Nowa plaga na rynku pracy. Pracownicy rozbici, firmy liczą straty
Problem wypalenia zawodowego dotyka coraz więcej Polaków, co manifestuje się spadkiem efektywności i zwiększoną ilością zwolnień lekarskich z powodu zaburzeń psychicznych. Zamiast gasić tzw. pożary, pracodawcy powinni wprowadzić systemowe wsparcie, które pozwoli zapobiegać wypaleniu, zanim stanie się ono kosztownym problemem.
Raport Presja zmian a emocje i zdrowie psychiczne w środowisku pracy Grupy ArteMis wskazuje, że ponad połowa osób odczuwa przeciążenie emocjonalne, a prawie połowa zmaga się z wypaleniem zawodowym. Objawy wypalenia są zróżnicowane i mogą dotyczyć zarówno sfery psychicznej, jak i fizycznej. Często rozwijają się stopniowo, co sprawia, że są ignorowane lub mylone ze złym nastrojem czy chwilowym kryzysem.
Wypalenie zawodowe to częsty powód nieobecności i zwolnień lekarskich
Według badania UCE Research i platformy ePsycholodzy.pl Polacy na granicy wypalenia zawodowego z 2024 roku, 78 proc. badanych Polaków dostrzega u siebie co najmniej jeden z czternastu symptomów wypalenia zawodowego, co stanowi wzrost o 13 pkt proc. w ciągu trzech lat. W pracy zauważalne są pod postacią spadku efektywności, wzrostu popełnianych błędów, unikania nowych zadań czy częstszych nieobecności i zwolnień lekarskich.
Pracodawcy często reagują na objawy wypalenia niezadowoleniem lub złością i próbują wymuszać na pracownikach oczekiwane zachowanie np. poprzez dokładniejsze kontrole czy ogólnie pojęte dyscyplinowanie – komentuje lek. Piotr Leszczyński, dyrektor medyczny w LongLife, firmie specjalizującej się w profilaktyce zdrowotnej w miejscu pracy.
I dodaje, że nie zdają sobie przy tym sprawy z faktu, że nie tylko nie wpłynie to pozytywnie na relacje z pracownikami, ale prawdopodobnie nie zwiększy także efektywności.
Wypalenie to nie kwestia złej woli pracownika, lecz brak systemowego wsparcia w organizacji. Nie wystarczy zaoferować owocowych czwartków – potrzebna jest długofalowa strategia zdrowia, oparta na danych, edukacji i mierzalnych działaniach profilaktycznych – przekonuje Piotr Leszczyński.
Jego zdaniem statystyki pokazują, że co trzeci pracownik może mieć nadciśnienie, co dziesiąty insulinooporność, a ponad połowa podwyższony cholesterol. Gorsze samopoczucie, spadek motywacji, drażliwość – często uznawane za lenistwo lub brak zaangażowania – mogą mieć bardzo konkretne źródła fizjologiczne.
Więcej wiadomości na temat zwolnień lekarskich można przeczytać poniżej:
Firmy wciąż walczą z wypaleniem, zamiast im zapobiegać
Wypalenie zawodowe nie pojawia się z dnia na dzień, tylko jest efektem długotrwałego przeciążenia i ignorowania sygnałów ostrzegawczych. Dlatego, zamiast reagować, dopiero gdy pracownik znika na L4, organizacje powinny wdrażać systemowe podejście do zdrowia psychofizycznego zespołu.
Dane z ZUS dotyczące liczby wystawionych przez lekarzy zaświadczeń potwierdzają, że pracowników dotyka kryzys zdrowia psychicznego. Według danych z ZUS w 2024 reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne znalazły się w rankingu 10 jednostek chorobowych generujących największą liczbę zaświadczeń lekarskich wystawionych z tytułu choroby własnej, plasując się na 6. miejscu w przypadku kobiet i na 7. w przypadku mężczyzn.
Jednocześnie zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania odpowiadały w 2024 roku za 12,6 proc. dni absencji z tytułu choroby własnej, generując łącznie 30,3 mln dni nieobecności. Liczbę tę można przeliczyć na 121 tys. pracowników nieobecnych przez rok w pracy. Opisane dane - liczba dni absencji oraz popularność stresu jako powodu wystawiania zwolnień lekarskich - wzrosły o kilka punktów procentowych w porównaniu do 2023.
Większość firm wciąż działa reaktywnie reagując, dopiero gdy pracownik znika z dnia na dzień. A przecież można inaczej – analizować dane zdrowotne, segmentować ryzyka i budować trwałą kulturę zdrowia, zanim pojawią się symptomy wypalenia – mówi Katarzyna Czarnowska, dyrektor operacyjna w LongLife.
W jej ocenie tylko proaktywne, mierzalne i długofalowe działania mogą realnie przeciwdziałać wypaleniu – zanim przerodzi się ono w kosztowny problem biznesowy.
