smog

W Polsce kolejny rząd zepchnął walkę ze smogiem na boczny tor. Modyfikacje w programie Czyste Powietrze miały usprawnić eliminację kopciuchów, tymczasem system dopłat złapał zadyszkę. Brakuje też innych ogólnopolskich inicjatyw dotyczących jakości powietrza. Skargi obywateli trafiły do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który zada rządowi w Warszawie konkretne pytania. Niewykluczone, że zakończy się to koniecznością zmiany prawa.

Smog nie odpuszcza nawet w maju. Choć kasztany zakwitły, a uczniowie piszą matury, powietrze w Polsce wciąż jest zatrute. W niektórych miastach normy dla pyłów zawieszonych zostały przekroczone o kilka tysięcy procent. Program Czyste Powietrze, który miał być remedium, zalicza spektakularny falstart, a resort środowiska przyznaje: zaległości w wypłatach idą w miliardy.

Finanse programu Czyste Powietrze wciąż budzą wiele wątpliwości. Do tej pory program zrobił małą różnicę, a perspektywy na przyszłość są jeszcze gorsze. Smog dalej ma się w naszym kraju bardzo dobrze, o czym świadczą większe i mniejsze miasta, które w połowie kwietnia mogły poszczycić się przekroczonymi normami o ponad 1000 proc. To brudne powietrze, które coraz więcej kosztuje polską gospodarkę.

Zakopane zignorowało wyrok sądu. Patryk Białas, radny z Katowic, który już się starł z kurortem za jakość powietrza, jest oburzony postawą miasta, które ignoruje sądowe orzeczenia i wciąż pobiera miejscową opłatę klimatyczną. Zwraca uwagę, że to bardzo zły przykład dla innych samorządów, które mogą teraz spokojnie sobie odpuścić walkę ze smogiem.

Zakopane nie miało prawa pobierać od turystów miejscowej opłaty klimatycznej - tak orzekł sąd. Ale podhalańscy samorządowcy stwierdzili, że od tego czasu jakość powietrza w ich mieście bardzo wyraźnie się poprawiła, więc przyjęli uchwałę, która pozwala im nadal kosić turystów. Prawnicy wierzą, że i tak ta sprawa przyczyniła się do coraz mniej zanieczyszczonego powietrza w Zakopanem.

Zakopane ma w nosie wyrok sądu i nadal zamierza ściągać pieniądze od turystów. Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) oddalił skargę kasacyjną Zakopanego i tym samym podtrzymał wcześniejsze stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, który uznał, że miasto pobiera opłatę klimatyczną nielegalnie. Jednak samorządowcy z Podhala zasłaniają się nowymi przepisami i zapowiadają dalsze koszenie turystów, choć postanowili obniżyć cenę.

Mam ostrzeżenie dla wszystkich, którzy chcą lub dopiero planują zostać beneficjentem programu Czyste Powietrze. Temu programowi, także po ostatnich zmianach, ciągle daleko do ideału. Szkopuł w tym, że innego, ogólnopolskiego instrumentu do walki z emisjami i smogiem po prostu nie ma. Niestety, od pewnego czasu w programie Czyste Powietrze na pierwsze wysuwa się kłótnia między lobbującymi na rzecz pomp ciepła a zwolennikami pieców na pellet i zgazowania drewna. Co gorsza ów spór przybrał właśnie barwy polityczne.

Polski Alarm Smogowy (PAS) zakończył szóstą edycję kampanii „Zobacz, czym oddychasz” pod siedzibą Kancelarii Premiera. W trakcie tej odsłony akcji PAS sześć antysmogowych instalacji odwiedziło 32 miejscowości w dziewięciu województwach. W wielu przypadkach efekt był taki sam: biała materia na sztucznych płucach po miesiącu filtrowania powietrza zmieniła kolor na czarny. Takim właśnie powietrzem oddycha większość Polaków.

Polska Grupa Górnicza (PGG), która coraz bardziej stawia na błękitny węgiel. Przetworzony znacząco ograniczający najbardziej szkodliwą niską emisję, a na dodatek wysoką kaloryczność. Oprócz Błękitnego Plus do oferty sklepu PGG dołączyły właśnie jeszcze dwa rodzaje opału, ze specjalnym antysmogowym dodatkiem.

Zima nie odpuszcza i trzeba dalej grzać, nie ma innego wyjścia. W ruch ponownie poszły węglowe kopciuchy i smog znowu w weekend dusił pół kraju. A od nowego tygodnia nasz kraj pod względem zanieczyszczenia powietrza, tak w Europie, jak i na całym świecie rozsławia Kraków, pierwszy w Polsce z antysmogowymi regulacjami, których najwyraźniej dzisiaj już prawie nikt nie przestrzega.

Smog nie odpuszcza. W Polsce nie ma dnia, żeby normy dla pyłów zawieszonych PM2.5 i PM10 nie były przekroczone w 1000 i więcej procent. W dorocznym Światowym Raporcie Jakości Powietrza za 2024 r. od IQAir Polska też nie wypada najlepiej, zwłaszcza na tle Europy. Wśród miast z najbrudniejszym powietrzem w zeszłym roku najwyżej sklasyfikowanym reprezentantem biało-czerwonych jest przedstawiciel województwa śląskiego.

Idzie wiosna. Dosłownie i w przenośni. Zanim jednak wyruszysz na spacer, trening czy wycieczkę, sprawdź jakość powietrza, którym będziesz oddychać. Teraz dzięki nowej usłudze w aplikacji mObywatel możesz w każdej chwili uzyskać aktualne informacje o stanie powietrza w różnych miejscach Polski. To przydatne narzędzie nie tylko dla alergików czy osób z chorobami układu oddechowego, ale także dla każdego, kto chce świadomie dbać o swoje zdrowie.

Niestety, ale w Polsce władza cały czas nie traktuje smogu zbyt poważnie. Bo też brudne powietrze od dawna z nami było, jest i pewnie jeszcze długo będzie. Po co więc ten hałas? Pojawiają się kolejne analizy wskazujące wprost, jak zanieczyszczone powietrze demoluje zdrowie naszych dzieci. Tylko, czy to cokolwiek zmieni?

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB) kolejny dzień rozsyła do Polaków alerty. Ostrzeżenia dotyczą fatalnej jakości powietrza. „Zrezygnuj ze spacerów na świeżym powietrzu, zrezygnuj z uprawiania sportu na zewnątrz, ogranicz wietrzenie pomieszczeń” - brzmią zalecenia dla mieszkańców części pięciu województw.

Polski smog jest coraz lepiej rozpoznawalny na świecie. Nie dość, że w czwartek Kraków od wczesnych godzin rannych pnie się w górę tabeli dużych miast z najgorszą jakością powietrza, to w dodatku Niemcy skarżą się na brudne powietrze z naszego kraju. W internecie zawrzało, chociaż eksperci twierdzą, że to nie wymysł naszych zachodnich sąsiadów.

Za nami już 74 dni od zawieszenia programu Czyste Powietrze, który na nowo uruchomi nabór wniosków dopiero 31 marca br. Niestety, na próżno szukać alternatywnego, ogólnopolskiego instrumentu wycelowanego w smog. W efekcie jakość powietrza w Polsce znowu pozostawia wiele do życzenia. Kraków jest na 2. miejscu, a Warszawa właśnie zajęła 5. lokatę wśród miast Europy z najbardziej brudnym powietrzem.

Za nami już pierwsza tura tegorocznych ferii zimowych, teraz trwa druga dla woj. podlaskiego i warmińsko-mazurskiego. Niestety, nie ma za bardzo powodów do radości z powodu wylatania się najmłodszych na powietrzu. Nie tylko dlatego, że kolejny raz aura w lutym bardziej przypomina przedwiośnie niż środek zimy. Problem też w tym, że to powietrze znowu zaczęło dusić, jak Polska długa i szeroka. Bo smog u nas cały czas ma się bardzo dobrze i nie ma zamiaru nigdzie się ruszać.

To była jedna z tych zmian w programie Czyste Powietrze, która rozgrzewała social media najbardziej. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) proponował, żeby przy okazji uzyskiwania dotacji na wymianę węglowego kopciucha obowiązywał nakaz odłączenia swojego kominka. Szum zrobił się taki głośny, że musieli go usłyszeć rządzący. Bo nagle NFOŚiGW zmienił zdanie. I dalsze używanie rekreacyjnych kominków będzie jednak możliwe. Chociaż nie wszystkich.

Już minęło ponad 60 dni od zawieszenia programu Czyste Powietrzem, a nabór wniosków ruszy na nowo dopiero 31 marca 2025 r. Tym samym walka ze smogiem w Polsce stała się jeszcze trudniejsza niż zwykle. Dlatego też Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia (GZM) nie zamierza tracić czasu i już teraz dokonuje sporych zmian w programie „Stop Smog”.

Historia, które zaczęła swój bieg w październiku 2015 r., właśnie zatoczyła koło. Sąd Najwyższy ostatecznie potwierdził odpowiedzialność władzy za zaniechania w zakresie poprawy jakości powietrza. Tylko co z tego wynika? To tak jakby zakaz jazdy na podwójnym gazie miałby całkowicie wyeliminować pijanych za kierownicą. Niestety, ale smog był, jest i cały czas będzie z nami.