handel emisjami ETS

Mimo że w Europie na początku czerwca sporo świeciło i wiało, to i tak w większości krajów cena energii wzrosła. Gdzie szukać winnych? W europejskim systemie handlu emisjami i większym zapotrzebowaniu na prąd. Widzieliście, co się działo z ceną energii w poszczególnych krajach europejskich? I to pomimo wzrostów w produkcji energii słonecznej i energii wiatrowej? Jak wykazuje...

Unijny system ETS mocno uderzył w węglową Polskę, a ETS2 – obejmujący budownictwo i transport – może utrwalić tę presję. Jednak – jak podkreślają eksperci T&A – środki z ETS2 mogą są szansą na transformację. Dla wielu zmiany klimatu i globalne ocieplenie nawet nie byłby takie złe, gdyby nie unijny system handlu emisjami ETS, który wycenia...

Polska ma najdroższy prąd w Europie. Choć udział OZE w miksie energetycznym rośnie, a emisje CO2 tanieją, ceny energii pozostają wyjątkowo wysokie. Sprawdzamy, co stoi za tym paradoksem.

Polskie huty są w fatalnej sytuacji i bez pomocy rządu sobie nie poradzą – przekonywali manifestanci w Warszawie. Przekazali petycję premierowi Donaldowi Tuskowi, w której proszą m.in. o regulacje dotyczące importu z Ukrainy i Chin, maksymalnej ceny energii oraz systemu handlu emisjami ETS. W przeciwnym razie – jak wskazują – tysiące hutników może stracić pracę do końca roku.

System handlu emisjami CO2 (ETS) to dopiero początek. Prawdziwe obciążenie ma przynieść ETS2 – tzw. podatek od ogrzewania – który może oznaczać dla polskich rodzin dodatkowe wydatki rzędu nawet kilku tysięcy złotych rocznie. Jego planowane uruchomienie zbiega się z kampanią wyborczą do polskiego parlamentu. Nic więc dziwnego, że rząd podejmuje działania, by zminimalizować to zagrożenie. Najpierw chce dążyć do opóźnienia wdrożenia ETS2, a jeśli to się nie uda – walczyć o częściowe uchylenie tych przepisów.

System handlu emisjami ETS przez ostatnie lata dał się mocno we znaki przemysłowi, zwłaszcza temu napędzanemu energią z węgla. Pośrednio odczuwali to też konsumenci. Ale to jeszcze nic w porównaniu z tym, co nas czeka po uruchomieniu systemu ETS2, który będzie liczyć emisje z budownictwa i transportu. Wtedy za ogrzanie mieszkania czy domu możemy płacić nawet 40 proc. więcej. Obecnie trwają polityczne przepychanki, żeby ETS2 odroczyć. Ale na to, żeby opóźnienie trwało więcej niż rok, raczej nie ma żadnych szans.

Poznaliśmy priorytety Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Ministerstwa Przemysłu na polską prezydencję w Radzie UE. Oprócz wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego czy wsparcia Ukrainy jest tam też o zmianach, które Warszawa chce zaproponować w zakresie handlu emisjami ETS i ETS2. W grze jest zwiększenie puli uprawnień do emisji CO2.

Na razie nie dajcie się nabrać, bo do takich wizji jeszcze daleko. Prasa już wylicza, że przeciętny Kowalski zapłaci dodatkowo 1200 zł rocznie, jeśli grzeje w domu gazem albo węglem, tymczasem wszystkie te pomysły wymuszane niedawno przez UE za chwilę mogą zostać zupełnie zaorane. I chce te najsilniejsza frakcja w Parlamencie Europejskim.

Dla przeciwników polityki klimatycznej UE system handlu emisjami ETS to największy wróg. Bo, jak twierdzą, to właśnie przez ten mechanizm w Polsce tak dużo płacimy za prąd. O ponad 40-letnich blokach węglowych i naszym uzależnieniu od czarnego złota przy tej okazji nie wspominają. A teraz muszą toczyć pianę z wściekłości, bo cena emisji CO2 wyprawia harce, jakich dawno nie widzieliśmy.

Powstają kolejne dokumenty, scenariusze i opracowania, ale dalej nie wiadomo, jak dokładnie ma wyglądać transformacja energetyczna made in Poland. W trakcie kolejnego już Meetingu Gospodarczego organizowanego przez Krajową Izbę Gospodarczą nasze największe zaległości w tej sprawie wypunktował Grzegorz Onichimowski, prezes Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE).

Od lat od polityków słyszymy, że polska transformacja energetyczna musi być prowadzona na specjalnych warunkach. Charakterystyka energetyczna naszego kraju w zdecydowanej większości oparta na węglu po prostu to wymusza. Dlatego Bruksela powinna traktować szczególnie Warszawę. Niestety, okazuje się, że w tym gadaniu może i jest drobinka prawdy, ale reszta mocno zalatuje fałszem.

W Polsce aktywiści walczący o czyste powietrze od lat powtarzają, że nasza walka ze smogiem w pierwszej kolejności powinna być finansowana ze środków pozyskanych z Funduszu Innowacji Systemu Handlu Emisjami ETS. Do tej pory wydawaliśmy je jednak, jak chcieliśmy. Komisja Europejska, przeznaczając z tej puli właśnie kasę na projekty o zerowej emisji netto, pokazuje nam, że podążamy dokładnie odwrotną drogą.

Rząd szuka 4 mld zł, żeby w przyszłym roku znów zamrozić Polakom ceny energii, ale to nic w porównaniu z tym, jakich pieniędzy będziemy potrzebować, żeby złagodzić cios w postaci nowych rachunków za ogrzewanie. Powód? Uruchomienie systemu handlu emisjami ETS2. Mamy na ten cel dostać ze Społecznego Funduszu Klimatycznego nawet 50 mld zł.

Pamiętam dobrze, jak przed startem programu Czyste Powietrze zarówno Bank Światowy, jak i Komisja Europejska przekonywały, że ten system dopłat tylko wtedy zrobi różnicę, jak podpisywanych będzie co najmniej 400 tys. umów każdego roku. Po ponad sześciu latach funkcjonowania, tych podpisanych umów w sumie jest raptem mniej niż 800 tys. Jak to można zmienić? Jeden z pomysłów podsuwa współzałożyciel Polskiego Alarmu Smogowego.

Górnicy cały czas w rozmowach z rządem upierają się przy podpisanej ponad trzy lata temu umowie społecznej, która zakłada, że w Polsce węgiel będzie wydobywany do 2049 r. Tymczasem coraz więcej ekspertów mówi wprost: tak długo z czarnym złotem nie przetrwamy, trzeba stawiać na przyspieszenie odchodzenia. Teraz trzy grosze dorzuca Aleksander Śniegocki, prezes Instytutu Reform, który przypomina o terminie całkowitego wycofania węgla z ogrzewania budynków.

Miesięcznie 3-4 tys. Polaków dostaje dotacje na piece gazowe. W sumie zaopatrzyło się w ten sprzęt pewnie z pół miliona gospodarstw domowych. Ciekawe, co powiedzą za dwa lata – w środku kampanii wyborczej. Wtedy bowiem ma zacząć obowiązywać unijny podatek od paliw kopalnych, przez co wszyscy z piecami na gaz lub węgiel będą musieli głębiej sięgnąć do kieszeni. Rachunki za prąd skoczą w górę na początek o 25 proc., a potem jeszcze więcej. Ale co z tego? Dotacje na gazowy piec od rządu dostaniesz w każdej chwili.

Najnowszy raport Banku Światowego nie pozostawia żadnych złudzeń: ubiegły rok był rekordowy jeżeli chodzi o globalne zyski z tytułu pobieranych opłat za emisję CO2. Ale jeżeli faktycznie chcemy dopełnić ustaleń zawartych w porozumieniu klimatycznym z Paryża - musimy przygotować się na jeszcze wyższe ceny.

Pamiętacie jeszcze unijny system handlu emisjami ETS? To finansowy instrument Komisji Europejskiej, który stawia pod ścianą tych uparcie celujących dalej w paliwa kopalne. Ale sprzedaż uprawnień, to też zysk dla budżetu. Do tej pory pieniądze z tego tytułu, zamiast służyć energetyce, pomagały zasypywać budżetowe dziury ku uciesze Ministerstwa Finansów. Dlatego w resorcie muszą wiwatować, po tym, jak ceny emisji rozpoczęły długo niewidziany marsz w górę.

Wydłuża się kolejka instytucji, których martwi los programu Czyste Powietrze. Porozumienie Branżowe Na Rzecz Efektywności Energetycznej (POBE), podobnie jak wcześniej działacze antysmogowi, twierdzi, że funduszy unijnych, które na nowo udrożniły wypłatę przyznanych dofinansowań na wymianę kopciucha nie starczy na długo. POBE apeluje do rządu w sprawie możliwości współpracy z branżą budowlaną.

Przez ostatnie lata cena emisji CO2 utrzymywała się na poziomie między 80 a 90 euro. Analitycy zaś prognozowali poziom 100 euro i nawet wyższy. Ale na razie nic takiego nie ma miejsce, wręcz odwrotnie. Wyemitowanie tony dwutlenku węgla już dawno nie było takie tanie. Co więcej: zdaniem ekspertów z Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE) są poważne przesłanki ku temu, żeby ta cena spadła jeszcze bardziej.