handel emisjami ETS

To, że zielona transformacja energetyczna tak po prawdzie jest jedyną receptą na wyhamowanie globalnego ocieplenia i skuteczną walkę ze zmianami klimatu, wiadomo nie od dziś. Teraz z kolei dowiadujemy się o kosztach związanych z porzuceniem paliw kopalnych na boczny tor. Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) wszystko dokładnie policzył. I czy nam się to podoba, czy nie, tanio nie jest.

Unijnej polityce klimatycznej Polska co chwilę stara się podstawiać nogę. Przez lata blokowaliśmy lądową energetykę wiatrową fatalną zasadą 10H. O gospodarce o obiegu zamkniętym też możemy na razie zapomnieć, bo nasz system kaucyjny cały czas bardzo dobrze się prezentuje, tyle że na papierze. A z górnikami umawiamy się na zamykanie kopalni na 2049 r., czyli na rok przed planowanym osiągnięciem przez UE neutralności klimatycznej. Teraz z kolei Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) celuje w jak najwięcej spalarni odpadów, mimo że bardzo realne jest ich włącznie do unijnego systemu handlu emisjami ETS.

Chociaż w czasie pandemii emisje dwutlenku węgla ostro wyhamowały, to od pewnego czasu wydaje się, jakby bardzo chciały nadrobić ten stracony czas. Nic więc dziwnego, że już w 2022 r. z wynikiem 37,5 mld ton pobito dotychczasowy, niechlubny rekord. A najbliższe tygodnie mogą być dla Europy pod tym względem wyjątkowo uciążliwe. Bo dym z kanadyjskich pożarów powoli pokonuje Atlantyk i wdziera się w nasz kontynent, co już w niektórych rejonach Europy widać gołym okiem.

Ember wziął na celownik największych emitentów w UE. Zaskoczeń żadnych nie ma. W zestawieniu przodują elektrownie węglowe z Niemiec i Polski. W pierwszej dziesiątce jest sześć zakładów naszych zachodnich sąsiadów, trzy z Polski i jeden reprezentant Bułgarii. Debiutantem na liście jest Elektrownia Turów, która od razu wskoczyła na dziewiątą lokatę. O dziwo, patrząc na to komu udało się najwięcej zredukować emisję CO2 - na pierwszym miejscu też jest Polska, dzięki energii ze słońca i wiatru. Fot, Andrzej Rostek/shutterstock

Naukowcy łapią się za głowy. Bo wychodzi na to, że w 2021 r. byliśmy świadkami największego wzrostu poziomu metanu w atmosferze, od czasu prowadzenia tego typu pomiarów. Co gorsza nie do końca wiadomo, dlaczego tak się stało. Pewne jest za to jedno: jeżeli nie zaczniemy wreszcie robić porządku z tym gazem cieplarnianym, to o walce ze zmianami klimatu możemy zapomnieć. Chociaż porządkowanie metanu może być przy okazji gwoździem do trumny polskiego górnictwa.

Coraz głośniej i też coraz częściej mówi się o włączeniu metanu do unijnego systemu handlu emisjami ETS. Nad tymi planami pochyliło się ostatnio Europejskie Stowarzyszenie Węgla Kamiennego i Brunatnego Euracoal. Jego członkowie zwracają uwagę Komisji Europejskiej, że kierunek systematycznego pomniejszania emisji jest bezsprzecznie właściwy. Ale też trzeba być wyjątkowo ostrożnym, żeby przy okazji nie wylać dziecka z kąpielą.

Złe informacje dla polskiego rządu z Brukseli. Komisja Ochrony Środowiska Parlamentu Europejskiego przegłosowała gruntowną przebudowę unijnego systemu handlu emisjami EU ETS, która nie do końca jest po myśli Polski. Wszak Zjednoczona Prawica chciała osłabić system, a nie go wzmocnić. Ostatnią szansą na wprowadzenie jakiś korekt będzie głosowanie parlamentarne za tydzień z okładem.

Handel emisjami CO2 to nie tylko wydatki np. spółek górniczych, ale też zyski dla budżetu kraju. I to całkiem konkretne. Przedstawiciele Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi sprawdzili, co się dzieje z tymi pieniędzmi i czy są wydawane zgodnie z ich przeznaczeniem. Niestety, wnioski nie są optymistyczne. Nie dość, że Polska ma bardzo dziurawe kieszenie, to jeszcze naruszamy prawodawstwo UE.

Pandemia koronawirusa wyhamowała światową gospodarkę, na czym zyskał klimat. Efekt okazał się jednak tylko chwilowy. Może zyskaliśmy nieco czasu na walkę ze zmianami klimatu, ale późniejszy zryw gospodarczy wszystko zaprzepaścił. Emisja dwutlenku węgla jest już większa niż przed wybuchem pandemii. Do tego nowego porządku coraz lepiej dostosowuje się też cena emisji.

Dla Zjednoczonej Prawicy jednym z największych wrogów polskiej gospodarki jest unijny system handlu emisjami ETS. Ma być polem manipulacji instytucji finansowych, które uderzają szczególnie w kraje ciągle uzależnione energetycznie od węgla, wśród których Polska wiedzie prym. Stąd nieustające od lat apele o jego zawieszenia albo co najmniej reformę. Ale najnowszy raport ESMA (Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych) wskazuje, że jakoś trzeba będzie zmienić tę narrację.

Polska rozpoczęła ofensywę dyplomatyczną w sprawie unijnego systemu handlu emisjami ETS. Wcześniej udało stworzyć się grupę krajów, które w tej sprawie mają podobne zdanie do Warszawy. Ale i tak nie będzie to łatwe zadanie, bo dla Brukseli system ETS jest fundamentem Zielonego Ładu, który ma być zachętą do inwestowania w zielone technologie.

Od paru tygodni największym wrogiem Polaków i ich portfeli według rządu jest unijny system handlu emisjami ETS. To właśnie ten mechanizm ma odpowiadać w głównej mierze za astronomiczne rachunki za energię. Stąd też nawoływania do jego reformy. A Minister Środowiska przekonuje, że lepiej byłoby nam, gdybyśmy mieli własny tego typu system.

Premier Mateusz Morawiecki w celu ochrony rachunków Polaków wzywa do reformy unijnego systemu handlu emisjami ETS. Zapomniał przy okazji o swojej zgodzie na nowy cel klimatyczny do 2030 r. A jak tłumaczy Komisja Europejska: jedno wynika z drugiego.

Rząd kilku rzeczy zdaje się nie rozumieć. Głównie tego, że zyski z handlu emisjami CO2 powinni ułatwić transformację i zostać wydane na inwestycje w zieloną energię, właśnie po to, żeby móc szybciej przeprowadzić zieloną rewolucję. Po przejść na zieloną stronę mocy konsumenci przestaną tak cierpieć, bo energia ze źródeł odnawialnych będzie tańsza, albo raczej mniej droga niż z energia z węgla – pisze Agata Kołodziej dziwnych akcjach polskiego rządu.

Ogrzewanie domu gazem wzrośnie w Polsce od nowego roku o prawie 60 proc., a rachunki za prąd o jedną czwartą. Nowe taryfy za prąd i gaz to jedno, ale problemem mogą stać się przerwy w dostawach energii elektrycznej oraz niedobór gazu, bo rynek energii w całej Europie znalazł się w głębokim kryzysie.

Czesi kłócą się z Polakami o dalszy los kopalni Turów, ale to wcale nie znaczy, że są zwolennikami polityki klimatycznej prowadzonej przez UE. Okazuje się, że kiedy mowa o koniecznym zawieszeniu lub zreformowaniu unijnego systemu handlu emisjami ETS, to z Warszawy do Pragi już nie jest aż tak daleko.

Ceny emisji CO2 niebezpiecznie zbliżają się do poziomu 90 euro. Polska uważa, że to przede wszystkim wina spekulacji finansowych i żąda od Komisji Europejskiej, by tak jak najszybciej zareagowała.

Związkowcy z Solidarności przekonują, że kopalnia Turów to dopiero początek. Dlatego apelują do rządu o zablokowanie całego pakietu Fit for 55. I znowu padają postulaty dotyczące reformy unijnego systemu handlu emisjami ETS.

Tak: reforma systemu handlu uprawnieniami do emisji ETS ma włączyć do niego budynki i transport. Tak: to znacznie ograniczy emisję CO2 i zbliży UE do nowego celu klimatycznego. Tak: najwięcej zapłacą najuboższe gospodarstwa domowe.

Były wiceminister aktywów państwowych Janusz Kowalski poinformował o powstaniu Parlamentarnego Zespołu ds. Suwerenności Energetycznej.