Energetyka

Aby zapewnić wsparcie finansowe milionom Polakom korzystającym z centralnego ogrzewania rząd będzie musiał wytrzasnąć skądś kilkadziesiąt miliardów złotych ekstra. No sorry, jak się zaczyna rozdawać kasę, to warto to robić z głową, a nie wybierać sobie beneficjentów publicznej pomocy na podstawie politycznego widzimisię.

Nasi zachodni sąsiedzi starają się działać z wyprzedzeniem. Już zadbali o odpowiednie dostawy gazu z Norwegii, awaryjnie uruchamiają też elektrownie węglowe i myślą o reaktywacji atomu. Teraz przyszedł czas na działania mające na celu złagodzić nowe taryfy gazowe, które zaczną obowiązywać od października. W tym celu Berlin zmniejszy podatek VAT od sprzedaży gazu.

Mogłoby się wydawać, że po wprowadzeniu embarga na węgiel z Rosji i mocnym ograniczeniu dostaw gazu przez Nord Stream 1 - Moskwa dostanie solidnie po kieszeni. A przecież w kolejce jeszcze czeka ban na rosyjską ropę. Nic z tych rzeczy. Nie dość, że Rosja nie straciła, to dodatkowo jeszcze zyskała. I jest tylko jeden winny tego całego zamieszania. To rekordowo wysoka cena energii i surowców.

Może i całą UE opanował kryzys energetyczny, ale z danych Eurostatu wynika, że w niczym to nie przeszkodziło emisjom gazów cieplarnianych. Okazało się, że w pierwszym kwartet 2022 r. były wyższe od porównywalnych okresów w 2021 i 2020 r. Największym brudasem była pod tym względem Bułgaria. A jak się ma Polska w tym zestawieniu? Wcale nie najgorzej.

Kiedy okazało się, że prognozy górniczych związkowców mogą się sprawdzić i w sezonie grzewczym zabraknie węgla opałowego, minister klimatu i środowiska Anna Moskwa obiecała, że w naszym kraju nikt na deficyt czarnego złota nie będzie musiał się skarżyć. Teraz twierdzi, że już kupiliśmy tyle węgla, ile potrzebujmy i trzeba go tylko rozwieźć po Polsce. Eksperci nie mają jednak pewności, czy ta sztuka się uda na czas.

To jeszcze nie koniec obniżek cen paliw na polskich stacjach. Na finiszu wakacji benzyna może osiągnąć dawno nie widziany poziom 6,51 zł za litr. Eksperci zwracają uwagę jednak na rynek walut, gdzie Polska w ostatnim czasie nie ma powodów do radości. Inni analitycy akcentują z kolei to, że fala obniżek jednak wyraźnie osłabła i na dowód pokazują to, co się dzieje z ceną diesla.

Takie pytanie Rzecznik Praw Obywatelskich zadał Ministerstwu Klimatu. Do RPO dotarły bowiem skargi spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych, które boją się, że bez żadnych działań osłonowych rachunki za energię wzrosną im nawet kilkukrotnie. A jak wiadomo, opłatami na koniec zostaną obarczeni zwykli mieszkańcy.

O tym, że w łańcuchu energetycznym przez obecny kryzys cierpią też ciepłownie, mówi się od tygodni. Ale jest trochę jak z rybami z Odry. Przez chwilę było o tych kłopotach głośno, a z biegiem czasu wszyscy o nich zapomnieli. Ciepłownicy z Solidarności mają już powyżej uszu tego zbywania i mówią wprost o fali bankructw w branży. Receptą byłaby podwyżka cen dla klientów firmowych, nawet o kilkaset procent.

Nie chcą pozwolić na odstawienie silników spalinowych na boczny tor, mają pomysł, jak dać im drugie życie. Politechnika Wrocławska i polsko-japońska firma Hynfra podpisały właśnie list intencyjny w sprawie wykorzystania wodoru w silnikach spalinowych.

Pięć lat temu tonę ekogroszku można było kupić za 500 zł. W zeszłym roku już trzeba było solidnie się napocić, żeby znaleźć oferty poniżej 1000 zł. Dzisiaj takich już nie ma (no chyba że zdecydujecie się na łowy w sklepie Tauronu). Na internetowych aukcjach za tonę węgla lub ekogroszku żądają już 5000 zł.

Dopłata do węgla niewiele nam pomoże. To będzie wyjątkowo droga zima, bo ceny węgla i gazu cały czas idą w górę. Minister klimatu i środowiska Anna Moskwa uważa, że pomoc dla ogrzewających domy czymś innym niż węglem będzie mogła ruszyć już we wrześniu. Rynek nic sobie nie robi z tych zapowiedzi. Cena węgla, po jakiej w danym miesiącu był fakturowany z polskich kopalni w sprzedaży do energetyki zawodowej (tzw. loco kopalnia) jeszcze nigdy nie była tak wysoka.

Rosną zwały węgla, ale nie w sklepie internetowym PGG, ale przy elektrowniach i kopalniach. I nie dlatego że elektrownie węgla nie potrzebują, ale dlatego że się boją i oszczędzają na zimę. A przez to, że oszczędzają, produkują mniej prądu i cena energii elektrycznej rośnie. Jakby nie oszczędzały, mogłoby być taniej, ale zimą przeżylibyście skok cenowy. Lepiej więc chyba przyzwyczajać się do drożyny powoli, wtedy może gotowanie będzie mniej bolesne.

We wtorek Polska Grupa Górnicza (PGG) nagle podniosła preferencyjne do tej pory ceny węgla i ekogroszku w sklepie PGG. W środę chwali się rekordową sesją sprzedażową, w której uczestniczyło najwięcej klientów w historii. Cały zapas zszedł na pniu.

Niemcy nie zamierzają z założonymi rękami czekać na sezon grzewczy bez dostaw rosyjskiego gazu. Stąd porozumienie z Norwegami o większej produkcji surowca. Ale to nie wszystko. Berlin całkiem na poważnie bierze pod uwagę wydłużenie żywota skazanych już na wygaszenie elektrownie jądrowych. Cała zimowa strategia zakłada jeszcze m.in. obniżenie temperatury w budynkach publicznych i możliwy powrót do szczelinowania, w celu uzyskania dostępu do gazu łupkowego.

Minister klimatu i środowiska Anna Moskwa poinformowała o podpisaniu rozporządzenia dotyczącego wzoru wniosku dotyczącego dodatku węglowego. Tym samym można już starać się o świadczenie w wysokości 3000 zł. Zła wiadomość jest taka, że cena węgla znowu poszła w górę i dodatek pokryje jeszcze mniejszą część wydatków na opał.

Na wywołanym i podsycanym przez Rosję kryzysie energetycznym tracą prawie wszystkie kraje – łącznie z samą Rosją, która używa surowców jak broni, jednocześnie bezpowrotnie tracąc kluczowy rynek europejski. Wyjątkiem jest Norwegia, która notuje rekordowe, kosmiczne wpływy ze sprzedaży gazu i ropy. Zszokowani zakręceniem kurka przez Moskwę, Niemcy właśnie załatwili sobie takie dostawy z Norwegii, że kraj ten osiągnął limit swoich zdolności produkcyjnych.

Kryzys energetyczny nabiera tempa. Gaz traktowany jest jako surowiec deficytowy. Poszczególne kraje mają tak naprawdę trzy wyjścia. Albo mogą kupować coraz droższy gaz, co musi mieć prędzej czy później odbicie w rachunkach za energię, albo muszą przerzucić się z powrotem na olej opałowy i węgiel. Trzecim rozwiązaniem jest świadome skazywanie się na serię blackoutów. Atmosfera jest coraz bardziej napięta, co doskonale widać w giełdowych cenach.

Klienci bili drzwiami i oknami do internetowego sklepu PGG tylko z jednego względu: sprzedawany tam opał (węgiel i ekogroszek) był wyraźnie, nawet parę razy tańszy od tego oferowanego na wolnym rynku. Różnica na 5 tonach mogła wynieść nawet 10 tys. zł. Ale to przeszłość, do której nie ma powrotu. Raptem parę dni po podpisaniu przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawy o dodatku węglowym – w sklepach PGG, Węglokoksu i Tauronu nastały wyraźnie zwyżki cen.

Dodatek węglowy niczego nie zmieni i cen też nie uspokoi. Nie dość, że opał będzie bardzo drogi, to w dodatku będzie go brakować. Dlatego jest więcej niż pewne, że Polacy, broniąc się przed zimnem, będą wrzucać do pieców co popadnie. W sieci pojawiają się pierwsze ogłoszenia, atrakcyjne cenowo w porównaniu z innymi ofertami. Sprzedający oferują słomę i muł węglowy. O czystym powietrzu tej zimy możemy zatem zapomnieć.

Z cenami energii jest jak ze stopami procentowymi – mają być wysokie, żeby ludzi zabolało i zaczęli w końcu oszczędzać. Jak zaboli wystarczająco, w ciągu 2-3 lat moglibyśmy mniejszych zużycie paliw kopalnych tak, że wcale nie musielibyśmy panicznie biegać po świecie, szukając, jak zastąpić dostawy z Rosji. I zrobilibyśmy milowy krok w transformacji energetycznej. Tylko że rząd nam w tym przeszkadza, sypiąc pieniądze na lewo i prawo, również bogatym.