węgiel

Na rządzie Mateusza Morawieckiego wieszano psy za brak konkretnej, rozpisanej rok po roku, transformacji energetycznej. Gabinet Donalda Tuska wcale nie jest lepszy. Nasi politycy kombinują jak koń pod górę, a państwo traci czas i pieniądze. Wystarczyłoby podpatrzeć, jak to robią Niemcy. Nasi sąsiedzi cały realizują szczegółowy plan odejścia od węgla i to szybciej niż na początku.

Polska Grupa Górnicza (PGG) zaprzecza, jakoby występowały obecnie jakieś problemy z dostawami węgla w sklepie PGG. A to, że każdego dnia zmienia się liczba dostępnych dla klientów Kwalifikowanych Dostawców Węgla (KDW), nie jest niczym zaskakującym, to raczej norma. Spółka przekonuje, że do tego typu roszad dochodzi za każdym razem na początku miesiąca.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska uchyliło rąbka tajemnicy w sprawie działań rządu w znowelizowanym Krajowym Planie w dziedzinie Energii i Klimatu (KPEiK) do 2030 r. To kiepska wiadomość dla górników i ich umowy społecznej, która zakładała zamknięcie ostatniej kopalni dopiero w 2049 r. Wychodzi bowiem na to, że rząd Donalda Tuska zamierza o wiele szybciej zepchnąć węgiel na boczny tor.

Czy koncesja na nowe złoża uratuje JSW? Nikt się nie spodziewa cudów po wynikach JSW za pierwsze półrocze. To kolejna spółka wydobywcza, która zaczyna szorować po dnie, co też widać po kursie jej akcji. Ale w przypadku jastrzębskiego producenta węgla koksowego jest spora szansa na zmianę trendu. Wszystko za sprawą nowych-starych złóż w obszarze Dębieńsko. Jak się dowiadujemy: spółka jest na ostatniej prostej, żeby uzyskać koncesję badawczą.

W kolejnych dniach i tygodniach zainteresowanie węglem - w związku ze zbliżającym się sezonem grzewczym - będzie tylko narastać. Dlatego sklep PGG jakieś dwa tygodnie temu zapowiedział zwiększenie swojej bazy Kwalifikowanych Dostawców Węgla (KDW) do 250. Przez pewien czasu byliśmy jednak jesteśmy świadkami zgoła odwrotnego procesu.

Akcje takich spółek jak PGE, Tauron i Enea ponownie zaczęły tracić na wartości, po tym jak Andrzej Domański, minister finansów, powiedział, że w przygotowanym właśnie projekcie budżetu państwa na 2025 r. nie ma ani złotówki na proces wydzielenia aktywów węglowych, do którego tym samym może w ogóle nie dojść. Eksperci przewidują jednak inny scenariusz.

Już pierwszy kwartał 2024 r. jednoznacznie wskazuje, że dla Jastrzębskiej Spółki Węglowej (JSW) nadeszły wyraźnie gorsze czasy. Wyniki za drugi, trzymiesięczny okres roku również pozostawiają wiele do życzenia. Ale dokładne informacje, jak JSW minęło pierwsze półrocze roku, poznamy z miesięcznym opóźnieniem - poinformowała spółka. Jej kondycję odzwierciedla również kurs akcji, najniższy od lat.

Od początku roku w naszym miksie energetycznym widać wyraźny trend: z miesiąca na miesiąc mniejszy udział mają paliwa emisyjne, rosną w siłę za to odnawialne źródła energii. Czerwiec, jak się jednak okazuje, był całkiem inny. Pierwszy raz w 2024 r. węgiel, gaz i biomasą mogą poszczycić się pierwszym wzrostem, bo też OZE zrobiły więcej miejsca. Pocieszające jest to, że przynajmniej na chwilę przestały puchnąć zapasy węgla przy kopalniach.

Od dłuższego czasu zakupy w sklepie PGG można realizować wyłącznie za pośrednictwem Kwalifikowanych Dostawców Węgla. Klienci średnio lubią taką formę sprzedaży, ale nie mają innego wyjścia. Przy okazji godzą się na podwójne stawki i też na kłopoty w przypadku gwarancji, kiedy mogą liczyć wyłącznie na dobrą wolę KDW. Ale chyba jednak wszystko jest w najlepszym porządku, bo PGG ogłosiła poszerzenie bazy dostawców węgla.

Polskie górnictwo węgla kamiennego jeszcze w całej swojej historii nie miało tak fatalnego pierwszego półrocza, jak w 2024 r. Branża wydobywcza jest w totalnej zapaści, co wcale jej przedstawicielom nie przeszkadza zarabiać krocie i patrzyć na resztę zawodów z finansowej góry. Trzeba w końcu związkowcom powiedzieć prawdę w twarz: podpisanej w maju 2021 r. umowy społecznej - która cały czas nie doczekała się notyfikacji przez Komisję Europejską – nie da się obronić.

W ciągu ostatnich niespełna trzech lat staliśmy się świadkami jednego z największych w historii kryzysów energetycznych, który wywindował ceny gazu, ropy i węgla do nigdy nie oglądanych poziomów. Dość powiedzieć, że tona węgla energetycznego w pewnym momencie potrafiła kosztować nawet 430 dol. Dzisiaj to raptem 146 dol. Polityka Moskwy wywołała w UE gremialny odwrót od paliw kopalnych, co przełożyło się na spadek cen energii.

Sezon grzewczy nadchodzi wielkimi krokami, a to oznacza, że szukający opału w najbliższych miesiącach będą musieli coraz głębiej sięgać do kieszeni. Gdzieniegdzie jeszcze kuszą promocje, ale i tak tanio nie jest. W portach ARA cena węgla rośnie już bez przerwy od pierwszej połowy lipca i za chwilę u nas też będzie drożej. W PGG i innych spółkach wydobywczych, oraz niezależnych składach opału też będzie coraz drożej, bo to schemat, który przerabiamy już od lat.

Ważą się losy umowy społecznej między górnikami a rządem, którą podpisano ponad trzy lata temu. Związkowcy boją się, że za chwilę ustalone tam zapisy przestaną obowiązywać i nasza transformacja energetyczna pójdzie zupełnie inną ścieżką, niż to wcześniej ustalono. Warto jednak pamiętać, że już przy okazji sygnowania tego dokumentu nie brakowało ekspertów, którzy twierdzili, że wydobywanie węgla w Polsce przez następne 25 lat to raczej bujda na resorach. Rozmawiam z jednym z nich - z prof. Konradem Świrskim, prezesem Zarządu Grupy Transition Technologies i wykładowcą na Politechnice Warszawskiej.

Czym zastąpić węgiel? W Europie wiedzą, transformacja energetyczna przyspiesza. Znaczenie węgla spada, a mocno zyskują odnawialne źródła energii. Paliwa kopalne jeszcze nigdy wcześniej nie były tak mocno wypychane z unijnego miksu energetycznego. Wyjątkiem jest Polska, która nawet nie wyznaczyła daty odejścia węgla. Jeszcze chwila i skończymy jako energetyczny skansen Europy.

Jeżeli planujesz w najbliższym czasie zakupić opał, warto zerknąć na ofertę sklepu PGG, gdzie tylko jeszcze do końca lipca można skorzystać z promocji i zaopatrzyć się w nieco tańszy węgiel. Ale jak donoszą klienci: lepiej uważać, bo z jakością opału bardzo różnie bywa. A Kwalifikowani Dostawcy Węgla reagują na pretensje bardzo nerwowo i straszą sądem.

To trwa odkąd pamiętam. Polskie górnictwo co parę lat spada w dół finansowej studni i potem wyciągane jest na powierzchnię dzięki pieniądzom podatników. I żadna polityka klimatyczna UE ani Zielony Ład tego nie zmieni. Na próżno szukać u nas nowej Margaret Thatcher, która nie bała się powiedzieć prawdy prosto w twarz brytyjskim górnikom. W Polsce w tej dyscyplinie od lat trenujemy i to ze sporym powodzeniem uniki i zwody. I teraz, kiedy już spóźnieni jesteśmy ze swoją transformacją energetyczną, absolutnie nic się nie zmienia. Nie wierzycie? To zerknijcie na plany budżetu centralnego na bieżący rok.

To wcale nie jest tak, że cały świat uparł się na węglową Polskę i teraz co chwilę trenuje rzucanie jej kłód pod nogi. Po prostu pędzące na złamanie karku zmiany klimatu wymuszają na nas poukładanie energetycznych klocków od nowa. Nerwowe tupanie nogą i użeranie się za starym nic nie da. Zresztą, zdaniem Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) proces energetycznej zmiany warty już wystartował i zakończy się już w przyszłym roku.

Mowa jest o naprawdę sporych pieniądzach. Przecież w ramach obecnego Funduszu Sprawiedliwej Transformacji pięć polskich regionów otrzyma w sumie 3,8 mld euro, czyli grubo ponad 16 mld zł. Tylko że ta rozpiska finansowa obowiązuje do 2027 r. A co potem? Polska Zielona Sieć przestrzega, żebyśmy za parę lat nie obudzili się z ręką w nocniku.

Raczej nie ma co liczyć na jakieś dodatkowe promocje czy obniżki. Cena węgla, przynajmniej w ofercie spółek wydobywczych, cały czas pozostaje bez zmian. Złośliwi mówią, że jak coś się jeszcze ruszy w kolejnych tygodniach: to tylko w górę. Co gorsza: występuje coraz większy problem z dostępem do niektórych sortymentów. Na przykład groszek Karlik jest w ofercie jedynie u wybranych Kwalifikowanych Dostawców Węgla. Inaczej go nie kupimy.

Chociaż w portach ARA, europejskim benchmarku dla ceny węgla, od miesiąca wieje nudą, to na rodzimym podwórku kolejny miesiąc trwa tendencja zwyżkowa i chyba tak już będzie do startu sezonu grzewczego w październiku. Drożej jest zarówno w spółkach wydobywczych, sprzedających czarne złoto klientom indywidualnym, w składach opału i na ogłoszeniach aukcyjnych. Bo też węgla w Polsce jest coraz mniej, nie dość, że wydobycie szura po dnie, to do likwidacji przeznaczane są kolejne kopalnie.