węgiel

Kaloryfery włączone na pełną moc, wyciągnięte kurtki zimowe i wymienione opony ewidentnie dają znać, że przyszedł czas na chłodniejszą aurę. Węgiel jest więc w cenie. Spółki wydobywcze i składy węgla biją się o klientów i w ostatnich tygodniach często modyfikują swoją ofertę, a także cenę węgla. Celujący w specyficzny opał muszą niekiedy wykazać się cierpliwością. Bo raz się pojawia, a raz znika, jak groszek Bobrek.

Mieszkam niedaleko przejazdu kolejowego, który jeszcze do niedawna potrafił zamykać się nawet trzy razy raptem w kwadrans. Przejeżdżające tędy wyłącznie pociągi towarowe, najczęściej przewoziły węgiel do wszystkich zakątków kraju. Ale od kilku miesięcy ów przejazd nie zamyka się w ogóle, tak jakby poza południem Polski nikt węglem już nie palił. Zapytałem PKP Cargo, jak to jest z tym transportem czarnego złota i już wiem, co się dzieje.

Po publikacji projektu aktualizacji Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu (KPEiK) w całym kraju zawrzało, a najbardziej oburzyli się górnicy. Przygotowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska dokument w ogóle nie bierze pod uwagę zapisów umowy społecznej sprzed ponad trzech lat. I z węgla mamy rezygnować znacznie szybciej. Teraz KPEiK prześwietlili eksperci z Fundacji Instrat i mają kilka uwag.

Do tej pory doniesienia ekspertów o tym, że ekogroszek wcale nie jest eko, bo jego spalanie wywołuje trujące emisje, były bagatelizowane. Nawet przez państwowe spółki wydobywcze, które przekonywały, że pozwala im ma to obowiązujące w naszym kraju prawo. To już jednak definitywny koniec tematu. Ministerstwo Klimatu i Środowiska wraz z Ministerstwem Przemysłu opublikowały rozporządzenie w sprawie nowych norm jakości paliw stałych, w tym węgla. I w ten sposób ekogroszek na naszych oczach przechodzi do historii.

Przez nowe normy jakości paliw stałych, w tym węgla, Południowy Koncern Węglowy (PKW) musi w ciągu paru tygodni zmienić ofertę. Za podobne porządki wziął się już Węglokoks Kraj, który wycofał ze sprzedaży swój najtańszy opał. W sklepie PGG za to bez większych zmian. Spółka od kilku miesięcy próbuje rozbudować bazę Kwalifikowanych Dostawców Węgla.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska w końcu dotrzymało słowa i razem z Ministerstwem Przemysłu opublikowało rozporządzenie w sprawie nowych norm jakości paliw stałych, w tym węgla. Zmiany są rozłożone w kolejnych latach. Te dotyczące mylących klientów nazw węgla, czyli ekogroszku nastaną jednak bardzo szybko, bo już od grudnia.

Jeżeli ktoś myślał, że nasze OZE są już na tyle potężne, że możemy z odwagą patrzeć w przyszłość bez źródeł konwencjonalnych, to najnowszy komunikat Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE) musiał na niego podziałać jak bardzo zimny prysznic. Bo wychodzi z tego, że zaczynamy mieć większe zapotrzebowanie energetyczne od tego, co mamy do dyspozycji. Ale przywołania PSE nie pociągają za sobą żadnych utrudnień dla indywidualnych odbiorców energii.

Cena węgla znowu zaczęła spadać na przełomie września i października. Zeszliśmy z ok. 122 dol. do ok. 118 dol. I wszystko wskazuje na to, że to jeszcze nie koniec tej serii spadkowej. Czy w takim razie Polacy rozglądający się za opałem na zimę mogą mieć nadzieje na przynajmniej ciut mniejsze wydatki? Niestety to tak nie działa.

Cały czas trwa wymiana ciosów między Polską Grupą Energetyczną (PGE) a ekologami i działaczami klimatycznymi ze Stowarzyszenia Ekologicznego EKO-UNIA. Po tym, jak NSA nie zgodził się z zarzutami względem postępowania koncesyjnego dotyczącego przedłużenia koncesji na wydobycie węgla w Kopalni Turów do 2026 r., przyszedł czas na rewanż. Teraz ekolodzy twierdzą, że wydobycie zagraża również pobliskiemu kurortowi.

Profesor Marzena Czarnecka, szefowa Ministerstwa Przemysłu, chce dalej realizować podpisaną ponad trzy lata temu umowę społeczną z górnikami. Nie zmienia tego ani najgorsze w historii polskiego górnictwa wydobycie miesięczne, ani systematycznie malejący udział węgla w produkcji energii elektrycznej. Ale związkowcy już się nie dają na te obietnice nabrać. Twierdzą, że nie ma żadnego pomysłu na to co robić z naszym sektorem górniczym.

Od połowy października cena węgla w portach ARA rośnie. Wszystko wskazuje, że niebawem przekroczy granicy 123 dol. za tonę i osiągnie tym samym najwyższy poziom w tym roku. W Polsce wydobywcze właściwie nic nie zmieniają, nie licząc oczywiście promocji w sklepie PGG. Szczęścia można szukać jeszcze wśród ogłoszeń aukcyjnych, ale tam najlepiej postawić na ostrożność, sięgając po kalkulator.

Sklepowi PGG bardzo się nie podoba, że pisząc o zwiększeniu liczby Kwalifikowanych Dostawców Węgla (KDW), stawiamy zarzuty niedotrzymania słowa. Ale taka obietnica padła ponad dwa miesiące temu, a do tej pory nic się nie zmieniło. Tylu KDW, ilu było, tylu dalej jest. Jak tłumaczy to spółka? PGG utrzymuje, że informowała w ten sposób tylko o planach, które teraz weryfikuje biurokracja.

Sezon grzewczy ruszył z kopyta, a szanse na znalezienie korzystnej ceny węgla maleją w zastraszającym tempie. Spółki wydobywcze, nie licząc promocji sklepie PGG, cenniki zamurowały. Dlatego lepiej okazji szukać w składach opalu albo wśród ogłoszeń aukcyjnych, gdzie dodatkowo można trafić na naprawdę bardzo atrakcyjne upusty.

Chyba nastał najwyższy czas na to, żeby przestać udawać i powiedzieć na głos, że po tym, jak kilka lat temu polski węgiel dostał w kość i posłano go na deski, do tej pory nie potrafi się pozbierać. I absolutnie nic nie wskazuje na to, żeby jeszcze liczył się w kolejnych rundach. Co gorsza: te słowa potwierdzają twarde dane.

Bruksela miała wstępnie zaakceptować reformę rynku mocy, co ma wydłużyć o parę lat życie najstarszych w Polsce bloków węglowych o mocy 200 MW. Co jednak stanie się po tej wyznaczonej właśnie granicy czasowej? Maciej Bando, pełnomocnik rządu ds. infrastruktury energetycznej, nie ma cienia wątpliwości: energia z węgla jeszcze długo będzie stanowiła istotną rolę w naszym miksie energetycznym.

Sezon grzewczy już ruszył z kopyta, a sklep PGG zaskoczył pozytywnie swoich klientów promocją „Gorące okazje”, która potrwa do połowy listopada. Ale niestety, nie wszystko idzie jak z płatka. Bo PGG przecież już w połowie sierpnia obiecała większą liczbę Kwalifikowanych Dostawców Węgla (KWD), żeby z transportem opału, jak już zaczną grzać kaloryfery, nie było żadnego problemu. I do tej pory nie potrafi spełnić danego słowa.

Za chwilę pewnie przyjdzie nam powitać poranne przymrozki, a także skrobarkę do szyb w ręku. Dlatego nikogo nie dziwi, że jesteśmy już po starcie sezonu grzewczego. A jak jest z ceną węgla? Trwająca do połowy listopada promocja w sklepie PGG nieco wyhamowała pęd innych do podwyżek. Oby nie była to cisza przed burzą. Co zrobić, by kupić węgiel taniej? Trzeba poświęcić trochę czasu na poszukanie dobrej oferty. Nie za dużo.

Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE), która miała odkupić od spółek energetycznych aktywa węglowe, nie powstanie. Z kolei w budżecie państwa na 2025 r. na próżno szukać środków potrzebnych do takiej transakcji. Chociaż Ministerstwo Przemysłu jeszcze kilka miesięcy wcześniej twierdziło, że jest całkiem inaczej. Co w takim razie stanie się z tym węglowym balastem? Spółki zamierzają się go pozbyć jak najszybciej.

Kiedy górnicy podpisywali po wielu tygodniach niełatwych negocjacji z rządem umowę społeczną w maju 2021 r. zarówno wydobycie węgla, jak i jego sprzedaż w skali miesiąca były bardzo bliskie 4,5 mln t. Biorąc pod uwagę wcześniejszą statystykę, zbyt dużo powodów do dumy z tego względu nie było, ale przynajmniej nie trzeba było się wstydzić. Dzisiaj w jednym i drugim aspekcie górnicy mogą zapomnieć o przekraczaniu granicy 4 mln t. Co gorsza: z miesiąca na miesiąc jest tylko gorzej.

Gotowy jest projekt nowego Krajowego planu na rzecz energii i klimatu do 2030 r. (KPEiK) z różnymi scenariuszami, na aktualizację czeka także Polityka Energetyczna Polski do 2040 r. (PEP2040). Ale trzeba z tymi nowelizacjami uważać, dla górników liczy się wyłącznie umowa społeczna sprzed trzech lat. I zapowiadają jej obronę do upadłego, chociaż niektórzy jej sygnatariusze mówią o koniecznych zmianach.