górnictwo

Polska Grupa Górnicza (PGG) wystawia w swoim sklepie internetowym ekogroszek po bardzo promocyjnych cenach. Ale przy każdej pozycji widnieje adnotacja: chwilowy brak towaru. Chętnych jest tyle, że okno sprzedażowe otwiera się tylko na godzinę. I oczywiście obowiązuje zasada: kto pierwszy ten lepszy. Efekt? Gdyby to był sklep stacjonarny, to oglądalibyśmy sceny rodem z rosyjskich marketów, gdzie ludzie biją się o cukier.

Spełnia się najczarniejszy sen ekspertów klimatycznych. Bardzo możliwe, że rząd, z górnikami pod rękę, spisze od nowa zmienioną umowę społeczną, w której już nie będzie zakładanej żadnej redukcji wydobycia węgla. Niewykluczone, że w ten sam sposób wydłużony będzie żywot kopalń, które zgodnie z wcześniejszym harmonogramem miałyby działać do 2049 r. A wszystko dlatego, że Rosja napadła na Ukrainę i bezpieczeństwo energetyczne podobno trzeba definiować od początku.

Rosyjska agresja na Ukrainę spowodowała, że wiele krajów chce porzucić swoją dotychczasową politykę klimatyczną i planuje wrócić do węgla. Jak się można tego spodziewać: nie inaczej jest w Polsce. Przedstawiciele Związku Zawodowego Pracowników Zakładów Przeróbki Mechanicznej Węgla napisali już w tej sprawie do rządu. Chcą, żeby kopalnie dostały jeszcze jedną szansę.

Podczas planowanego na najbliższy piątek spotkania górników z przedstawicielami Ministerstwa Aktywów Państwowych ewentualna modyfikacji umowy społecznej nie będzie jednym tematem. Raczej jest pewne, że pracownicy Polskiej Grupy Górniczej (PGG) wrócą do tematu ujednolicenia górniczych uposażeń w całej spółce.

Rosyjska agresja na Ukrainie dla polskiego rządu i górników jest pretekstem do modyfikacji dotychczasowej polityki klimatycznej UE i zwrócenia się znowu w kierunku węgla. Bo tak tylko mamy uniezależnić się energetycznie od Rosji. W odpowiedzi eksperci pukają się w głowy i twierdzą, że energetyczna rewolucja powinna prowadzić do jeszcze szybszej dekarbonizacji.

To jest po prostu niemożliwe, żeby jakaś inna grupa zawodowa niż górnicy miała w Polsce aż tak bardzo pod górkę. Po tym, jak Polski Ład ściął lutowe uposażania w kopalniach, teraz nadeszła finansowa miotła numer dwa. Górnicy znowu mieli wziąć mniej do kiszeni, bo w marcu nadeszła kolejna kumulacja wypłat.

Agresja na Ukrainie zmienia dotychczasowy układ energetyczny. Eksperci biją na alarm, że krajowe gospodarki, obecnie tak gremialnie wracające do paliw kopalnych, mogą raz na zawsze zniwelować Zielony Ład i planowaną w 2050 r. neutralność klimatyczną. Ale nie wszystkich martwi tak obrót sprawy. Na przykład polscy górnicy nie kryją zadowolenia.

Wcześniej można było przypuszczać, że Komisja Europejska będzie kręcić nosem na umowę społeczną z polskimi górnikami, która zezwala zamykać ostatnie kopalnie dopiero w 2049 r. Ale wojna na Ukrainie wszystko zmienia. Priorytetem jest uniezależnić się energetycznie od Rosji. Dlatego może jednak Bruksela zgodzi się na pomoc publiczną dla naszego górnictwa. Rząd to wie i kuje żelazo póki gorące. Coraz bliżej do powołania do życia Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE).

Jak wskazała na Twitterze Joanna Pandera z Forum Energii: sprzedając ropę, gaz i węgiel Rosja zarobiła na kontraktach z Polską w ciągu 20 lat ponad 900 mld zł. To oczywiście nic przy kontraktach z Niemcami, ale zanim zaczniemy Berlinowi wytykać, że wspiera agresję na Ukrainę, spójrzmy też na siebie.

Polski Ład tnie pensje aż miło? Może to i prawda, ale jest obecnie w Polsce jedna grupa zawodowa, której pensje w ostatnim czasie co chwilę o trochę, ale jednak puchną. To górnicy, którzy po otrzymaniu barbórki, czternastych pensji i wywalczeniu jednej podwyżki, za chwilę podpiszą porozumienie w sprawie drugiej.

Inne grupy zawodowe, które dostały mocno po kieszeni przez zmianę regulacji podatkowych mogą górnikom pozazdrościć. W grudniu dostali barbórkę, teraz czternastkę. Po drodze była podwyżka średniego uposażenia. A obecnie górnicy negocjują indeksację płac w 2022 r. Na szczęście Polska Grupa Górnicza (PGG) dostała z budżetu 400 mln zł i tak może być co miesiąc. Stać ją więc na wypłacenie rekompensat za to, co górnikom zabrał Polski Ład.

Premier Mateusz Morawiecki rusza z nową ryzykowną grą w energetyce i zaczyna dotować pogrążoną w głębokich tarapatach finansowych Polską Grupę Górniczą (PGG). Do państwowej spółki już trafiło 400 mln zł, a zgodnie z rozporządzeniem ministra pomoc finansowa rządu ma płynąć do PGG... co miesiąc. Tymczasem procedura ubiegania się o zgodę Komisji Europejskiej na taki mechanizm nawet nie jest jeszcze na starcie.

To wcale nie Bruksela zarabia na wysokich rachunkach za prąd. Fundacja Instrat wskazuje wprost, że najbardziej z takiego obrotu sprawy cieszą się państwowe spółki energetyczne, którym przy takich zwyżkach łatwiej ukryć swoje rekordowe marże. Rząd mógł ulżyć kieszeniom Polaków tak jak inni: idąc bardziej w OZE. Ale zamiast tego woli namawiać Brukselę do dotowania polskiego górnictwa przez następne 10 lat.

Czesi wykorzystali w sprawie kopalni Turów lukę prawną, która dotyczy też kopalni Polskiej Grupy Górniczej? „Rzeczpospolita” informuje, że Ministerstwie Klimatu i Środowiska wszystkiemu zaprzecza. Ale ekolodzy z polskiego Greenpeace zapowiadają, że nie odpuszczą. Już złożyli wniosek o unieważnienie w sumie kilkunastu koncesji na wydobycie węgla w dziewięciu kopalniach.

Przyglądając się aktywności Ministerstwa Aktywów Państwowych można odnieść wrażenie, że jego działalność ogranicza się do kolejnych spotkań z górnikami. Od miesięcy trwa mydlenie oczu pracownikom kopalni na temat dekarbonizacji i umowy społecznej, A jaki będzie efekt tego zamieszania wiadomo z góry. Wystarczy spojrzeć na to, co dzieje się w Niemczech. Oczywiście rząd gra na to, by na koniec rozłożyć ręce i wkurzonym górnikom powiedzieć, że to wina Brukseli.

W sprawie Polskiego Ładu górnicy już drugi raz piszą do rządu. Wszystko przez to, że w krótkim czasie dostają za duże pieniądze i nie mogą parze to skorzystać z ulgi dla klasy średniej. Najpierw adresatem ich żalów było Ministerstwo Finansów, ale resort sprawę zgrabnie przemilczał, więc teraz piszą do szefa rządu.

Rząd nie reaguje na ostrzeżenia ekonomistów, że rachunki za prąd jeszcze mocniej wzrosną i nie słucha też oczywiście aktywistów klimatycznych, tylko konsekwentnie realizuje swój pomysł konsolidacji aktywów węglowych. Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) ma przeprowadzić swoje porządki do końca 2022 r. (fot. Kym Farnik/Flickr CC BY-NC-ND 2.0)

Ustawa górnicza przeszła przez Sejm i zamierza namieszać w cenach węgla. Pamiętacie czasy ekogroszku po 2000 zł? To już nieaktualne. Przygotujcie się na podwyżki cen węgla.

Na razie 15 mln euro oraz karne odsetki zostaną potrącone z wypłaty funduszy europejskich dla Polski. Komisja Europejska wysłała polskiemu rządowi pismo, w którym informuje o rozpoczęciu egzekwowania kar za niewykonanie postanowienia TSUE o zawieszeniu działalności kopalni Turów. Przedstawiciele rządu wielokrotnie zapewniali, że nie zapłacimy eurocenta, ale Bruksela nie musi w tej sprawie nikogo pytać o zdanie i działa jak komornik zajmujący pensję dłużnika.

Polska na dniach ma wysłać wniosek notyfikacyjny w sprawie umowy społecznej z górnikami. Ta zakłada w następnej dekadzie hojną pomoc publiczną dla tego sektora gospodarki. Z Marcinem Roszkowskim, prezesem Instytutu Jagiellońskiego, rozmawiam o tym, czy Bruksela w ogóle się na takie rozwiązanie zgodzi. I jakie mogą być tego konsekwencje.