kryzys energetyczny

Myślicie, że inflacja zwolniła i wasz portfel nie będzie narażony na kolejne ciosy? To usiądzie i zapnijcie dobrze pasy. A potem zerknijcie na to, co się dzieje w ostatnich tygodniach z cenami warzyw. Na razie bezapelacyjnie królem wszystkich podwyżek jest papryka czerwona, która potrafi być nawet osiem razy droższa niż rok temu. Ale to dopiero rozgrzewka. Na swój skok cenowy czekać ma jeszcze cebula, ogórek zielony i pomidor.

Prawie 660 mld euro wydały łącznie kraje Unii Europejskiej na różne formy ochrony obywateli przed szalonym wzrostem cen energii. Absolutnymi rekordzistami są Niemcy, którzy wpompowali w te programy aż 265 mld euro. A Polska? Choć rząd robił dużo szumu wokół tarcz energetycznych, nasz kraj wypadł pod tym względem bardzo blado na tle innych krajów UE.

Chociaż za chwilę tydzień minie od wejścia w życie embarga na rosyjskie produkty naftowe, to na polskich stacjach panuje spokój. Analitycy rynku paliw przewidują, że tak samo powinno być w kolejnym tygodniu. Ceny paliw powinny pozostać na obecnym poziomie, a może nawet lekko spaść.

Cena gazu na giełdzie Dutch TTF Natural Gas Futures jest w okolicach 55 euro. Ostatni raz tak tanio było w pierwszej połowie grudnia 2021 r. Unijne magazyny też są wypełnione surowcem lepiej niż rok temu o tej porze. Czy to może oznacza, że powoli możemy odwoływać kryzys energetyczny, od początku napędzany manipulacjami dostaw gazu z Rosji? Jak mówi przedstawicielka Urzędu Regulacji Energetyki (URE): jeszcze jest na to za wcześnie, jeszcze nie jesteśmy bezpieczni. Tak samo jak Niemcy, którzy planują tworzyć strategiczne rezerwy gazu.

Cena gazu spadła do poziomów oglądanych ostatni raz ponad rok temu. Przyczyn takiego stanu rzeczy jest przynajmniej kilka. W Polsce tych wahań nie powinniśmy jednak w żaden sposób odczuć, bo wcześniej politycy zamrozili ceny gazu. To wcale jednak nie znaczy, że już nie będzie żadnych giełdowych harców z tym surowcem w roli głównej. Ciągle nie wiadomo, jak zachowa się Władimir Putin z Gazpromem pod rękę. Swój konkretny koszt energetyczny będzie miało również chińskie ożywienie gospodarcze.

Pamiętam, jak w naszym kraju i na świecie spadła fala krytyki na prezydenta Andrzeja Dudę, który podczas Szczytu Klimatycznego ONZ COP24 powiedział wszem i wobec, że Polska stała, stoi i będzie stać węglem, którego mamy na 200 lat, jak nie lepiej. Tymczasem teraz, ponad cztery lata później, okazuje się, że to nie były wcale słowa rzucone na wiatr. Najnowszy Przegląd Węglowy Fundacji Instrat to tylko potwierdza. Rośnie produkcja węgla, jego sprzedaż, nawet zatrudnienie w górnictwie.

Widzieliście cenę gazu? To tak jakbyśmy użyli wehikułu czasu i cofnęli się do grudnia 2021 r. O wywołanej przez Rosję wojnie na Ukrainie nikt wtedy (przynajmniej na głos) nie myśli. Gazprom, owszem, już manipuluje z dostawami gazu, ale jeszcze nie na taką skalę jak za kilka miesięcy. Skoro jest tak dobrze, to w takim razie może już najwyższy czas, żeby pożegnać raz na zawsze kryzys energetyczny? Być może jest na to jeszcze za wcześnie, zwłaszcza patrząc na plany polskiego rządu.

Wszystko sprzysięgło się przeciwko Władimirowi Putinowi. Zima wcale nie skuła mrozem Europy, a Bruksela wcześniej też zadbała o stosowne wypełnienie swoich magazynów gazu. Do tego wszystkiego spadło też zużycie energetyczne i jesteśmy również świadkami rekordowych dostaw surowca ze Stanów Zjednoczonych. A za miesiąc z kawałkiem zacznie obowiązywać limit cen gazu. W efekcie wykresy giełdowe nagle nam przypomniały jak to było przed rosyjską agresją na Ukrainę.

Myślicie pewnie, że Europa na razie radzi sobie z kryzysem energetycznym dzięki właściwym decyzjom, jak chociażby nakaz wypełnienia unijnych magazynów gazu do 1 listopada na poziomie co najmniej 80 proc. Ale to nie jest do końca prawda. Okazuje się, że gdyby nie wyjątkowo łagodna jesień, to plan Putina mógłby się powieść i Stary Kontynent byłby przyciśnięty do energetycznej ściany. Trudno więc się dziwić, że Bruksela nie chce być dłużej w ten sposób uzależniona od pogody. Stąd m.in. podpisanie memorandum wodorowego z Japonią.

Miesiącami trwało utyskiwanie górników na temat zbyt niskiej, ich zdaniem, ceny polskiego węgla. W tym też upatrywali gorszą kondycję sektora, którego roczne straty idą w miliardy złotych. I wreszcie mają to, co chcieli. Czarne złoto z naszych rodzimych kopalni jest już wyraźnie droższe od tego sprzedawanego w europejskich portach ARA. Tylko co zrobią elektrownie i ciepłownie kupujące po tak wysokiej cenie opał?

Chociaż boksowanie z górnikami trwa od paru lat, to Zjednoczona Prawica może być z siebie zadowolona. Udała jej się bowiem nie lada sztuka. Związkowcy z kopalń tylko i wyłącznie w politykach obecnej władzy widzą nie dość, że swoich najbardziej lojalnych obrońców, to w dodatku też mają ich za najpilniejszych wrogów polityki klimatycznej UE. Rządzący też z powodzeniem wmówili górnikom, że opozycja chce dla nich jak najgorzej, a ich kopalnie najchętniej zamknęłaby w 10 lat.

Wysokie ceny za media, paliwo i żywność zmusiły wielu Polaków, aby po pracy szli do drugiej pracy. Jedna pensja to obecnie nie wystarczające źródło dochodu na pokrycie kosztów utrzymania i życia. W dodatku wielkimi krokami zbliżają się święta, a to oznacza, że pieniądze z portfela będą znikać w jeszcze szybszym tempie. Gdzie szukać dodatkowej gotówki, aby wspomóc rodzinny budżet?

To jedna z tych najmniej fajnych pamiątek po pandemii. Nauki zdalnej nie lubił nikt: ani uczniowie, ani rodzice i nauczyciele też nie. Resort edukacji nawet potykał się o własne nogi, tylko żeby nie wysyłać uczniów znowu do domu. Ale niestety, mamy złe wieści dla ministra Czarnka. Lekcje prowadzone w domach właśnie wracają do łask. Tyle tylko, że tym razem uczniów i studentów ze szkół nie wygania żaden wirus. Winne temu są bardzo wysokie rachunki za energię.

Zdaniem ekspertów z Instytutu Jagiellońskiego przez pandemię i wojnę na Ukrainie rynek energii stał się zdecydowanie mniej stabilny i obarczony większą niepewnością, niż miało to miejsce jeszcze w roku 2018 czy 2019. I to rozdygotanie ma z nami zostać na dłużej. W najnowszej analizie tylko w jednym scenariuszu zakładana jest w przyszłym roku obniżka cen energii na rynku hurtowym. Tak się stanie tylko i wyłącznie wtedy, o ile przyspieszy rozwój OZE w Polsce. W innym przypadku kryzys energetyczny będzie nas dalej dociskał do ściany.

Chociaż rząd jedną ręką, z okazji Barbórki, głaszcze górników, to drugą coraz bardziej zachęca ludzi do odchodzenia do węgla. Stąd zapowiedź dodatkowej kasy w jednym z najlepiej ocenianych rządów programów. Dzięki temu więcej osób ma się decydować na zakup paneli fotowoltaicznych i magazynów energii. Z kolei ci z pompą ciepłą w domu mogą już składać wniosek o przyznanie im dodatku energetycznego. Ale Międzynarodowa Agencja Energetyczna zaleca, żeby ta pomoc była wyższa. Bo pompy ciepła mają nam pomóc pożegnać kryzys energetyczny.

Energia elektryczna w Polsce w ostatni dzień listopada była tania jak mało gdzie w Unii Europejskiej. Choć elektrownie wiatrowe i solarne miały wyjątkowo niekorzystne warunki do pracy, a niemal cała produkcja prądu szła ze spalania węgla, Polska była prawdziwą zieloną wyspą pod względem kosztów wytworzonej energii.

Zamrożenie cen gazu dla gospodarstw domowych i podmiotów wrażliwych może według „Dziennika Gazety Prawnej” kosztować budżet państwa nawet 29 mld zł. Rząd wymyślił samofinansujący się mechanizm, w którym spółki energetyczne pokryją ten deficyt swoimi nadmiernymi zyskami. Takie finansowe perpetuum mobile.

Taniejąca ropa na światowych rynkach i umacnianie się złotego wobec dolara sprawia, że hurtowe ceny paliw w Polsce wyraźnie spadają. Na razie nie widać tego za bardzo na stacjach, gdzie obniżki są symboliczne, ale wszystko wskazuje na to, że w kolejnych dniach spadek cen przyspieszy. Od stycznia wraca VAT o stawce 23 proc., który mocno wywinduje ceny.

Zamrożenie cen gazu dla gospodarstw domowych na tegorocznym poziomie, a do tego dopłaty dla uboższych rodzin. Rząd jeszcze nie podjął ostatecznej decyzji w sprawie cen gazu w przyszłym roku, ale premier Mateusz Morawiecki przyznał w środę, że najlepszym wyjściem będzie przyjęcie kryterium dochodowego. Może to efekt lekcji z wprowadzenia dodatku węglowego.

Jeżeli myślicie, że teraz cały świat zgodnie rzuca kłody pod nogi Rosjan, żeby ich tak ukarać za bezprzedmiotową napaść na Ukrainę i rozkręcenie bezprecedensowego kryzysu energetycznego, to musicie się czym prędzej obudzić, bo tak wcale nie jest. Dowodzi temu ostatnia decyzja Trybunału Arbitrażowego w Sztokholmie w sprawie płatności w rublach Gazpromowi za dostawy gazu. To bardzo niebezpieczny precedens, przez który kłopoty może mieć cała UE.