kryzys energetyczny

Klepnięcie przez Sejm dodatku energetycznego to już kwestia czasu, a mają być też specjalne mechanizmy, które mają być receptą na coraz liczniejsze nadużycia i oszustwa. Gminy chcą więcej czasu na wypłatę dodatku węglowego.

Sejm skrócił swoje wakacje i za chwilę pochyli się nad dodatkiem energetycznym, czyli pomocą od państwa dla tych, którzy domów nie ogrzewają węglem. Ale to sytuacji na rynku za bardzo nie poprawi. Opał ciągle jest bardzo drogi, a do tego coraz trudniej dostępny. A że Polak im trudniejsze czasy, tym bardziej kombinuje, to na aukcjach internetowych zaczęły pojawiać się nie tylko zabronione muły węglowe, ale też takie specyfiki jak ekogroszek gumowy.

Zbyt rozpasły import węgla był przez lata solą w oku związkowców górniczych. Przez co, jak twierdzili, dobijane było polskie górnictwo, którego możliwości produkcyjne sukcesywnie malały. Pretekstem do zmiany tego trendu miało być embargo na węgiel z Rosji. Chociaż szybko okazało się, że polskie spółki wydobywcze na wiele nie pomogą. To efekt zaciąganego przez lata hamulca inwestycyjnego. I jaki jest efekt? Z zagranicy sprowadzamy jeszcze więcej węgla niż do tej pory. Importujemy węgiel niemal z każdego kontynentu.

Wydawać by się mogło, że obecny kryzys energetyczny bije, gdzie popadnie i nie ma takich obszarów, w których wbrew wszystkim i wszystkiemu można liczyć zyski. Okazuje się jednak, że to nie jest prawda. Amerykańska branża producentów gazu łupkowego nie dość, że odnotowuje właśnie rekordowy pod względem zysków rok, to jeszcze w dodatku ma prostą drogę do tego, żeby wreszcie wyjść z długów.

Sklep PGG chwali się rekordową liczbą transakcji. I dochodzą nowe funkcjonalności, jak gwarancja dostępności opału i możliwość dokończenia transakcji w późniejszym terminie, tylko dzięki dodaniu produktu do zakupowego koszyka. Na tym jednak nie koniec. PGG informuje też o wprowadzeniu niebawem osobistego odbioru zamówionego w ich sklepie węgla - na terenie całej Polski. Jak dowiadujemy się nieoficjalnie: ma to ruszyć już we wrześniu.

W związku z koniecznością wypełnienia u naszych zachodnich sąsiadów dziury energetycznej po gazie z Rosji, mamy właśnie do czynienia w Niemczech z polityczno-gospodarczo-finansowym przeciąganiem liny. I ciągle nie wiadomo, kto te zmagania wygra, i jak Niemcy odpowiedzą na kryzys energetyczny. Czy kolejną szansę dostanie węgiel, czy jednak rząd Olafa Scholza zdecyduje się przedłużyć żywot trzem elektrowniom jądrowym? A może najlepszą receptą będzie jednak gaz łupkowy?

Wygląda na to, jakby wszystkie nieszczęścia Europy postanowiły spotkać się w jednym miejscu i o jednym czasie. Nie dość, że każdego dnia rozkręca się kryzys energetyczny, a do tego wszystkiego inflacja nie daje żadnego oddechu, to w dodatku nęka nas największa od 500 lat susza. Efekt jest dosyć łatwy do przewidzenia. Usychające plony i problemy z zapotrzebowaniem w wodę jeszcze bardziej wpłyną na wzrost cen żywności. I właśnie w ten sposób to błędne koło się domyka.

O tym, że w łańcuchu energetycznym przez obecny kryzys cierpią też ciepłownie, mówi się od tygodni. Ale jest trochę jak z rybami z Odry. Przez chwilę było o tych kłopotach głośno, a z biegiem czasu wszyscy o nich zapomnieli. Ciepłownicy z Solidarności mają już powyżej uszu tego zbywania i mówią wprost o fali bankructw w branży. Receptą byłaby podwyżka cen dla klientów firmowych, nawet o kilkaset procent.

Niemcy nie zamierzają z założonymi rękami czekać na sezon grzewczy bez dostaw rosyjskiego gazu. Stąd porozumienie z Norwegami o większej produkcji surowca. Ale to nie wszystko. Berlin całkiem na poważnie bierze pod uwagę wydłużenie żywota skazanych już na wygaszenie elektrownie jądrowych. Cała zimowa strategia zakłada jeszcze m.in. obniżenie temperatury w budynkach publicznych i możliwy powrót do szczelinowania, w celu uzyskania dostępu do gazu łupkowego.

Na wywołanym i podsycanym przez Rosję kryzysie energetycznym tracą prawie wszystkie kraje – łącznie z samą Rosją, która używa surowców jak broni, jednocześnie bezpowrotnie tracąc kluczowy rynek europejski. Wyjątkiem jest Norwegia, która notuje rekordowe, kosmiczne wpływy ze sprzedaży gazu i ropy. Zszokowani zakręceniem kurka przez Moskwę, Niemcy właśnie załatwili sobie takie dostawy z Norwegii, że kraj ten osiągnął limit swoich zdolności produkcyjnych.

To może być naprawdę jedna z najtrudniejszych zim w ostatnich latach dla Polaków. Nie dość, że ma zabraknąć opału dla gospodarstw domowych, to w dodatku musimy brać pod uwagę przerwy w dostawach energii i reglamentację gazu ziemnego. A to wszystko przy okazji rekordowej inflacji i już dziesięć razy podnoszonych stóp procentowych. Ale okazuje się, że lista nieszczęść, jakie na nas czekają, jeszcze nie jest ostatecznie zamknięta. Właśnie dopisywany jest tam też możliwy brak pieczywa.

Jak już mogło się wydawać, że obecnym kryzysem energetycznym rządzą jednak jakieś racjonalne prawa i kiedy cena gazu zaczęła wreszcie spadać wraz z coraz większym wypełnieniem unijnych magazynów, to nadeszła wieść o wstrzymaniu też dostaw ropy z Rosji. Co gorsza: właśnie w życie weszło unijne embargo na dostawy i transport przez terytorium UE rosyjskiego węgla. To budzi spore obawy, co dobrze widach w wartościach długoterminowych kontraktów energetycznych.

Można próbować zakrzyczeć rzeczywistość i przekonywać, że zimą opału nikomu nie zabraknie. Ale można też brać obecny kryzys energetyczny na poważnie i szukać energetycznych alternatyw, gdzie tylko się da. Nawet kosztem dalszego politycznego losu własnego rządu. Przykładem jest gaz łupkowy, co do którego zdania w gabinecie Olafa Scholza są mocno podzielone. I właśnie w ten sposób Niemcy kolejny raz udowadniają, że opinia jednego z bardziej pragmatycznych narodów świata wcale nie jest na wyrost.

Kiedy rok temu Gazprom zaczął kombinować z dostawami gazu, nikt się nie mógł spodziewać, że w ten sposób Rosja ćwiczyła kryzys energetyczny, naznaczony wojną w Ukrainie. Ale od miesięcy jest już pewne, że rosyjski dyktator właśnie w ten sposób będzie chciał odegrać się Zachodowi za sankcje i przy okazji będzie liczył na złamanie europejskiej solidarności. Jak się okazuje, gaz to był tylko początek. Teraz na celowniku znalazła się ropa z Rosji.

Pięć i pół miliona ton w marcu, a potem tylko coraz mniej i 4,4 mln w czerwcu. Tak wygląda statystyka wydobycia węgla kamiennego w Polsce, którą publikuje Agencja Rozwoju Przemysłu. Pomimo rządowych zapowiedzi zwiększenia wydobycia węgla na razie widać odwrotny trend, co z pewnością nie pomaga w sytuacji, gdy popyt na węgiel w Polsce można już określić mianem gorączki (czarnego) złota.

Polska Grupa Górnicza, gigant na polskim rynku węglowy, buduje sieć własnych dostawców, a dokładnie Kwalifikowanych Dostawców Węgla. Sprzedawany w internecie opał ma być dostarczany klientom w całej Polsce w ciągu 48 godzin, w "możliwie najniższej cenie".

Myśleliście, że rząd nie ma żadnego planu awaryjnego na wypadek, gdyby zimą doszło do tego, że nie mamy wystarczająco węgla czy gazu, żeby ogrzewać nawet miejsca najwyższej użyteczności publicznej? Błąd! Rząd już pomyślał przynajmniej o szkołach. Jak nie będzie czym grzać, dzieci znów wrócą do nauki zdalnej.

To już pewne: są co najmniej dwa fronty. Jeden to ten na Ukrainie, gdzie każdego dnia giną ludzie. Drugi zaś jest ustawiony na rynku gazu i innych surowców energetycznych. Tutaj stawką są ceny i bezpieczeństwo energetyczne. I za chwilę możemy być świadkami decydującego rozstrzygnięcia.

Mimo sugestii, że dostawy nie zostaną wznowione, Gazprom odkręcił w czwartek kurek i rosyjski gaz znowu płynie do Europy. W reakcji na gierki Kremla Bruksela proponuje, by kraje członkowskie zredukowały zużycie gazu ziemnego. Ale to bardzo nie podoba się Warszawie, która zarzuca Komisji Europejskiej przekraczanie kompetencji.

Dziwną taktykę przyjął premier. W środku kryzysu energetycznego zdecydował się wyrzucić z rządu Piotra Naimskiego, jednego z najbardziej kompetentnych speców od bezpieczeństwa energetycznego. Mówi się że to element przygotowań pod przywrócenie jesienią Ministerstwa Energii, na czele którego ma stanąć Krzysztof Tchórzewski.