górnictwo

Barbórka zbliża się wielkimi krokami, więc rządzący coraz bardziej kadzą górnikom. Obiecują zwiększenie wydobycia węgla i przesunięcie w czasie harmonogramu likwidacji kopalń. Jarosław Kaczyński w specjalnym liście do Sekretariatu Górnictwa i Energetyki NSZZ Solidarność poleca nawet pracowników przemysłu wydobywczego Jasnogórskiej Pani. Górnicy już parę razy dali zrobić się w konia. Ale tym razem może być inaczej.

Jeżeli rząd myśli, że na kilka tygodni przed Barbórką wystarczy zapowiedzieć bardziej elastyczną politykę węglową, a wcześniej nakłonić Solidarność do odwołania Marszu Godności i w ten sposób zadbać o dobre nastroje górników - to bardzo się myli. Tym razem taka taktyka się nie sprawdzi i odwiedzanie kolejnych karczm piwnych na Śląsku przez wicepremiera Jacka Sasina nic w tym względzie nie zmieni. Bo górnicy czują się przez rząd oszukani i trudno im się dziwić.

Kryzys energetyczny dociska Polaków do ściany, a inflacja dodatkowo drenuje ich portfele. Trudno, żebyśmy na lewo i prawo tryskali dobrym nastrojem. Tyle że to wcale nie oznacza, że trzeba od razu manifestować gdzie popadnie niezadowolenie. Dlatego od rządu do centrali Solidarności musiał pójść jasny sygnał: weźcie się nie wygłupiajcie i odwołajcie Marsz Godności. I tak też się stało. Co na to górnicy?

Już wiadomo, że Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) nie powstanie zgodnie z pierwotnymi planami do końca tego roku. Jak już, to należy jej się spodziewać w pierwszych tygodniach 2023 r. Ale widać jak na dłoni, jakie to będzie trudne zadanie, w którym nie da się wszystkich zadowolić. Jako pierwsi swoją dezaprobatę oficjalnie wyrazili górnicy z Tauron Wydobycie, którzy za przejście bezpośrednio pod skrzydła Skarbu Państwa chcą dodatkowej kasy w postaci 10 tys. zł. Rząd oferuje dziesięć, ale gwarancji lat zatrudnienia. Jak górnicy zareagują na propozycje, w której nie ma w ogóle mowy o pieniądzach?

Coraz głośniejsze górnicze pomrukiwania dotarły w końcu do Warszawy. Trudno inaczej wytłumaczyć nagły, węglowy zwrot, w którym szef partii rządzącej nie wyklucza budowaniu w przyszłości nowych kopalni, a wicepremier Jacek Sasin na śląskiej karczmie piwnej kadzi górnikom i mówi, że bez nich nie byłoby polskiego bezpieczeństwa energetycznego. Takie czarowanie potrwa co najmniej do Barbórki. Fot. wzz.org.pl

Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) ma powstać na początku roku i posprząta aktywa węglowe po spółkach energetycznych. Pod jej skrzydła mają trafić też górnicy. Ale to może okazać się wyjątkowo trudnym i przy okazji kosztownym rozwiązaniem. Związkowcy z Tauron Wydobycie chcą bowiem konkretnej kasy za przejście pod bezpośrednie skrzydła Skarbu Państwa. Jak rząd im ulegnie i zapłaci, to stworzy się niebezpieczny precedens.

Było wyrównanie inflacyjne i zapowiedź zwiększenia krajowego wydobycia węgla, co sugeruje więcej pracy na kopalniach. Nawet o umowie społecznej rząd nie wspomina od miesięcy ani słowem, żeby tylko górników nie drażnić. Awantura z nimi w środku kryzysu energetycznego z pewnością Zjednoczonej Prawicy się nie przysłuży. Ale wszystko wskazuje na to, że nie uda się jednak zagwarantować spokoju. Górnicy chcą wiedzieć konkretnie, na czym stoją. W przyszłym tygodniu wykrzyczą to w Warszawie.

Do tej pory rząd opowiadał górnikom to, co chcieli usłyszeć, ale robił swoje, bo doskonale widział, że przed nami koniec epoki węgla. To była podwójna gra. Ale ostatnio nagle zmienił retorykę i zaczął głośno mówić, co naprawdę myśli. I górnicy się wściekli. Tak bardzo, że zaczęli palcem wytykać wszystkie węglowe manipulacje Jarosława Kaczyńskiego i zagrozili, że pójdą na wojnę i to na całego, załatwiając PiS przegranie wyborów. Cóż, kiedyś to musiało się stać.

Polskie kopalnie podniosły nawet dwa-trzy razy cenę węgla dla energetyki zawodowej oraz ciepłowni i zaczęły na obecnym kryzysie energetycznym po prostu nieźle zarabiać. Na tyle, że w Polskiej Grupie Górniczej zdecydowano, że posiłki regeneracyjne (tzw. flapsy) nie będą już wyłącznie przeznaczone tylko dla pracowników dołowych i wybranych z powierzchni, tylko dla wszystkich zatrudnionych w spółce. Tymczasem w Tauronie górnicy z przejętych przez Skarb Państwo kopalni chcą od rządu gwarancji zatrudnienia. I można już raczej z góry zakładać, że swoje wywalczą.

Co dalej z polskimi kopalniami? Czy będą wygaszane w kolejnych latach, tak jak to wskazuje przyjęty przez rząd i górników harmonogram umowy społecznej? Zadaliśmy takie pytania, ale Ministerstwo Aktywów Państwowych milczy jak zaklęte. Zwróciliśmy się więc do związkowców, z nadzieją, że być może oni wiedzą więcej. Niestety oni też nie znają żadnych szczegółów.

NIK wziął pod lupę rządowy Program dla sektora górnictwa kamiennego w Polsce i naprawdę trudno sobie wyobrazić surowszą ocenę. Nie dość, że same podstawowe cele były błędne zidentyfikowane, to w dodatku nie przeprowadzono niezbędnych analiz, w efekcie czego skutki realizacji programu są mizerne. Rekomendacja NIK-u jest tylko jedna: o tym programie trzeba jak najszybciej zapomnieć i stworzyć nowy. O ile rządowi rzeczywiście zależy na krajowym górnictwie.

Górnicy przed zimą fedrują na całego, a fabryki samochodów po miesiącach zastoju montują jak najęte. W obu wypadkach produkcja wzrosła rok do roku o ponad 40 proc. Między innymi dlatego spadek dynamiki produkcji przemysłowej w sierpniu okazał się wyraźnie niższy niż oczekiwał rynek.

Rząd chce więcej węgla. Sprowadza go z Indonezji i Kolumbii i stawia na zwiększenie rodzimego wydobycia. Państwowe spółki postawiono na baczność, bo przed zimą liczy się każda tona. Atu Lubelski Węgiel Bogdanka wbrew narzuconej narracji kolejny raz z rzędu ścina produkcyjne plany. Dla Ministerstwa Aktywów Państwowych taka zuchwałość jest nie do przyjęcia, resort zamierza zmienić prezesa Bogdanki.

Pomimo kolejnych zastrzyków gotówki z budżetu państwa, w ostatnich latach polskie górnictwo raczej wyłącznie liczyło straty. Wyglądało to na równię pochyłą, a lada moment zamykane miały być pierwsze kopalnie zgodnie z harmonogramem umowy społecznej. Potem przyszedł kryzys energetyczny i wszystko zmieniło się nie do poznania.

W polskim górnictwie tak fatalna sytuacja nie panowała od lat. I nie chodzi tylko o cenę węgla i jego dostęp, na kilka tygodni przed startem kolejnego sezonu grzewczego. Przecież górnicy podpisali z rządem umowę społeczną, która miała być fundamentem naszej transformacji energetycznej. Ale teraz wychodzi na jaw, że o ewentualnej modyfikacji dokumentu obie strony mówią zupełnie innymi językami. Rząd najwyraźniej nie dostrzega powagi sytuacji i chce związkowców górniczych rozgrywać jak wszystkich innych. To przepis na katastrofę.

Cały produkowany przez Polską Grupę Górniczą węgiel opałowy będzie dostępny w sklepie internetowym, zapewnił o tym Tomasz Rogala, prezes PGG. Grupa wprowadza też system Kwalifikowanych Dostawców Węgla, który ma usprawnić dystrybucję opału.

Im dłużej zastanawiam się nad dopłatami do zakupu węgla na zimę w wysokości 3 tys. zł, tym bardziej utwierdzam się w przekonaniu, że czeka nas kataklizm. Za chwilę może się okazać, że pieniądze oferowane przez rząd nie starczą nawet na zakup jednej tony, a jeśli sprawdzi się scenariusz, o którym od kwietnia mówią związkowcy, to jeszcze mniej.

To już tradycja. Internetowy sklep z węglem, Polskiej Grupy Górniczej, w dniu sprzedaży węgla nie działa. Operator nie radzi sobie z ogromnym zainteresowaniem. Nic dziwnego, skoro ekogroszek w e-sklepie PGG jest trzy razy tańszy niż na wolnym rynku. Jednak kupienie go to jak wygrana w Lotto.

Jeżeli w Ministerstwie Aktywów Państwowych myślą, że wyrównanie inflacyjne dla górników PGG kończy protesty, to są w błędzie. Górnicy do końca lipca czekają jeszcze na konkrety w sprawie umowy społecznej.

Rząd wybrał najgorzej, jak mógł. Do Katowic na rozmowy ze związkowcami nie wysłał wicepremiera i szefa aktywów państwowych Jacka Sasina, lecz tylko jednego z jego zastępców – Piotra Pyzika. Co gorsza, ten postanowił wyjątkowej sztuki: być w dwóch miejscach jednocześnie, czyli i przy okupacji siedziby PGG, i przy okupacji Tauronu. W efekcie nie udało się żadnej z tych srok złapać za ogon. Górnicy są wściekli i chcą rozszerzyć protest.