z pewnością będzie opóźniony, bo taka jest międzynarodowa praktyka. Poślizg najbardziej cieszy górników, którzy przecież umówili się na fedrowanie węgla jeszcze przez ćwierć wieku: więc im później atom rozwali węglowy układ, tym dla nich lepiej.

Z dnia na dzień dowiadujemy się o kolejnych szczegółach zbliżającej się coraz większymi krokami szóstej edycji programu Mój Prąd. O popularności inicjatywy, nakłaniającej Polaków do termomodernizacji, najlepiej świadczy fakt, że wszystkie poprzednie edycje trzeba było zakończyć przed terminem po wcześniejszym wyczerpaniu środków. Teraz będzie podobnie. Eksperci liczą też na odbudowę rynku, zdemolowanego przez polityczną bierność.

Chociaż w Polsce - głównie przez bierność polityków - pompy ciepła zaliczyły solidny falstart i ich popularność runęła, to i tak nikt nie dyskutuje z rolą tych urządzeń grzewczych w szeroko pojętej dekarbonizacji. Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EHPA) właśnie w ten sposób zaleca pozbycie się paliw kopalnych z sektora żywności i napojów.

Przez wciskanie Polakom felernych pomp ciepła staliśmy się świadkami zapaści. Liczba składanych wniosków na pompy w ramach programu Czyste Powietrze spadła z 64 proc. w styczniu 2023 r. do 29 proc. w marcu 2024 r. Ten zjazd może za chwilę być jedynie wspomnieniem. Weszły właśnie zmiany, na które celujący w pompy ciepła czekali od miesięcy. Ten gamechanger wchodzi akurat do gry w momencie, kiedy kotły gazowe mogą mocno stracić na popularności w związku z rosnącymi cenami błękitnego paliwa i planowanymi obostrzeniami.

To jedna z większych gaf rządu Donalda Tuska. Obecna koalicja jako opozycja od lat krytykowała wprowadzoną w życie przez Zjednoczoną Prawicę zasadę 10H, która skutecznie blokowała rozwój lądowej energetyki wiatrowej. Zapowiadała, że zniesie ją, jak tylko zacznie rządzić. Ale przygotowana w pośpiechu przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, już pod nowymi sterami, nowelizacja przepisów okazała się legislacyjną wydmuszką. I teraz właśnie obserwujemy podejście do tego tematu nr 2. Podobno ma już być bez takich wpadek.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska podało szczegóły w sprawie nowego programu Moja Elektrownia Wiatrowa. Pierwsza edycja zaplanowana jest na najbliższy rok, chyba że wcześniej zabraknie przygotowanych na ten cel środków. Przy okazji dowiedzieliśmy się też więcej o przygotowywanej nowelizacji ustawy wiatrakowej.

Rząd w końcu przyznał, że nasze elektrownia jądrowa powstanie z opóźnieniem. Nie jest też tajemnicą, że inwestycja pochłonie dziesiątki miliardów złotych. Patrząc jednak na doświadczenia innych krajów, które porwały się ostatnio na inwestycje w atom, ze sporą dozą prawdopodobieństwa można założyć, że ten czasowy i kosztorysowy harmonogram jeszcze ulegnie modyfikacjom. Będzie niebezpieczne dla całej transformacji energetycznej w Polsce.

Osłabienie złotego i wzrost notowań ropy na światowych rynkach oznaczają, że trwający od kilku tygodni powolny spadek cen paliw na polskich stacjach właśnie się kończy. Spadek kosztów produkcji paliwa nie przekładał się jednak na proporcjonalny spadek cen na dystrybutorach, bo w dużym stopniu był konsumowany przez stacje paliw w postaci wyższej marży. Eksperci rynku paliw uważają, że teraz jest mało prawdopodobne, aby aktualny poziom cen był możliwy do utrzymania w dłuższym okresie.

Na stacjach paliw w Polsce trwa przecena, w dół lecą ceny benzyny, diesla i autogazu. Powinniśmy dobrze zapamiętać ten przedwakacyjny okres. Potem ma być już tylko gorzej. Tak przynajmniej sugerują analitycy, którzy twierdzą, że rynek ropy czeka deficyt, który może potrwać do następnego roku, co będzie miało też swoje oczywiste konsekwencje cenowe.