l4 zwolnienie lekarskie

Zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych zapowiadane są od dawna. Choć miały wejść w życie od 1 stycznia 2025 roku, w połowie grudnia 2024 wciąż znajdowały się na etapie konsultacji. Warto jednak zdać sobie sprawę z pewnych nieuchronnych reform, które powinny zacząć obowiązywać w niedługim czasie. Mają one wpływ przede wszystkim na pracowników i przedsiębiorców.

Zasiłek chorobowy mogą otrzymać ubezpieczeni, którzy w danym okresie nie są zdolni do pracy. Warunkiem jest opłacanie składki chorobowej, która dla pracowników ma charakter obligatoryjny, a dla zleceniobiorców i przedsiębiorców – fakultatywny. W 2025 r. zmieniła się wysokość świadczenia dla najmniej zarabiających, którzy otrzymają więcej środków pieniężnych za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy, a to oznacza, że więcej pracowników może skusić się na skorzystanie z tzw. L4.

Najnowsze wyniki badania pokazują, że 19 proc. zdrowych Polaków bierze lewe zwolnienia lekarskie, aby móc załatwić w tym czasie prywatne sprawy. Z drugiej strony aż 62 proc., kiedy są naprawdę chorzy, przychodzi do pracy z grypą lub przeziębieniem, obowiązki zawodowe przekładając nad własne zdrowie.

Od 1 stycznia 2025 roku płaca minimalna w Polsce wzrosła do 4666 zł brutto, co bezpośrednio wpłynęło na wysokość zasiłków chorobowych. Z jednej strony podwyżka oznacza większe wsparcie finansowe dla pracowników w czasie choroby, z drugiej rodzi obawy o rosnące nadużycia L4. Eksperci alarmują, że większe świadczenia mogą skłonić część pracowników do częstszego korzystania ze zwolnień lekarskich, nawet gdy ich stan zdrowia nie wymaga przerwy w pracy.

Rośnie liczba zwolnień lekarski wystawianych z powodu nadużycia alkoholu. Z danych ZUS wynika, że w pierwszych dziesięciu miesiącach 2024 r. takich L4 wystawiono ponad 8 tys. Natomiast liczba dni absencji chorobowej z tego tytułu wyniosła aż 83,2 tys. Dla porównania w całym 2023 r. liczba zwolnień lekarskich z powodu alkoholu wyniosła 6,6 tys., a dni absencji z tego powodu 66,3 tys.

W określonych przypadkach będzie można legalnie pracować na zwolnieniu lekarskim, jednocześnie będą inne zasady wypłaty zasiłku chorobowego, gdy chory nie przebywa w domu. Takie rewolucyjne zmiany mają obowiązywać już w pierwszych miesiącach przyszłego roku. Prace nad odpowiednią ustawą zmierzają do końca.

Dotychczas rola medycyny pracy była traktowana marginalnie i zazwyczaj sprowadzała się do okresowego spotykania się pracownika z lekarzem medycyny pracy. Jednak według ekspertów mogłaby ona stać się narzędziem profilaktyki i wczesnego wykrywania problemów zdrowotnych, co w dłuższej perspektywie przełożyłoby się na pieniądze, które jako kraj przeznaczamy na leczenie. Sami Polacy są otwarci na zmiany.

Masowe wystawianie zwolnień lekarskich za opłatą stało się poważnym problemem polskiego rynku pracy. Tzw. fabryki L4 generują ogromne straty zarówno dla pracodawców, jak i systemu ubezpieczeń społecznych. Ostatnie propozycje zmian w przepisach, które umożliwiają pracę w jednej firmie podczas choroby w innej, wywołują obawy o dalsze pogłębianie tego zjawiska. Jakie spustoszenie może wyniknąć z niekontrolowanego wystawiania zwolnień lekarskich przekonała się jedna ze szczecińskich firm produkcyjnych.

Błędne adresy na drukach L4 to rażący problem – alarmują eksperci rynku pracy. Problem wynika zarówno z braku dokładności lekarzy, jak i zaniedbań pracowników wysyłanych przez medyków na zwolnienie. Warto pamiętać, że nieuzasadniona nieobecność chorego pod adresem wskazanym na druku L4 może być podstawą do cofnięcia lub wstrzymania zasiłku.

Szykują się zmiany w zwolnieniu chorobowym. Internauci jak zawsze nie mają litości i na wieść o zmianach w L4 dopytują, czy choroba w jednym miejscu zatrudnienia nie będzie obowiązywała w innym miejscu zatrudnienia? Albo złorzeczą na lekarzy, że ci masowo wypisują zwolnienia zdrowym jak byk ludziom, którzy dzięki temu jadą sobie na wakacje, a za tych „nierobów” płacimy potem my wszyscy (z kasy ZUS). Serio czeka nas aż taka rewolucja, czy ktoś tu odrobinę przesadza?

Firma SmartLunch zbadała, jaki wpływ na samopoczucie, odporność i zdrowie pracowników ma regularne spożywanie posiłków w miejscu zatrudnienia. 66 proc. ankietowanych uważa, że systematyczne jedzenie w pracy zwiększa ich odporność i ma pozytywny wpływ na zdrowie. Ale są też tacy, co uważają, że dostęp do ciepłych posiłków nie ma wpływu na ich samopoczucie.

Skuteczniejsza kontrola prawidłowości wystawiania orzeczeń lekarskich oraz usprawnienie systemu wydawania orzeczeń o czasowej niezdolności do pracy i zaświadczeń lekarskich. Takie mają być efekty gruntownej reformy systemu wydawania orzeczeń dla celów ustalania praw do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy trafił właśnie do konsultacji społecznych.

Coraz wyższe koszty prowadzenia działalności, w tym bardzo szybko rosnące koszty pracownicze, za które odpowiada dynamiczny wzrost płacy minimalnej w ostatnich latach, powodują, że duże zakłady produkcyjne stanęły przed trudną decyzją dotyczącą zwolnień grupowych i zamknięcia swoich fabryk. Część firm stara się ratować, koncentrując się na ograniczaniu nieobecności pracowników.

Zwolnienie lekarskie można otrzymać zarówno na dziecko, jak i na innego członka rodziny, z którym pozostajemy we wspólnym gospodarstwie domowym. Takie rozwiązania pozwala zapewnić opiekę na przykład chorym rodzicom przy jednoczesnym zabezpieczeniu źródła utrzymania. Jakie warunki trzeba spełnić, aby uzyskać L4 na członka rodziny?

Najpierw urlop, później zwolnienie lekarskie, na końcu dodatkowe dni opieki. To właśnie rzeczywistość rodziców, którzy mają troje i więcej dzieci. Gdy chorują, trzeba zapewnić im opiekę, co skutkuje częstą nieobecnością w pracy. Czy pracodawca ma prawo zwolnić pracownika, który opiekuje się chorym dzieckiem?

Teleporady za sprawą pandemii stały się powszechną formą kontaktu z lekarzem. Jednak mogą prowadzić do nadużyć, które według szacunków ekspertów od rynku pracy dotyczą nawet 40 proc. wszystkich chorobowych. Z danych ZUS wynika, że w ubiegłym roku wydano aż 27 mln zwolnień lekarskich, a to oznacza, że skala tego procederu jest ogromna. Pracodawców lewe zwolnienia kosztują więcej niż podwyżki gazu i prądu.

Polak na zwolnieniu chorobowym potrafi naprawdę wiele, tylko nie chorować. Choć w rządzie planowane są zmiany przepisów, to zdaniem ekspertów nie ukrócą one patologii, jaką jest nadużywanie tzw. L4. Same przepisy tego nie zrobią, ale gdy pracodawcy naprawdę się wkurzą, wtedy kontrole zwolnień posypią się lawinowo.

Szybkie, sprawne i terminowe wydawanie orzeczeń o czasowej niezdolności do pracy i zaświadczeń lekarskich, a jednocześnie zwiększenie efektywności kontroli wydawania tych dokumentów. Takie mają być proponowanej przez Ministerstwo Rodziny efekty gruntownej reformy systemu wydawania orzeczeń dla celów ustalania praw do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma dostać do ręki narzędzia umożliwiające skuteczniejszą kontrolę prawidłowości wystawiania orzeczeń lekarskich.

Ponad 40 proc. zwolnień lekarskich jest wykorzystywanych przez pracowników niezgodnie z przeznaczeniem, co powoduje, że koszty działalności przedsiębiorstwa potrafią urosnąć do nawet 30 proc. Firmy nie zamierzają siedzieć bezczynnie i będą bacznie przyglądać się absencji pracowników.

Ministra pracy Agnieszka Dziemianowicz-Bąk potwierdziła, że rozważa wprowadzenie 100-proc. płatnego zasiłku chorobowego. Eksperci zajmujący się absencją pracowniczą alarmują, że pełnopłatne L4 doprowadzi do sytuacji, w której bardziej się będzie opłacało chorować niż pracować, a to odbije się na kondycji polskich przedsiębiorstw i całej gospodarce.