Stopy procentowe

Decyzja RPP o utrzymaniu stóp procentowych, niepewność związana z wyborami i odczytem inflacji w USA w środę i w czwartek przed południem mocno poszturchały nam złotego. Ale wystarczyło, że Amerykanie ogłosili, że inflacja u nich spadła, a kurs naszej waluty eksplodował. W piątek nasza waluta nie miała wolnego i wykorzystała ten czas, by przeprowadzić efektowny rajd. Do dolara złoty umocnił się aż o 10 groszy, mniej do euro. Straciła niestety od franka szwajcarskiego.

Chociaż oficjalne prognozy przewidywały, że Rada Polityki Pieniężnej podniesie stopy procentowe o 25 punktów bazowych, to niemal tylu samu ekonomistów oczekiwało, że mogą one zostać niezmienione. W oczekiwaniu na decyzję złoty minimalnie, ale cały czas tracił na wartości. Miał dużo czasu - to była najpóźniej ogłoszona decyzja RPP w historii (o 18.25) Podczas posiedzenia musiało być naprawdę gorąco.

Pięknie nam ostatnio rynek kapitałowy rozkwitł i chyba dość zaskakująco. Na giełdzie indeks WIG20 od dołka z 13 października urósł już o ponad 20 proc., kurs euro w ciągu ostatniego miesiąca spadł o 22 grosze, z 4,89 zł do 4,67 zł. Dolary potaniały nawet bardziej, bo o 37 groszy, z 5,04 zł do 4,67 zł, a franki są najtańsze od lipca po tym, jak spadły z poziomu 5,13 zł pod koniec września do 4,71 zł. Zmienił się też kierunek notowań polskich obligacji. Już nie straszą rentownościami powyżej 9 proc., które widzieliśmy raptem trzy tygodnie temu. Teraz są one już poniżej 8 proc. Nadal oczywiście bardzo wysoko, ale też wyraźnie niżej niż nie tak dawno temu.

Rośnie presja na RPP przed środowym posiedzeniem w sprawie podwyżek stóp procentowych. Inflacja CPI najwyższa od 1996 r., inflacja bazowa we wrześniu po raz pierwszy w historii przekroczyła 1o proc., a WIBOR tak mocno poszybował w górę, że nawet bez podwyżki stóp we październiku zafundował kredytobiorcom wyższe raty. Można by odnieść wrażenie, że nie ma wyjścia, stopy muszą wzrosnąć. A jednak! Oprócz coraz marniejszego wzrostu gospodarczego NBP ma jeszcze jeden ważny powód, który może zdecydować, że i tym razem podwyżek stóp nie będzie.

Amerykańska Rezerwa Federalna podniosła w środę stopy procentowe o trzy czwarte punktu procentowego do 4-4,75 proc., najwyższego poziomu od grudnia 2007 r. Następnie zapowiedziała, że konieczne będą kolejne podwyżki. Słabnący dolar oczywiście od razu odzyskał siły, złoty za to zupełnie oklapł.

Utarło się w Polsce wiązać decyzje Rady Polityki Pieniężnej na temat stóp procentowych z tym, jakie odsetki od kredytów złotowych płacą ich posiadacze. Jest to pewne uproszczenie, ponieważ te kredyty nie są oprocentowane stopą z NBP. Najczęściej na umowach kredytowych widnieje zapis o tym, że odsetki będą obliczane wg wzoru: stopa WIBOR 3M (czyli oprocentowanie pożyczek trzymiesięcznych na rynku międzybankowym) plus jakaś tam marża banku, która jest stała przez cały czas trwania kredytu. Czyli tak naprawdę oprocentowanie kredytu zależy nie od stopy z NBP, tylko od tego co się dzieje ze stopą WIBOR.

Inflacja w październiku wzrosła o 17,9 proc., zgodnie z oczekiwaniami ekonomistów. Ze wstępnych danych wynika, że kolejny rekord pobiły ujemne, realnie licząc stopy procentowe, oraz inflacja bazowa. A to może oznaczać, że na RPP wzrośnie presja, by jednak stopy nieco podnieść.

Inflacja nie spada, przeciwnie, rośnie, chociaż RPP już jedenaście razy podniosła stopy procentowe. A może przestaniemy skupiać się na stopach i podziałamy po drugiej stronie Świętokrzyskiej? Żeby zatrzymać inflację, trzeba powstrzymać Polaków przed kupowaniem wszystkiego, czego naprawdę nie potrzebują. Wprowadźmy więc nowy podatek od zakupu dóbr luksusowych, poziom ustalając bardzo nisko. Nikt podatku nie będzie chciał płacić, więc wstrzyma się z zakupami, a inflacja zacznie spadać. Fiskus może nie zarobić ani złotówki. I o to właśnie chodzi!

Co czwarty z was uważa, że Rada Polityki Pieniężnej powinna już obniżać stopy procentowe, 35 proc. jest przekonana, że powinny zostać tam, gdzie są teraz (6,75 proc.), a tylko 17 proc. uważa, że konieczne są dalsze podwyżki. Wiecie, co by się stało, gdyby RPP posłuchała większości? Dorobilibyśmy się wkrótce takiej inflacji jak Turcja, czyli 83 proc. zamiast obecnych 17,2 proc. A co gorsze, ratowanie was z takiego bagna bolałoby was wtedy znacznie bardziej, niż ratowanie was teraz przez podwyżkę stóp do 10,5-11 proc. Tak, to też będzie bolało. Ale bez bólu nic już nie da się zrobić.

Ekonomiści spierają się, co zrobi RPP na kolejnym posiedzeniu. Ostatnie decyzje, jeśli oznaczały podwyżki, to tylko symboliczne, o 0,25 pkt. proc. Ale tym razem może być inaczej, a zdaniem części ekonomistów Rada w listopadzie uderzy znacznie mocniej i podniesie stopy o 0,75 pkt. proc. Tylko że w gruncie rzeczy nie to ma kluczowe znaczenie dla waszych rat. Znaczenie ma WIBOR, a ten bez podwyżki stóp procentowych pobił właśnie rekord.

Wcześniej prawie dekadę trwało, by ceny wzrosły o 17,2 proc., teraz zajęło nam to zaledwie rok. I wygląda na to, że będzie gorzej, bo Polacy spodziewają się jeszcze wyższej inflacji - a jak sami w to wierzą, to znaczy, że właśnie tak będzie. Jedyną deską ratunku, żeby się nie załamać, to uczepić się myśli, że Polacy są po prostu strasznie głupi, więc nie można wierzyć w badania dot. oczekiwań inflacyjnych wśród konsumentów. Uwaga, rzucam koło ratunkowe: tylko 43 proc. wie, że inflacja i stopy procentowe to nie to samo!

Pytanie naszych rodaków o podstawowe pojęcia z zakresu ekonomii to stąpanie po cienkim lodzie, bo ryzyko kompromitacji jest ogromne. Nie spodziewałem się, że rok wałkowania tematu podnoszenia stóp procentowych przyniesie taki skutek, że Polacy zaczną je utożsamiać z podwyżkami w sklepach.

Członek Rady Polityki Pieniężnej Ludwik Kotecki zapowiada, że na początku przyszłego roku inflacja skoczy do 20 proc. Jego zdaniem to poważna przesłanka do znacznego podniesienia stóp procentowych. Jak poważna? Nawet o kilka punktów procentowych. Kredytobiorcy powinni szykować się na najgorsze.

Po danych o inflacji, która przebiła we wrześniu 17,1 proc., mało kto chyba liczył, że zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami Rada Polityki Pieniężnej (RPP) zostawi stopy procentowe na niezmienionym poziomie. Ba, część ekonomistów uważa, że wciąż za wcześnie, by mówić końcu cyklu podwyżek. A tu proszę. Czy kredytobiorcy mają powody do radości? Żadnych. Rata i tak wzrośnie.

Inflacja miała się uspokoić i siedzieć już na smyczy – niby wysoko, ale już bez wierzgania. Ale smycz okazała się z gumy, a inflacja we wrześniu znów skoczyła do poziomów najwyższych od 25 lat. Rada Polityki Pieniężnej ma więc poważny zgryz. Z jednej strony przecież prezes Glapiński na molo obiecał, że już tylko podwyżka o 0,25 pkt proc. i w październiku przestanie się znęcać nad kredytobiorcami. Z drugiej strony czy przy takiej inflacji można siedzieć z założonymi rękami? Zobaczcie, co w środę może zdecydować RPP i jak to wpłynie na raty kredytów.

Frankowicze muszą przygotować się na to, że ich raty jeszcze długo pozostaną na wysokim poziomie. Frank kosztuje już w granicach 5 zł, a podnoszenie stóp przez szwajcarski bank centralny sugeruje, że złotemu będzie bardzo trudno odrabiać straty.

Inflacja we wrześniu osiągnęła najwyższy poziom od blisko 26 lat, przebiła rynkowe prognozy i może przekreślić zapowiadany od lipca koniec podwyżek stóp procentowych. Już w przyszłym tygodniu przekonamy się, o jaką podwyżkę rat zafunduje kredytobiorcom RPP. Pojawiają się głosy, że może się kończyć na 75 punktach.

Czasy dla złota są, wydawać by się mogło, wręcz idealne. Mamy bardzo wysoką, najwyższą od kilkudziesięciu lat inflację w większości państwa świata, do tego wojnę z perspektywą eskalacji i z udziałem jednego z mocarstw atomowych. Panuje ogromna niepewności, gospodarki wpadają w kryzysy i recesje, ludzie się boją, nastroje konsumentów w najróżniejszych badaniach są najgorsze od dziesięcioleci. Wszyscy, którzy wierzą w to, że złoto to świetna inwestycja właśnie na trudne, kryzysowe czasy powinni teraz z zadowoleniem patrzeć, jak cena złota rośnie. No bo w końcu kiedy ma rosnąć, jeśli nie teraz? Można nawet dojść do wniosku, że teraz albo nigdy. Tylko że niestety cena złota nie rośnie.

Widmo dolara po 5 zł wszystko zmienia. Albo pozwolimy złotemu paść na twarz, a inflacji ostatecznie zerwać się ze smyczy, albo RPP dokona zwrotu, zaprzeczy opowiadanym od tygodni bajkom, że stopy już doszły do sufitu i zabierze się za dalsze ich podnoszenie.

Ogłoszenie mobilizacji przez Putina dodatkowo podgrzało rynki przed superważnymi posiedzeniami banków centralnych w USA i Szwajcarii. W efekcie oglądaliśmy dzikie rajdy dolara i franka oraz agonię euro i złotego. A potem nagle wszystko się zmieniło.