cena węgla

Zgodnie z zapowiedzią sklep PGG po świąteczno-noworocznej przerwie wrócił do sprzedaży węgla. Ale dalej można kupić wyłącznie ekogroszek i miał węglowy. Zwykły węgiel zarezerwowany jest tylko dla gmin. Największa spółka górnicza w UE informuje, że opał trafił do samorządów, z którymi PGG wcześniej podpisała umowy. Przedstawiciele miast i wsi są tak podobno bardzo zadowoleni ze współpracy, że chcą ją dalej kontynuować.

W tym roku klienci indywidualni już węgla w PGG nie kupią. A to dlatego, że sklep PGG jest zamknięty i kolejne sesje sprzedażowe będą organizowane dopiero w styczniu. Na szczęście inne spółki wydobywcze nie i u nich węgiel jest cały czas dostępny. Zawsze też można skorzystać z ogłoszeń zamieszczonych na portalach typu Allegro czy OLX. Tylko że tam węgiel jest ciągle wyraźnie droższy.

Narzucanie partnerom handlowym cen, po których węgiel był sprzedawany odbiorcom indywidualnym. Taki zarzut spółce Atex postawił właśnie Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który od lipca prowadzi drobiazgową kontrolę rynku dystrybucji węgla w Polsce.

Miesiącami trwało utyskiwanie górników na temat zbyt niskiej, ich zdaniem, ceny polskiego węgla. W tym też upatrywali gorszą kondycję sektora, którego roczne straty idą w miliardy złotych. I wreszcie mają to, co chcieli. Czarne złoto z naszych rodzimych kopalni jest już wyraźnie droższe od tego sprzedawanego w europejskich portach ARA. Tylko co zrobią elektrownie i ciepłownie kupujące po tak wysokiej cenie opał?

Przytłaczająca większość składów węgla w Polsce prowadzona jest przez małe, rodzinne firmy, które zatrudniają najwyżej kilku pracowników, a aż 88 proc. handlarzy węglem prowadzi tylko jeden skład. Takie dane z kontroli prawie czterech tysięcy składów węgla przestawił właśnie Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Ten sam UOKiK postawił niedawno tezę, że na rynku węgla jest zmowa cenowa. Wyników postępowania w tej sprawie jeszcze nie ma.

Chociaż spółki wydobywcze mocno ograniczyły handel węglem z klientami indywidualnymi, bo pierwszeństwo mają samorządy, to ceny pozostałego asortymentu dalej są wyraźnie niższe od tych z ogłoszeń aukcyjnych. Nawet na miałach węglowych różnica może wynieść kilkaset złotych na jednej tonie. Z kolei za najtańszy zwykły węgiel albo ekogroszek, licząc razem z dostawą, trzeba zapłacić w okolicach 3000 zł. Droższe aukcje też są, ale z tygodnia na tydzień jest ich jednak cały czas mniej.

Prognozy pogody wskazują zgodnie, że pod koniec tygodnia zacznie porządnie sypać śniegiem, a mróz może już trzymać wtedy przez całą dobę. Zerkamy więc na węglowe aukcje i sprawdzamy, czy w takim razie opał znowu zdrożał. Tymczasem do spółek wydobywczych, które wycofały zwykły węgiel ze sprzedaży klientom indywidualnych, żeby dostarczać go na rzecz samorządów, dołączyła Bogdanka. W ten sposób gospodarstwom domowych zostały tylko Tauron i JSW.

Rząd po raz po raz setny zmienia ustawę o dodatku węglowym. Co znowu się zmieni? Po pierwsze wydłużą się terminy na obsługę dodatku węglowego, inaczej wszystko by się wysypało, bo gminy nie dają rady rozliczać dopłat do węgla. A po drugie, wiadomo już, że zabraknie pieniędzy na dopłaty dla obywateli, więc trzeba dorzucić jeszcze 2 mld zł. Liczycie, która to już nowelizacja tej napisanej na kolanie ustawy? Ja nie, ale strzelam, że setna i może wcale nie ostatnia.

Październik był drugim miesiącem po wrześniu, w którym wydobycie węgla przewyższyło jego sprzedaż. To wygląda na zaplanowaną akcję. Bo skoro, wbrew zapowiedziom premiera, nie można na pstryknięcie palcami zwiększyć krajowej produkcji, to w takim razie trzeba zadbać o węglowe zapasy. Zwłaszcza że tam też zaczęło dziać się coś bardzo złego. W sierpniu 2022 r. przy kopalniach było raptem 1,02 mln t węgla, najmniej w historii.

Na początku tygodnia cała Europa patrzyła na Polskę z zazdrością. Jesteśmy największym producentem węgla w UE i przy okazji zatrudniamy też najwięcej górników. Bruksela również od ponad sześciu lat narzeka na blokowanie lądowych wiatraków zasadą 10H. A i tak mimo to nad Wisłą bywa najtańsza energia w Europie. W porównaniu z niektórymi jesteśmy prawie dwa razy tańsi.

Znowu nieźle szarpnęło ceną węgla w portach ARA. Ale na polskich aukcjach tego nie zobaczymy. Wręcz przeciwnie. Po tym, jak zaczęły znikać oferty opiewające na 5000 zł, teraz wymiata te na 4000 zł. Wśród spółek państwowych już tylko Tauron w sprzedaży wszystkie rodzaje węgla. Inni asortyment ograniczyli do jednej, góra dwóch pozycji.

Energia elektryczna w Polsce w ostatni dzień listopada była tania jak mało gdzie w Unii Europejskiej. Choć elektrownie wiatrowe i solarne miały wyjątkowo niekorzystne warunki do pracy, a niemal cała produkcja prądu szła ze spalania węgla, Polska była prawdziwą zieloną wyspą pod względem kosztów wytworzonej energii.

Na rynku wciąż jest nerwowo. Samorządy już sprzedają węgiel, ale narzekają, że nie dostają go tyle, ile zamówili. Rząd uspokaja i twierdzi, że to wcale nie znaczy, że opału brakuje. Ponoć nie ma znaczenia, że górnicy z Tauronu zablokowali transport, bo spółka nie chce im wypłacić po 10 tys. zł brutto na głowę za przejście do Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Narodowego. Jak w takim razie mają się aukcyjne ogłoszenia, gdzie jeszcze nie tak dawno było oferty nawet za 5000 zł za tonę? Sprawdzamy.

Kiedy w czerwcu premier Mateusz Morawiecki zapowiadał zwiększenie wydobycia węgla, było jasne, że to uderzenie w propagandowe tony. Bo żeby taki plan zrealizować potrzeba co najmniej dwóch lat i wypełnionej po brzegi fury pieniędzy. Ale wtedy nikt chyba nie spodziewał się, że po kilku raptem miesiącach węglowe statystyki będą jednymi z najgorszych w historii. Tak jeżeli chodzi o wydobycie węgla, jak i jego sprzedaż. Cofnęliśmy się pod tym względem w czasie aż o 75 lat.

To już pewne. W Polsce brakuje węgla, niezależnie od czarowania rzeczywistości przez rządzących. Inaczej nie można wytłumaczyć tego, że już druga państwowa spółka wycofała zwykły węgiel ze sprzedaży i proponuje wyłącznie ekogroszek. I to akurat wtedy, kiedy rusza sprzedaż opału na zimę samorządom. Ale to, że jest skromniejszy asortyment, nie znaczy wcale, że jest w takiej samej cenie, co jeszcze miesiąc temu. Na przykład Tauron i Węglokoks zdecydowali się na wyraźne podwyżki.

Kłopoty z zakupem węgla coraz częściej wykorzystywane są przez oszustów. Zaczęło się od dodatku węglowego, ale teraz kanciarze wzięli na celownik internetowy sklep PGG i zrobili jego klon. Spółka powiadomiła odpowiednie służby i robi co może, żeby ta fałszywa witryna w końcu zniknęła. Na razie jednak nic z tego nie wychodzi. Strona lewego sklepu PGG jak wisiała, tak dalej wisi.

Dokładnie przetrzepany zostanie każdy skład węgla w Polsce. Szef Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów podejrzewa, że handlarze węglem stosują zmowy cenowe, dlatego wszczyna kontrolę, jakiej jeszcze nie było. Jeśli zarzuty się potwierdzą, przedsiębiorcom będą grozić olbrzymie kary finansowe, a zwolennicy tezy, że wysokie ceny węgla to efekt spisku, dostaną potężny argument do ręki.

Zima jednak nie będzie taka zła? Gaz w ostatnich dniach kilka razy spadł poniżej granicy 100 euro za 1 MWh. Z kolei w portach ARA węgiel poniżej 200 dol. za tonę ostatni raz był w lutym, zanim jeszcze Putin nie napadł na Ukrainę. Ale to wcale nie musi znaczyć końca energetycznych kłopotów i astronomicznych rachunków. Na przykład polskie ciepłownie za węgiel z polskich kopalń płacą teraz nawet 4-5 razy więcej niż rok temu.

Sprzedaż węgla na zimę przez samorządowców nieco uspokoiła rynek. Składy opału nie mają innego wyjścia, jak dostosować się do ceny na poziomie 2000 zł za tonę i nie więcej. Dlatego w ogłoszeniach aukcyjnych jesteśmy świadkami niewielkiego zwrotu. Aukcji powyżej 4000 zł jest trochę mniej, przybywa za to tych w granicach 3000 zł. Zupełnie inne reguły gry dotyczą za to sprzedaży węgla przez polskie kopalnie dla energetyki zawodowej i ciepłownictwa. W tym ostatnim przypadku mamy do czynienia z rekordową podwyżką o 500 proc., patrząc rok do roku.

Jakby zamieszania z fatalnie napisaną ustawą o dodatku węglowym było mało, właśnie weszła w życie kolejna nowelizacja. Okazuje się, że zniknął jeden z dotychczasowych kluczowych warunków. Żeby dostać dopłatę do węgla, nie trzeba już mieć złożonej deklaracji CEEB. A co lepsze, znów możliwa jest wypłata kilku dodatków węglowych na jeden adres. To zaczyna wyglądać gorzej niż smutny żart.