wymiana kopciuchów

Nie do końca wiadomo, czy program Czyste Powietrze w obecnej formie przetrwa kolejne lata. W kuluarach mówi się o likwidacji już nie 3 mln kopciuchów, a raptem 500 tys. Ale rząd zamierza ze starymi i trującymi źródłami ciepła walczyć też inaczej. Właśnie rusza program Ciepłe Mieszkanie, który również oferuje wsparcie finansowe przy okazji wymiany pieca na paliwa stałe. Z tą różnicą, że w tym przypadku obowiązuje kryterium dochodowe.

Przez lata rządzący przekonywali, że nikt tak wcześniej ze smogiem nie walczył, jak oni. Co tam zawieszenie norm jakości dla paliw stałych, w tym węgla, co tam dopuszczenie do sprzedaży węgla brunatnego? Grunt, że od września 2018 r. funkcjonuje program Czyste Powietrze. I taka narracja obowiązywała do teraz. Ale program wyborczy PiS wszystko zmienia. Wychodzi bowiem na to, że partia Jarosława Kaczyńskiego wymianę kopciuchów i walkę ze smogiem po prostu sobie odpuszcza.

Zaraz minie 55 miesięcy odkąd ruszył rządowy program Czyste Powietrze, które z jednej strony miał nakłonić Polaków na wymianę węglowego kopciucha na bardziej ekologiczne źródło ciepła. Z drugiej zaś na tej inicjatywie opierała się głównie i tak po prawdzie dalej opiera walka rządu ze smogiem. Jakie są efekty? Pewnie pomysłodawcy programu wierzyli, że w jego połowie rezultaty będą znacznie lepsze. Chociaż już za chwilę będzie co świętować. W Czystym Powietrzu pęknie okrągła suma wypłaconego dofinansowania.

Powoli kończy się sezon grzewczy, który na długo zostanie w naszej pamięci. Nigdy wcześniej nie było takich problemów z zakupem węgla, który też przy okazji stał się rekordowo drogi. Na tyle, że państwo na szybko wymyśliło system energetycznych dopłat. Przy kłopotach z dostępem do opału politycy radzili palić w piecach, czym się da. Efekt? Powietrze nad Polską chyba nigdy nie było aż tak brudne. Dotyczy to zarówno września, czy grudnia ubiegłego roku. Jak też niestety zaczynającego się właśnie kwietnia.(W Grzybowie normy przekroczono niemal o 3000 proc. fot. Google Maps)

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), Polski Alarm Smogowy oraz Bank Światowy opublikowały ranking aktywności gmin w programie Czyste Powietrze za 2022 r. Zdecydowanie wyróżnia się jeden region kraju. W pierwszej setce stamtąd jest co czwarta gmina. Chodzi o województwo śląskie, którego reprezentant też otwiera całe zestawienie. Co ciekawe: zwycięzca tego rankingu wcześniej często notowany był wśród najbardziej zanieczyszczonych miast w Polsce.

Poznaliśmy statystyki rządowego programu Czyste Powietrza za okres od stycznia 2022 r. do stycznia 2023 r. Dzięki tym danym trochę wyjaśniło się to, skąd Polska jest nagle najdynamiczniej rosnącym rynkiem pomp ciepła w Europie. Takich urządzeń wszak przybywa w naszym kraju lawinowo. Nawet w skali jednego miesiąca jest ich nawet 2–3 razy więcej od tradycyjnych kotłów gazowych kondensacyjnych. I wychodzi na to, że w tym roku też będziemy pod tym względem przewodzić całej Europie.

Przez ponad cztery lata funkcjonowania programu Czyste Powietrze nie było żadnych waloryzacji kwot dotacji. Do teraz. Od nowego roku jesteśmy świadkami nowej odsłony tej rządowej inicjatywy, w ramach której można obecnie uzyskać maksymalnie ponad 136 tys. zł. Trzeba tylko spełnić kilka warunków. Jakich? To tłumaczymy krok po kroku w naszym poradniku.

Oferteo.pl opublikowało dane z formularzy zleceń na wykonanie lub wymianę instalacji grzewczych w 2022 r. Wynika z nich, że 51 proc. prac przy wymianie lub przebudowie instalacji grzewczej realizowano w kompleksowym zakresie, obejmującym zakup, transport i montaż nowego systemu. – Co warte podkreślenia, do nowo budowanych domów najczęściej wybierane są ekologiczne rozwiązania, takie jak pompy ciepła – podkreśla serwis.

Czesi pomagają najbardziej ubogim energetycznie. Ruszyła zmodyfikowana odsłona Nowego Zielonego Programu Oszczędnościowego, który wspiera prace izolacyjno-remontowe na małą skalę. Te z jednej strony poprawiają efektywność energetyczną budynku, redukują emisje, a z drugiej są łatwe do wykonania i oszczędzają czas. Na dom rodzinny można w ten sposób otrzymać dotację w wysokości blisko 30 tys. zł. Tymczasem w Polsce liczba wniosków w programie Czyste Powietrze spada do niebezpiecznej granicy tysiąca tygodniowo.

Ze oświadczeń złożonych przez Polaków w 2022 r. wyłonił się bardzo smutny obraz energetycznego zacofania naszego kraju. Trudno się dziwić, że w obliczu kryzysu, w którym kluczową rolę odgrywają nośniki energii, rząd postanowił zwiększyć atrakcyjność programu Czyste Powietrze. Wreszcie do kogoś na górze dotarło, że bez zwrotu ku zielonej energii nie mamy szans zaistnieć w UE jako cywilizowane społeczeństwo.

Greenpeace Polska wziął na celownik zyski spółek paliwowych. I nawet przy najskromniejszych rachunkach wychodzą astronomiczne kwoty. Działacze klimatyczni mają pomysł, jak je spożytkować. Potrzeb Polaków, wartych miliardy złotych, nie brakuje. Trzeba tylko, wzorem też innych krajów europejskich, wprowadzić specjalny podatek od ekstrazysków dla energetycznych i paliwowych spółek.

Rząd chwali się programem Czyste Powietrze Plus, ale o tym, że mimo galopującej inflacji ceny i dotacje pozostają niezmienne od 2018 r. nie wspomina ani słowem. Tymczasem koszt niektórych materiałów zdrożał od tego czasu nawet dwa razy i więcej. Przez to dla wielu wymiana kopciucha już w ogóle nie opłaca. To kolejna stracona szansa programu, który miał polepszyć kondycję powietrza nad Polską.

W ramach programu Czyste Powietrze złożono już przeszło 430 tys. wniosków na łączną kwotę przekraczającą 7,5 mld zł. Umowę na dystrybucję środków z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej podpisał już siódmy bank. Ale to wcale nie znaczy, że wszystko jest w należytym porządku. Lawinowo wręcz wzrasta liczba osób, którzy skarżą się na opóźnienia wypłacanych dotacji.

Nie chodzi tylko o liczbę zrealizowanych wniosków w ramach programu Czyste Powietrze. Liczą się też miejskie dotacje na zakup nowego pieca, programy edukacyjne, liczba kilometrów ścieżek rowerowych, czy promocja transportu publicznego. Pod tym kątem na polskie miasta zerknęli eksperci z Polityki Insight i powstał w ten sposób raport „Jak polskie miasta walczą ze smogiem”, który dla wielu samorządowców powinien być tak po prawdzie listą wstydu.

Ruszyła kolejna odsłona programu „Czyste Powietrze”. I mamy kolejny dowód, że w rządzie Mateusza Morawieckiego poszczególne resorty raczej nic ze sobą nic nie ustalają. W efekcie mamy taki bałagan, jak z ekogroszkiem, który reklamuje jedna ze spółek państwowych jako bezdymny i niskoemisyjny, ale na kocioł na takie paliwo dofinansowania już nie dostaniemy.

Organizowane są kolejne rozmowy i spotkania, ale jak nie było pieniędzy na nowe przyłącza gazowe, tak ich dalej nie ma. To cios w program „Czyste Powietrze” ale nie tylko. Na alarm bardzo głośno też biją samorządowcy z Małopolski i Śląska, którzy w tej sprawie apelują do premiera Mateusza Morawieckiego.

Polska Spółka Gazownictwa wstrzymuje podpisywanie nowych umów na przyłącza gazowe. Powód? Brak pieniędzy. Spółka informuje, że pracują nad rozwiązaniami, które pozwolą zwiększyć możliwości inwestycyjne spółki. Piotr Woźny, były rządowy spec od „Czystego Powietrza” przeciera oczy ze zdumienia.

Eksperci policzyli, że program Czyste Powietrze działa, ale zdecydowanie za wolno. Rządzący chcieliby, żeby w Polsce znikało rocznie około 300 tys. starych pieców. W ich miejsce miały wejść ekologiczne rozwiązania, które pozwoliłyby Polakom uwolnić się od smogu. Tymczasem przez trzy lata trwania programu Czyste Powietrze wymieniono dokładnie tyle pieców, ile planowano wymienić w rok. Od 2022 roku w progamie wprowadzana jest jednak zmiana, na której zyskają najuboższe osoby. Nowa zasada jest prosta: dofinansowania będą, ale nie obejmą kotłów węglowych i tych na ekogroszek.

Smog znowu daje się we znaki. Tak naprawdę na terenie całego kraju mniej lub bardziej powietrze jest zanieczyszczone. Na zielonej pod tym względem mapie Europy jesteśmy wyraźną, czerwoną kropką.

Już jesteśmy po inauguracji przygotowanego przez spółkę PGNiG Obrót Detaliczny programu „Prosto po czyste powietrze”. Teraz jego beneficjentom ma być łatwiej o pieniądze w ramach rządowej inicjatywy walki ze smogiem - „Czyste Powietrze”.