węgiel

Nowy rząd Donalda Tuska miał poukładać energetyczne klocki od nowa. Z większym otwarciem na odnawialne źródła energii i też z mniejszym pobłażaniem dla górników, którzy wyobrażają sobie polską transformację energetyczną wyłącznie wedle swoich pomysłów na węgiel albo wcale. Ale na razie z tej dużej chmury jest całkiem mizerny deszcz. Do tej pory nie udało się wszak naprawić ustawy wiatrakowej, a resort aktywów państwowych kolejny miesiąc głowi się, co dalej robić z naszymi aktywami węglowymi. Analitycy ostrzegają: takie ciągłe granie na zwłokę może Polskę sporo kosztować - mniejszymi ratingami spółek energetycznych.

Trwa cały czas zażarta walka spółek wydobywczych o klientów indywidualnych kupujących węgiel na opał. W ostatnim czasie od reszty nieco odstaje Węglokoks Kraj, który nie bacząc na poczynania innych, od dłuższego czasu nie wprowadził żadnych korekt do swojego cennika i dalej kosi aż miło. Najtańsze węglowe zakupy oferuje teraz Południowy Koncern Węglowy. Za to sklep PGG wprowadza kolejne udogodnienia transakcyjne. Coraz bardziej konkurencyjne stają się też lokalne składy węgla.

Ministerstwo Przemysłu pracuje na pełnych obrotach już od prawie tygodnia, a mnie w tym czasie dopadła schizofrenia energetyczna. Uważajcie, bo to chyba zaraźliwe. Bo chociaż węgla w Polsce jest coraz mniej, a zapasy czarnego złota przy kopalniach ciągle puchną, to resort utrzymuje, że za kilka miesięcy Bruksela klepnie umowę społeczną z górnikami, wedle której ostatnią kopalnię zamkniemy dopiero w 2049 r. Tymczasem na wcześniejszą likwidację naszych węglowych odkrywek wskazuje nawet zaktualizowana mała strategia energetyczna kraju, czyli Krajowy Plan na rzecz Energii i Klimatu do 2030 r. A może to nie choroba tylko strategia polityczna?

Przeczytałem wywiad Solidarności Górniczej z Waldemarem Sopatą, przewodniczącym Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w Zakładzie Górniczym „Sobieski”, należącym do Południowego Koncernu Węglowego (dawniej Tauron Wydobycie) i już wiem wszystko. Że zamykanie kopalń i utrudnienia w energetyce węglowej działają na szkodę państwa. I że na Zachodzie zużycie energii rośnie i nikt nam prądu stamtąd nie będzie sprzedawał, jak już wyślemy węgiel na boczny tor. Potem mało pamiętam, bo rozbolała mnie bardzo głowa.

W social mediach grupy lobbujące za jak najdłuższym wykorzystywanie gazu i węgla do produkcji energii, lubią powoływać się na Niemców, którzy rzekomo po wygaszeniu elektrowni jądrowych łapią energetyczną ponoć zadyszkę i z podkulonym ogonem wracają do węgla. Szkoda tylko, że to bujda na resorach. W 2023 r. za naszą zachodnią granicą dokonała się energetyczna zmiana warty.

Górnicy znowu żalą się na ogromne zapasy węgla i nakłaniają rząd, żeby ten zmusił energetykę i ciepłownie do wykupu rodzimego opału. W 2022 r. z tego powodu nawet okupowali siedzibę Polskiej Grupy Górniczej (PGG). Wtedy w sukurs przyszły podwyżki płac i dodatek inflacyjny. A jak ta nakręcająca się na nowo awantura skończy się teraz? Coś mi mówi, że tak samo.

Raport Capgemini „World Energy Markets Observatory” wskazuje na najważniejsze wyzwania światowej energetyki, która zdaniem analityków skazana jest na dekarbonizację. Analitycy ostrzegają jednak, że rychły rozwód z węglem nie będzie możliwy bez potrojenia w stosownie krótkim czasie mocy atomowych. Przy okazji musimy też zdecydowanie zwiększyć nakłady na OZE.

Prawie dwa i pół miliona złotych kary nałożył Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów na jedną z dużych firm zajmujących się dystrybucją węgla w Polsce. Po przeprowadzeniu dochodzenia urząd antymonopolowy stwierdził, że firma Atex narzucała swoim partnerom handlowym ceny detaliczne węgla, w praktyce zakazując im rywalizacji o konsumenta.

Kojarzycie wojnę cenową między Biedronką a Lidlem, w którą koniec końców wtrącił się UOKiK? Bardzo podobnie zaczyna wyglądać walka o klienta spółek węglowych. Sklep PGG cały czas stara się przekonać, że jest najlepszym miejscem na zakup opału przez klienta indywidualnego. Ale coraz bardziej po piętach depcze mu Południowy Koncern Węglowy (dawniej Tauron Wydobycie), który właśnie zdecydował się na kolejną zniżkę na swojej platformie zakupowej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odroczył o dwa tygodnie ogłoszenie wyroku w sprawie decyzji środowiskowej, na podstawie której wydano koncesję na wydobycie węgla w kopalni Turów do 2044 r. Skargę w tej sprawie złożyły m.in. Fundacja Frank Bold, Greenpeace Polska oraz Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA, a także niemieccy samorządowcy z Zittau. Ekolodzy uważają, że do czasu decyzji WSA rząd powinien rozpocząć dyskusję o powęglowej przyszłości regionu.

Ubiegły rok dobitnie wszystkim pokazał, że Polska jest w trakcie rozwodu z węglem, tylko politycy uparcie nie próbują stworzyć złudzenie, że jest wręcz się odwrotnie. Ale liczby nie kłamią. I teraz mamy dwa wyjścia. Albo się w ten trend państwo w końcu aktywnie czynnie włączy, albo będzie z nim dalej walczyć ze szkodą dla wszystkich Polaków i naszych portfeli.

Sklep PGG postanowił zmienić swoją dotychczasową taktykę i rozpoczął sprzedaż małych ilości węgla. Już nie trzeba kupić całej tony na palecie, można wycelować tylko w pojedynczy, 20-kilogramowy worek opału. Jest tylko jeden warunek: tutaj Kwalifikowani Dostawy Węgla nie pomogą, taki towar trzeba odebrać samemu w jednej z dwóch kopalni.

Już coraz wyraźniej widać to, czego uparcie nie chcą dostrzec górniczy związkowcy. W stojącej cały czas węglem Polsce węgla jest po prostu coraz mniej. I dotyczy to zarówno produkcji, jak i sprzedaży. Z danych Agencji Rozwoju Przemysłu wynika, że w ubiegłym roku nasze rodzime górnictwo poprawiło się tylko w jednej kategorii: zatrudnieniu.

Na międzynarodowych rynkach cena węgla od pewnego czasu systematycznie spada i tym samym jest najniższa od wielu miesięcy. Ale na naszym rodzimym rynku na razie jakiś spektakularnych obniżek nie ma co wypatrywać. Spółki węglowe też trzymają się kurczowo swoich wcześniejszych cenników.

W sieci wrze. Najgłośniej wrzeszczą ci klienci sklepu PGG, którzy czują się mocno nabici w butelkę. Do tej pory na kupowany w ten sposób węgiel nie mogli narzekać. Dobrze się palił, mało zostawiał popiołu. Ale od pewnego czasu coś się zmieniło. Wydłuża się lista klientów niezadowolonych, którzy skarżą się na jakość odbieranego ze składów opału. Przy okazji powstają teorie spiskowe, że w ten sposób sprzedawany jest najpierw towar z importu. Poprosiliśmy PGG o komentarz.

Pamiętacie jeszcze pomysł poprzedniego rządu na start zielonej transformacji w Polsce? Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) miała posprzątać aktywa węglowe po spółkach i dać im tym samym oddech. Nowe szefostwo Ministerstwa Aktywów Państwowych w grudniu ubiegłego roku zapowiedziało wstrzymanie tego projektu. A teraz dowiadujemy się, że dalej nie ma decyzji, co z nim się stanie.

Pamiętacie, jak w 2022 r. byliśmy mistrzami świata w pompach ciepła, ze wzrostem sprzedaży na poziomie 102 proc.? Potem już tak dobrze nie było, bo politycy się zagapili i zapomnieli o ustanowieniu specjalnych taryf dla użytkowników tych urządzeń. Ale to wcale nie zraziło Polaków do odnawialnych źródeł energii. Z najnowszego opracowania think-tanku Ember „European Electricity Review 2024” wynika bowiem, że w Europie coraz trudniej wskazać kraj, który lepiej radzi sobie z instalacjami fotowoltaicznymi.

Inflacja pod rękę z kryzysem energetycznym przetrzebiły nasze wynagrodzenia, za które możemy teraz o wiele mniej kupić w perspektywie raptem 2–3 lat. Okazuje się jednak, że nie wszystkie grupy zawodowe mogą narzekać na spadek swojej siły nabywczej. Bo są też tacy, którzy od jakiś dwóch lat zamiast tracić, to nawet zyskują. To górnicy, którzy właśnie postanowili zadbać w odpowiedni sposób o swoje tegoroczne pensje.

Boję się, że jak nawet połączone siły Ministerstwa Przemysłu oraz resortu aktywów państwowych wrócą z brukselskich rozmów na temat umowy społecznej z górnikami z tarczą i będzie zgoda na przekazanie 5,5 mld zł Polskiej Grupy Górniczej (PGG), to i tak nie ma już ratunku dla największej spółki wydobywczej w UE. Dlaczego? Otóż spełnia się najczarniejszy sen górników, w którym z naszej rzeczywistości znika nazwa „ekogroszek”. Pamiętam dobrze, jak związkowcy straszyli, że w takiej sytuacji zaczną szybko padać nasze kopalnie. I pomoc publiczna w niczym tu nie pomoże. Tak mówili.

Po dwóch latach od podpisania czesko-polskiej umowy w sprawie kopalni Turów w Warszawie może panować przekonanie, że wszystko jest w jak najlepszym porządku. Tymczasem w Pradze uważają, że jest odwrotnie. Nasi południowi sąsiedzi otwarcie kpią z podpisanego porozumienia w lutym 2022 r. I wskazują, że odkrywka po polskiej stronie granicy w dalszym ciągu wypłukuje im wody gruntowe i niszczy domy.