węgiel

Cena węgla znowu zaczęła spadać na przełomie września i października. Zeszliśmy z ok. 122 dol. do ok. 118 dol. I wszystko wskazuje na to, że to jeszcze nie koniec tej serii spadkowej. Czy w takim razie Polacy rozglądający się za opałem na zimę mogą mieć nadzieje na przynajmniej ciut mniejsze wydatki? Niestety to tak nie działa.

Cały czas trwa wymiana ciosów między Polską Grupą Energetyczną (PGE) a ekologami i działaczami klimatycznymi ze Stowarzyszenia Ekologicznego EKO-UNIA. Po tym, jak NSA nie zgodził się z zarzutami względem postępowania koncesyjnego dotyczącego przedłużenia koncesji na wydobycie węgla w Kopalni Turów do 2026 r., przyszedł czas na rewanż. Teraz ekolodzy twierdzą, że wydobycie zagraża również pobliskiemu kurortowi.

Profesor Marzena Czarnecka, szefowa Ministerstwa Przemysłu, chce dalej realizować podpisaną ponad trzy lata temu umowę społeczną z górnikami. Nie zmienia tego ani najgorsze w historii polskiego górnictwa wydobycie miesięczne, ani systematycznie malejący udział węgla w produkcji energii elektrycznej. Ale związkowcy już się nie dają na te obietnice nabrać. Twierdzą, że nie ma żadnego pomysłu na to co robić z naszym sektorem górniczym.

Od połowy października cena węgla w portach ARA rośnie. Wszystko wskazuje, że niebawem przekroczy granicy 123 dol. za tonę i osiągnie tym samym najwyższy poziom w tym roku. W Polsce wydobywcze właściwie nic nie zmieniają, nie licząc oczywiście promocji w sklepie PGG. Szczęścia można szukać jeszcze wśród ogłoszeń aukcyjnych, ale tam najlepiej postawić na ostrożność, sięgając po kalkulator.

Sklepowi PGG bardzo się nie podoba, że pisząc o zwiększeniu liczby Kwalifikowanych Dostawców Węgla (KDW), stawiamy zarzuty niedotrzymania słowa. Ale taka obietnica padła ponad dwa miesiące temu, a do tej pory nic się nie zmieniło. Tylu KDW, ilu było, tylu dalej jest. Jak tłumaczy to spółka? PGG utrzymuje, że informowała w ten sposób tylko o planach, które teraz weryfikuje biurokracja.

Sezon grzewczy ruszył z kopyta, a szanse na znalezienie korzystnej ceny węgla maleją w zastraszającym tempie. Spółki wydobywcze, nie licząc promocji sklepie PGG, cenniki zamurowały. Dlatego lepiej okazji szukać w składach opalu albo wśród ogłoszeń aukcyjnych, gdzie dodatkowo można trafić na naprawdę bardzo atrakcyjne upusty.

Chyba nastał najwyższy czas na to, żeby przestać udawać i powiedzieć na głos, że po tym, jak kilka lat temu polski węgiel dostał w kość i posłano go na deski, do tej pory nie potrafi się pozbierać. I absolutnie nic nie wskazuje na to, żeby jeszcze liczył się w kolejnych rundach. Co gorsza: te słowa potwierdzają twarde dane.

Bruksela miała wstępnie zaakceptować reformę rynku mocy, co ma wydłużyć o parę lat życie najstarszych w Polsce bloków węglowych o mocy 200 MW. Co jednak stanie się po tej wyznaczonej właśnie granicy czasowej? Maciej Bando, pełnomocnik rządu ds. infrastruktury energetycznej, nie ma cienia wątpliwości: energia z węgla jeszcze długo będzie stanowiła istotną rolę w naszym miksie energetycznym.

Sezon grzewczy już ruszył z kopyta, a sklep PGG zaskoczył pozytywnie swoich klientów promocją „Gorące okazje”, która potrwa do połowy listopada. Ale niestety, nie wszystko idzie jak z płatka. Bo PGG przecież już w połowie sierpnia obiecała większą liczbę Kwalifikowanych Dostawców Węgla (KWD), żeby z transportem opału, jak już zaczną grzać kaloryfery, nie było żadnego problemu. I do tej pory nie potrafi spełnić danego słowa.

Za chwilę pewnie przyjdzie nam powitać poranne przymrozki, a także skrobarkę do szyb w ręku. Dlatego nikogo nie dziwi, że jesteśmy już po starcie sezonu grzewczego. A jak jest z ceną węgla? Trwająca do połowy listopada promocja w sklepie PGG nieco wyhamowała pęd innych do podwyżek. Oby nie była to cisza przed burzą. Co zrobić, by kupić węgiel taniej? Trzeba poświęcić trochę czasu na poszukanie dobrej oferty. Nie za dużo.

Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE), która miała odkupić od spółek energetycznych aktywa węglowe, nie powstanie. Z kolei w budżecie państwa na 2025 r. na próżno szukać środków potrzebnych do takiej transakcji. Chociaż Ministerstwo Przemysłu jeszcze kilka miesięcy wcześniej twierdziło, że jest całkiem inaczej. Co w takim razie stanie się z tym węglowym balastem? Spółki zamierzają się go pozbyć jak najszybciej.

Kiedy górnicy podpisywali po wielu tygodniach niełatwych negocjacji z rządem umowę społeczną w maju 2021 r. zarówno wydobycie węgla, jak i jego sprzedaż w skali miesiąca były bardzo bliskie 4,5 mln t. Biorąc pod uwagę wcześniejszą statystykę, zbyt dużo powodów do dumy z tego względu nie było, ale przynajmniej nie trzeba było się wstydzić. Dzisiaj w jednym i drugim aspekcie górnicy mogą zapomnieć o przekraczaniu granicy 4 mln t. Co gorsza: z miesiąca na miesiąc jest tylko gorzej.

Gotowy jest projekt nowego Krajowego planu na rzecz energii i klimatu do 2030 r. (KPEiK) z różnymi scenariuszami, na aktualizację czeka także Polityka Energetyczna Polski do 2040 r. (PEP2040). Ale trzeba z tymi nowelizacjami uważać, dla górników liczy się wyłącznie umowa społeczna sprzed trzech lat. I zapowiadają jej obronę do upadłego, chociaż niektórzy jej sygnatariusze mówią o koniecznych zmianach.

Do naszej redakcji napisał Czytelnik z pytaniem, dlaczego w Bizblogu tak bardzo nienawidzimy węgla. A że najczęściej o energii i czarnym złocie piszę akurat ja, to postanowiłem odpowiedzieć na tak postawione pytanie. Zanim jednak przedstawię swoją argumentację, gorąca prośba: nie mylmy pojęć, bo tak nigdzie nie dojdziemy.

Dobrze, że nie brakuje i wśród górników, i w rządzie trzeźwo myślących, którzy zauważają, że trzeba do negocjacji usiąść jeszcze raz, bo górnicza umowa społeczna podpisywana była w zupełnie innych realiach. Kolejne miesiące przekonują, że jesteśmy świadkami bezprecedensowych zmian w miksie energetycznym, który już nigdy nie będzie taki jak wcześniej. Dystans między węglem z OZE jest tak mały, jak nigdy wcześniej.

Czy nam się to podoba czy nie za bardzo, to nasz miks energetyczny przechodzi właśnie historyczne zmiany i z miesiąca na miesiąc zostawia węglowi coraz mniej miejsca. Jak poinformowały Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE), operator systemu przesyłowego w Polsce, w sierpniu już blisko 30 proc. naszego energetycznego koszyczka pochodziło z odnawialnych źródeł energii. Chociaż martwi wyhamowanie energetyki wiatrowej, cały czas będącej na krótkiej smyczy polityków.

Polska jesień w pełnej krasie. Temperatura za oknem wydaje się na dłużej pozostać poniżej 10 st. C, zwłaszcza w nocy i rankami. Kwestią dni jest więc start sezonu grzewczego. Tradycyjnie już przy tej okazji poszukiwania jak najtańszego opału będą graniczyć z cudem. Nie licząc takich wyjątków, jak kończąca się właśnie promocja w sklepie PGG, cena węgla będzie już tylko rosnąć.

Górnicy cały czas w rozmowach z rządem upierają się przy podpisanej ponad trzy lata temu umowie społecznej, która zakłada, że w Polsce węgiel będzie wydobywany do 2049 r. Tymczasem coraz więcej ekspertów mówi wprost: tak długo z czarnym złotem nie przetrwamy, trzeba stawiać na przyspieszenie odchodzenia. Teraz trzy grosze dorzuca Aleksander Śniegocki, prezes Instytutu Reform, który przypomina o terminie całkowitego wycofania węgla z ogrzewania budynków.

Z tą umową społeczną i produkcją węgla do 2049 r. musiał ktoś górników zrobić w konia. Kiedy tak kurczowo trzymają się dat umieszczonych w harmonogramie zamykania kopalń, pojawiają się informacje o możliwej likwidacji już drugiego wyrobiska węglowego. Nawet Polska Grupa Energetyczna (PGE) nie ukrywa już planów względem dekarbonizacji. Zgodnie z nimi Elektrownia Rybnik ma jeszcze produkować energię tylko przez 15 miesięcy.

Europa znowu ucieka węglowej Polsce. Tym razem chodzi o energię. U nas górnicy najchętniej fedrowaliby węgiel jeszcze przez ćwierć wieku. Tymczasem w miksie energetycznym Unii Europejskiej właśnie jesteśmy świadkami zmiany warty: energia słoneczna i wiatrowa po raz pierwszy w historii wyprzedziły paliwa kopalne. Z kolei Wielka Brytania ostatecznie żegna się z węglem i 30 września zamknie swoją ostatnią kopalnię.