kryzys energetyczny

Ceny energii skoczyły do tak wysokich poziomów, że wiele samorządów zostało zmuszonych do odwołania przetargów na dostawcę energii elektrycznej. Aby ograniczyć horrendalne stawki, rząd tak, jak obiecał, nie zostawi samorządów samych sobie, i przedstawia dla nich rozwiązanie: węgiel z importu.

Pamiętacie, co stało się z ceną węgla po tym, jak rządzący chcieli go sprzedawać po tyle, co rok temu? A kiedy koniec końców ustanowiono dodatek węglowy liczony po 3000 zł na jedno gospodarstwo domowe? Zgodnie z przewidywaniami ekspertów za każdym razem rynek reagował podwyżkami, przed którymi nie uchronił się nawet sklep PGG. Lepiej w takim razie jeszcze mocniej złapać się za kieszeń, bo jeden z najbliższych współpracowników prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego zapowiada kolejne dopłaty do czarnego złota. Na pocieszenie rząd ma dla nas porównywarkę cen.

Różne są sposoby na radzenie siebie z kryzysem energetycznym. Można, jak Niemcy, proponować tańszy bilet kolejowy. Albo tak jak w Polsce stawiać na dodatek węglowy. Unia Europejska celuje z kolei w specjalny podatek od ekstra zysków spółek energetycznych, na poziomie co najmniej 33 proc. Poszczególne kraje przeganiają się teraz w nowych pomysłach na oszczędzanie energii. Na bardzo oryginalny pomysł stawia rząd w Szwajcarii.

Rząd nie ma żadnego dobrego pomysłu na obniżenie rosnących lawinowo rachunków za prąd dla firm, instytucji czy samorządów, więc podjął desperacki krok. Właśnie zlikwidowano obligo giełdowe, czyli obowiązek handlowania energią elektryczną za pośrednictwem Towarowej Giełdy Energii. To ma obniżyć ceny, ale eksperci ostrzegają, że rynek może ciężko odchorować tę zmianę.

Kompletnie sypie się narracja władzy na temat węgla i jego dostępu zimą. Jeszcze parę miesięcy temu wszyscy grali w jednej drużynie i wbrew opiniom górniczych związkowców powtarzali, że w sezonie grzewczym nikomu w Polsce węgla nie zabraknie. Ale teraz już najwyraźniej nie ma żadnego ustalonego przekazu dnia. Tak przynajmniej wynika ze słów premiera Mateusza Morawieckiego i prezesa PGE Wojciecha Dąbrowskiego. Niby mówią o tym samym, ale całkiem inaczej.

NIK wziął pod lupę rządowy Program dla sektora górnictwa kamiennego w Polsce i naprawdę trudno sobie wyobrazić surowszą ocenę. Nie dość, że same podstawowe cele były błędne zidentyfikowane, to w dodatku nie przeprowadzono niezbędnych analiz, w efekcie czego skutki realizacji programu są mizerne. Rekomendacja NIK-u jest tylko jedna: o tym programie trzeba jak najszybciej zapomnieć i stworzyć nowy. O ile rządowi rzeczywiście zależy na krajowym górnictwie.

Producenci pieczywa i produktów mącznych zmierzają ku przepaści. Kryzys energetyczny, galopująca inflacja i wyraźny spadek spożycia produktów mącznych sprawiły, że branża tonie w długach. Zaległości sięgają już ponad 0,5 mld zł. To prawie o 10,5 proc. więcej niż przed rokiem.

Związkowcy oskarżają rząd, że wydaje miliardy złotych i sprowadza z zagranicy błoto zamiast węgla. Wicepremier Jacek Sasin zapewnia jednak, że z jakością tego opału aż tak źle nie jest, ale przyznaje, że tylko co czwarta tona będzie nadawać się do palenia w domowych piecach. Natomiast górnicy znaleźli tańszy i lepszy węgiel z RPA. Za to w PGE też przygotowują się do sprzedaży węgla. Ma być taniej niż w Węglokoksie.

Ministerstwo Aktywów Państwowych po oddaniu pola resortowi klimatu i środowiska wreszcie wraca do czynnej walki z kryzysem energetycznym. Mamy za chwilę poznać plan, dzięki realizacji którego tak zwani odbiorcy wrażliwi będą mieli do czynienia z wprowadzoną przez rząd maksymalną cenę energii elektrycznej. Ma to kosztować budżet kraju jakieś 5 mld zł. Ale dzięki nowej daninie ma nas na to stać.

Wicepremier i szef aktywów państwowych Jacek Sasin zapewnia, że węgiel z Rosji był wyśmienitej jakości. A ten z Indonezji i Kolumbii, jak przekonuje, jest prawie taki sam. Spełnia wszelkie normy i będzie nim można palić w domowych piecach. Jego sprzedaż zacznie zaraz spółka Węglokoks. Cena? Dla indywidualnych odbiorców ma nie przekroczyć 2900 zł brutto za tonę. Czyli liczony na 3000 zł dodatek węglowy na zbyt duże zakupy nie pozwoli.

Rząd już drugi raz w ciągu raptem dwóch miesięcy zapowiada nowy podatek, który ma być wycelowany w spółki Skarbu Państwa. Jak się okazuje, są już dwa pomysły na tę daninę: jeden z resortu klimatu i środowiska, a drugi autorstwa Ministerstwa Aktywów Państwowych. Teraz trzeba je jakoś zintegrować.

Rekordowe rachunki za prąd drenują już powoli kieszenie wszystkich. Po rozmowie ze Zbigniewem Szwarcem, wiceprezesem Stowarzyszenia Polskie Aquaparki i Pływalnie, wiem, że za chwilę będzie jeszcze gorzej. Niestety inni nasi rozmówcy mówią w bardzo podobnym tonie. Przekonują, że ta zima może być na tyle trudna, że w pół roku będzie można zamknąć sport w Polsce. I rynek wystawienniczy też będzie mógł się zwijać. Bo to, co jeszcze udało się uchronić w pandemii, kryzys energetyczny dopadnie teraz.

Wyjątkowo zimny wrzesień pokazuje, jak trudna zima czeka Europę w dobie napędzanego przez Rosję kryzysu energetycznego. We Francji operatorzy sieci energetycznych wolą dmuchać na zimne i przygotowali trzy możliwe scenariusze. W najgorszym dochodzi do lokalnych blackoutów. Z kolei Holandia wprowadza w życie plan wsparcia dla gospodarstw domowych, wart ok. 17 mld euro.

Do tej pory pokutowało takie myślenie: może i ta zielona energia jest w porządku, ale zanim zacznie się z niej czerpać, trzeba być przygotowanym gigantyczne nakłady finansowe. Ale najnowszy raport naukowców z Uniwersytetu Oksfordzkiego wskazuje, że takie stawianie sprawy przez lata było błędem. Im szybciej świat przejdzie na energię odnawialną, tym więcej kasy zaoszczędzi.

Czy naprawdę zabraknie makaronu, czy to tylko lobbing, żeby podczepić się pod pomoc państwa, opowiadając bajkę o tym, że ceny energii wykańczają producentów? Może i zabraknie, ale musicie wiedzieć, że ceny energii to magiczne zaklęcie, które ma pozwolić firmom wzbudzać litość i pod tym pretekstem zarabiać jeszcze więcej. Dotąd producenci makaronu wcale nie cierpieli z powodu horrendalnie rosnących kosztów, przeciwnie.

Jak na razie średnia cena prądu w Polsce w tym roku wynosi 0,77 zł za 1 kWh. I tak od 2023 r. ma być liczony rachunek dla gospodarstwa domowego, ale tylko do poziomu 2000 kWh na rok. Jeśli zużyjemy więcej energii, za każdą kolejną kilowatogodzin w nowej taryfie zapłacimy co najmniej 2 zł.

6 tys. zł za trzy tony węgla wydawało się świetnym interesem aż do pierwszego deszczu. Kobieta, która kupiła opał od obwoźnych handlarzy, zorientowała się, że kupiła trochę węgla, ale więcej kamieni i gruzu, które tylko udawały węgiel. Sezon grzewczy rozkręca się, a zdesperowani, pozbawieni opału Polacy coraz częściej padają ofiarą oszustów.

Ciemne ulice, brak ozdób świątecznych i odwołana zabawa sylwestrowa. Tak coraz częściej wygląda samorządowa rzeczywistość na koniec 2022 r. Jak Polska długa i szeroka w gminy i miasta uderzają rekordowe rachunki za energię. Samorządowcy ratują się, jak mogą. Ci najbardziej zdesperowani unieważniają przetargi na dostawę prądu. Na tak drastyczny krok zdecydował się już Wrocław.

Zamrożenie cen energii elektrycznej oraz uznanie recyklingu tworzyw sztucznych za branżę energochłonną - te oraz inne postulaty wystosowało do premiera Mateusza Morawieckiego Stowarzyszenie „Polski Recykling” z prośbą o wsparcie. Branża recyklingu mówi wprost: galopujące ceny energii grożą falą upadłości w sektorze recyklingu tworzyw sztucznych i mogą wywołać kryzys związany z odbiorem odpadów segregowanych.

Chociaż reprezentanci rządu jak mantrę powtarzają, że jesteśmy odpowiednio przygotowani na zimę w towarzystwie kryzysu energetycznego, to dane o surowcach energetycznych wskazują na coś dokładnie odwrotnego. Bo też Polska, jako jedyny kraj UE, właśnie umniejsza wypełnienie swoich magazynów gazu. Dramat też jest w przypadku zebranych zapasów węgla. Jest ich jak kot napłakał. Ostatnio tak mało węgla przy kopalniach było 14 lata temu, we wrześniu 2008 r.