chiny

Technologia cyfrowa, superkomputery, automatyzacja, głęboka nauka oparta na biotechnologii oraz nanotechnologii i oczywiście sztuczna inteligencja to tylko niektóre koła napędowe nowoczesnej gospodarki. W wyścigu o innowacyjną palmę pierwszeństwa nie wszystkie kraje są równe. Trwa zażarta walka o prowadzenie, którą odzwierciedlają rankingi – pisze Marcin Jendrzejczak w „Obserwatorze Finansowym”.

Czarny Kontynent przez wiele lat był swego rodzaju poligonem globalnych graczy. Ostatnie dekady pokazują jednak, że to Pekin zadomowił się tam na dobre. Chiny są największym pożyczkodawcą państw afrykańskich. W XXI w. łączna wartość kredytów sięgnęła 170 mld dol. Pomimo spadku akcji kredytowej w ostatnim czasie, Afryka wciąż jest ambitnym celem Inicjatywy Pasa i Szlaku. Chiny podbijają ten kontynent na trzy sposoby: poprzez pożyczki, inwestycje i handel. Choć zrealizowano tam wiele potrzebnych inwestycji, wiele rzeczy stoi pod znakiem zapytania.

Produkująca na potęgę i dająca się we znaki ekologom chińska platforma Shein próbuje zagłuszyć wyrzuty sumienia europejskich klientów. Tanie jak barszcz ubrania wyprodukowane z materiałów niskiej jakości będą teraz mogli łatwo odsprzedać. Kontrowersyjna marka wyjaśnia, że to działanie w imię „zrównoważonego rozwoju”.

Jednorazowe ubrania i tanie gadżety z Chin wprost zalewają europejski rynek. Kontrowersji wokół Temu i Shein, które nakłaniają klientów do kupowania na potęgę, nie brakuje, a w dodatku teraz zastrzeżenia do chińskiego e-handlu zgłasza też polski rząd. Chińscy giganci będą gęsto się tłumaczyć.

Zdobywająca szturmem Europę chińska platforma Temu zaszła za skórę europejskim organizacjom konsumenckim. Zarzuty brzmią poważnie: praktyki manipulacyjne, handel podróbkami, brak informacji, od kogo kupujemy produkty. Do Komisji Europejskiej wpłynęła już skarga, w której organizacje domagają się zmuszenia Temu do przestrzegania prawa.

Szef Siemens Energy kolejny raz pochwalił się swoją sympatią do Chin i stwierdził, że bez udziału Państwa Środka globalna transformacja energetyczna raczej nie ma większych szans na powodzenie. I wychodzi na to, że nie ma w tych słowach żadnego przypadku, jak i w tym, kiedy padły.

Siła Chin bierze się z ich gospodarki – takie panuje powszechne przekonanie. Tymczasem coraz częściej zauważamy, choć nie do końca, że dzisiejsze Państwo Środka to już drugie niekwestionowane mocarstwo globalne, po USA. A jeśli tak, to nie może się ograniczać tylko do gospodarki czy handlu lub być światową taśmą produkcyjną i źródłem łańcuchów dostaw. Chcąc dziś być (super)mocarstwem, nie można stronić od modernizacji, postępu, w tym w wysokich technologiach.

Ministerstwo Finansów nie wyklucza wprowadzenia przepisów uderzających w chińskie platformy zakupowe, które byłyby wzorowane na prawie, które ma niedługo obowiązywać we Francji. Tamtejszy rząd planuje obłożyć produkty sprzedawane na chińskich platformach e-commerce podatkiem nawet w wysokości 10 euro od sztuki, co niemal całkowicie odebrałoby sens robienia takich zakupów. W ten sposób rynek nie byłby jednak zalewany towarami najniższej jakości, które często od razu lądują w śmieciach.

Meksyk w 2023 r. wyprzedził Chiny w rankingu krajów eksportujących towary największej wartości do Stanów Zjednoczonych. To efekt prowadzonej przez Waszyngton od kilku lat polityki uniezależniania się od importu z Państwa Środka, ale choć wszystko na papierze wygląda bardzo obiecująco, w rzeczywistości nie jest tak różowo. Wzrostowi eksportu Meksyku do USA towarzyszy wzrost eksportu Chin do Meksyku, a to oznacza sprytne omijanie amerykańskich restrykcji.

Na konflikcie handlowym między USA a Chinami zyskał Meksyk. Gdy Amerykanie zwiększali cła na chińskie towary, meksykańskie firmy jeszcze więcej wysyłały do swojego północnego sąsiada. I nie tylko zwiększały eksport na już istniejące produkty, ale także wprowadziły nowe linie. Najbardziej zyskał sektor produkcyjny. Ironią jest w tym wszystkim to, że zmiana polityki handlowej USA, która miała na celu zmniejszenie amerykańskiej zależności od chińskiego importu, zwiększyła zależność Meksyku od chińskiego importu.

Chiny zanotowały w lutym pierwszy pozytywny odczyt inflacji od kilku miesięcy. Przeżywające najpoważniejszy od lat kryzys Państwa Środka ma odwrotny niż my problem, czyli ceny dóbr konsumpcyjnych spadają, co wbrew pozorom nie jest ani korzystne dla sytuacji gospodarczej. Problem polega na tym, że przyczyny spowolnienia w Chinach wcale nie ustąpiły, a ożywienie w konsumpcji prywatnej prawdopodobnie jest tylko tymczasowe.

Chiński rząd postanowił zadekretować wzrost gospodarczy w tym roku na poziomie 5 proc., ale wiele wskazuje na to, że bez specjalnych zabiegów księgowych może to być za wysoko zawieszona poprzeczka. Głównie z powodu wielu poważnych plag trapiących gospodarkę Państwa Środka. Liderzy Komunistycznej Partii Chin zdają sobie sprawę, że sytuacja wymaga nadzwyczajnych działań, dlatego podczas uroczystego posiedzenia fasadowego parlamentu premier Li Qiang ogłosił program transformacji gospodarczej Chin.

Indie nie tylko prześcignęły już Chiny pod względem liczby mieszkańców, ale także szybko gonią swojego wielkiego rywala pod względem gospodarczym. Jest to o tyle łatwe, że Państwo Środka przeżywa obecnie największy od lat kryzys demograficzny i gospodarczy, a Indie w obu kwestiach radzą sobie nadspodziewanie dobrze. Najnowsze dane o wzroście gospodarczym okazały się lepsze, niż prognozowali ekonomiści.

Na rynku ropy właśnie jesteśmy świadkami lekkiego wyhamowania, po tym, jak amerykańska Rezerwa Federalna wstrzymała się przed obniżkami stóp procentowych. Ale na chwilę uwaga inwestorów skoncentrowała się w Zatoce Pohaj na Morzu Żółtym, gdzie chiński gigant naftowy China National Offshore Oil Corporation (CNOOC) odkrył nowe złoże ropy i gazu. Zlokalizowane jest kilka kilometrów pod dnem morskim, w skałach metamorficznych. Co to ma wspólnego z cenami na stacjach paliw w Polsce? Fot. Glenn Beltz/Flickr.com/CC BY-SA 2.0.

Przez stulecia Chiny były potęgą, ale to działo się dwa tysiące lat temu. Gdy Zachód w II poł. XX w. zaczął się rozkręcać, Państwo Środka ze swoim rolnictwem i prostym przemysłem nie podołało w tych szrankach. Dopiero od lat 70. XX w. Chiny powoli zaczęły działać, aby 30 lat później stanąć już na podium z największymi gospodarkami świata. Teraz ścigają się już tylko z USA. Ale gospodarka Chin zaczęła wyraźnie zwalniać. Dlaczego? Polacy żyjący w PRL również tego doświadczyli.

Spadek cen dóbr konsumenckich w Chinach w styczniu jeszcze przyspieszył, co oznacza utrwalanie się trwającej już ponad pół roku deflacji w Państwie Środka. Odwrotność inflacji na pierwszy rzut oka wygląda na dobrą wiadomość, ale zjawisko to zwykle negatywnie oddziałuje na koniunkturę gospodarczą. Wskaźnik spadku cen konsumenckich w styczniu był najwyższy od 2009 roku.

Chiny na ogół kojarzą się jako fabryka świata i największy producent oraz eksporter wytwarzanych przez sobie towarów. Jednak zapominamy o tym, że Chiny stały się również największym na świecie importerem artykułów rolnych, przez co wywołały na rynku wstrząs. Bowiem gwałtownie rosnący import żywności przez Chiny spowodował znaczny wzrost powierzchni ziemi uprawnej na świecie, a także stał się głównym bodźcem do wycinania lasów.

Sąd w Hongkongu wydał orzeczenie, które może wpędzić chiński sektor nieruchomości w jeszcze głębszy kryzys. Evergrande, najbardziej zadłużona spółka deweloperska na świecie, musi zostać zlikwidowana, ponieważ ciągnący się od wielu miesięcy proces jej restrukturyzacji utknął w martwym punkcie. Chiny zmagają się obecnie z najpoważniejszym kryzysem ekonomicznym od wielu lat, a załamanie na rynku nieruchomości to główne źródło bólu głowy decydentów w Pekinie.

Chiny nie tylko nie są już najludniejszym państwem świata, bo ten tytuł na dobre oddały już Indiom, ale liczba osób zamieszkujących Państwo Środka kurczy się coraz szybszym tempie. Polityka jednego dziecka zaczyna zbierać swoje żniwo i Pekin będzie musiał dostosować gospodarkę do nowych realiów starzejącego się społeczeństwa. Na razie Chiny próbują walczyć z wewnętrznym kryzysem gospodarczym, którego skutki odczuwamy także w Polsce.

Wartość chińskiego eksportu spadła w zeszłym roku o 4,6 proc. i jest to pierwszy taki spadek aż od 2016 r. Nawet bardziej zmniejszył się w zeszłym roku import do Chin, co łącznie jest bardzo wyraźnym sygnałem, że nie tylko spadł popyt na rynkach światowych, ale także gospodarka Państwa Środka jest w poważnym kryzysie. Największym partnerem gospodarczym Chin pozostają Stany Zjednoczone, ale wymiana handlowa obu ma tendencję spadkową.