zasada 10H

Część rządzących kocha tylko polski węgiel, a wiatraki śmierdzą im niemieckimi wpływami. Inni są świadomi, że przeciąganie w czasie uzależnienia od paliw kopalnych, może okazać się dla nas bardzo kosztowne, ale też biorą pod uwagę niepokoje społeczne, które mogą przełożyć się na wynik wyborczy. I tak tkwimy w decyzyjnym impasie. Tymczasem trochę na przekór politycznej obstrukcji odnawialne źródła energii (OZE) w Polsce odnotowały historyczny wzrost.

Rząd wprowadza do ustawy wiatrakowej, która ma wreszcie znieść zasadę 10H, autopoprawkę. Ale o przyjęciu jej jeszcze w tym roku już nie ma mowy. Być może uda się to w styczniu, ale to też nic pewnego. Bo też zasada 10H stała się zakładnikiem politycznym Zjednoczonej Prawicy i tak po prawdzie nie wiadomo, co będzie z nią działo się w następnych tygodniach. Zwłaszcza, że już naprawdę trudno zliczyć wcześniejsze obietnice rządu w tym względzie, z których nigdy się nie wywiązano. Eksperci alarmują, że ta legislacyjna zabawa ma swoje przykre konsekwencje dla konsumentów, w postaci przede wszystkim drogiej energii.

Jeszcze parę tygodni temu prominenccy przedstawiciele Zjednoczonej Prawicy zaczęli sugerować, że modyfikacja zasady 10H, która od 2016 r. skutecznie blokuje rozwój lądowej energetyki wiatrowej, może zdarzyć się jeszcze w tym roku. Potem okazało się jednak, że rząd dalej gra w wiatrową ciuciubabkę, bo projektowi nowelizacji nie nadano nawet jeszcze numerów sejmowych. Teraz eksperci klimatyczni wyliczyli, ile konkretnie taka zabawa nas kosztuje. I jedno jest pewne: tanio nie jest.

Premier Mateusz Morawiecki przeprasza się z wiatrakami, bo budżet się nie spina i pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy bardzo by się przydały. Do modyfikacji zasady 10H, która od lat skutecznie hamuje rozwój lądowej energetyki wiatrowej, może dojść jeszcze na grudniowym posiedzeniu Sejmu.

Musi być naprawdę źle z budżetem państwa na przyszły rok. Rządzący pewnie też szykują finansowe zachęty dla wyborców, co również swoje kosztuje. I tylko w ten sposób można wytłumaczyć ostatnią ofensywę w sprawie blokującej rozwój energetyki wiatrowej na lądzie w Polsce zasady 10H. Zjednoczona Prawica od już siedmiu lat udaje, że chce zmienić tę regulację, ale dopiero w ostatnich tygodniach nagle dokonuje zmiany frontu. Na tyle, że sejm jeszcze w tym roku może ją zmodyfikować. Co się stało? Odpowiedź brzmi: Krajowy Plan Odbudowy.

Międzynarodowa Agencja Energii (IEA) uważa, że obecny kryzys energetyczny nie oznacza triumfalnego powrotu do paliw kopalnych, które szczyt konsumpcyjny mają osiągnąć w ciągu pięciu najbliższych lat. W Polsce eksperci też nie mają cienia wątpliwości: jeżeli rzeczywiście chcemy obniżyć ceny energii, musimy postawić na OZE, zwłaszcza na energię z wiatru.

Niespodziewanie pojawiła się nadzieja dla modyfikacji zasady 10H jeszcze w tej kadencji Sejm i Senatu. To wydawało się niemożliwe po słowach prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego, który stwierdził, że każdy ma prawo spać, nie słuchając huku turbin. Ale rząd już nie może dłużej udawać, że nie potrzebuje pieniędzy z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) i musi szukać porozumienia z Brukselą. Ta niezmiennie żąda osiągnięcia ustalonych zresztą z Polską kamieni milowych. Jednym z nich jest uwolnienie lądowej energetyki wiatrowej.

Nie, to wcale nie jest tak, że rząd nagle zapałał wielką miłością do wiatraków i w nich ujrzał szansę dla polskiej transformacji energetycznej. O takim zwrocie w Zjednoczonej Prawicy nie ma mowy. Priorytetem są pieniędzy z KPO, a nie jakieś tam turbiny. I pewnie elektorat bardziej konserwatywny będzie się burzył, ale rząd jest na to przygotowany. Ma w ręku najnowszą opinię polskich naukowców, którzy przekonują, że wiatraków na lądzie nie ma co się bać.

Blokowanie rozwoju lądowej energetyki wiatrowej przez uparte utrzymanie zasady 10H może jeszcze tej zimy odbijać nam się potężną czkawką. Szef Polskich Sieci Elektroenergetycznych przewiduje w najbliższych miesiącach trudną sytuację bilansową, o ile będzie za mało wiało. Nic więc dziwnego, że eksperci Koalicji Klimatycznej zdecydowali się na kolejny apel, przesłany na ręce i premiera i szefowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Polska już udowodniła, że jest mistrzem świata w fotowoltaice, a popyt na pompy ciepła jest taki, że urządzenia po prostu trudno kupić. Nawet z wiatrem sobie nieźle radzimy, chociaż na pełne rozwinięcie energetycznych skrzydeł nie pozwala zasada 10H. Jedno jest więc pewne: Polaków do OZE nie trzeba specjalnie namawiać. A jednak dyskusja toczy się głównie wokół węgla. Dlaczego? Na to pytanie staramy się odpowiedzieć razem z Marcinem Roszkowskim, ekonomistą, prezesem Instytutu Jagiellońskiego.

Na zniesienie zasady 10H przyjdzie nam poczekać pewnie do kolejnej kadencji Sejmu, jak nie dłużej. Teraz możliwa będzie jedynie mała korekta. Nikt nie będzie ryzykował awanturą w obozie Zjednoczonej Prawicy rok przed kolejnymi wyborami parlamentarnymi. Prezes PiS Jarosław Kaczyński stwierdził ostatnio, że są dwie prawdy: jedna głosi, że wiatraki Polsce są bardzo potrzebne, druga – że każdy ma prawo spać, nie słuchając huku turbin. Ta druga prawda jest obecnie dla rządzących ważniejsza.

Jeszcze kilka miesięcy temu wydawało się, że modyfikacja zasady 10H to jedynie formalność. Ale teraz już tak nie jest. Zasłaniając się bezpieczeństwem energetycznym, politycy koalicji twierdzą, że korekta przepisów wiatrowych to nie jest ich zobowiązanie i nie będzie przy tej okazji sejmowej większości. Szans na zmianę regulacji i uwolnienie energetyki wiatrowej na lądzie – w tym roku nie ma żadnych.

Z jednej strony rząd chwali się podpisaniem z krajami nadbałtyckimi deklaracji energetycznej, dzięki czemu już w 2030 r. mamy pozyskiwać z Bałtyku nawet 6 GW, z drugiej uparcie – mimo apeli ekspertów – wstrzymuje rozwój energetyki wiatrowej na lądzie. Hamulec w postaci niesławnej zasady 10H cały czas jest zablokowany, a rzecznik rządu informuje o nowych „wątpliwościach”, które rzekomo się pojawiły w tej sprawie.

Rząd w końcu przyjął nowelizację ustawy antywiatrakowej zawierającej szkodliwą zasadę 10H, która od 2016 roku hamowała rozwój energetyki wiatrowej. Modyfikacja przepisów odległościowych to jeden z kamieni milowych, których wykonanie odblokuje kasę w ramach Krajowego Planu Odbudowy.

Trudno dziś wskazać nowelizację przepisów, która tak długo przeleżała w ministerialnej zamrażalce, a potem była kilkukrotnie zapowiadana, bez skutku. Za każdym razem rząd robił jednak w ten sposób z gęby cholewę i do żadnej zmiany przepisów koniec końców nie dochodziło. W ten sposób antywiatrakowe lobby skutecznie dbało o własne interesy. Ale to za chwilę może się zmienić. Bo rząd znowu obiecuje zająć się tzw. ustawą odległościową i podobno tym razem chce dotrzymać słowa.

Wychodzi na to, że lobby antywiatrakowe w Zjednoczonej Prawicy jest wyjątkowo silne. Mimo wcześniejszych zapowiedzi rząd do końca czerwca nie przyjmie nowelizacji zasady 10H, która od sześciu lat bardzo skutecznie hamuje rozwój energetyki wiatrowej na lądzie w Polsce. Tylko że tym razem robienie Polaków w konia może okazać się bardzo kosztowne dla rządzących?.

Kolejna zapowiedź modyfikacji zasady 10H pobudziła wyobraźnie inwestorów, którzy uparcie wierzą w polskie odnawialne źródła energii. Jedną inwestycję wspiera konsorcjum banków. Druga to sprawka największego hiszpańskiego koncernu energetycznego, który obiecuje zabezpieczyć pod tym względem nawet 40 tys. polskich gospodarstw domowych.

Budowa turbin wiatrowych w Polsce przyspieszy? Po roku hibernacji w Ministerstwie Rozwoju i Technologii wrócił projekt zmiany tzw. ustawy odległościowej, a łagodniejsze zapisy ws. reguły 10H zostały zaakceptowane przez Stały Komitet Rady Ministrów.

Po roku hibernacji w Ministerstwie Rozwoju i Technologii wraca sprawa nowelizacji zasady 10H. Teraz zmiany w ustawie pilotuje resort klimatu i środowiska. Głównym ich założeniem jest przekazanie większych kompetencji samorządom. To krok w dobrą stronę, ale nie rozwiązanie idealne – uważa Piotr Czopek, dyrektor ds. regulacji w Polskim Stowarzyszeniu Energetyki Wiatrowej (PSEW).

Rząd modyfikację zasady 10H, która od sześciu lat bardzo skutecznie hamuje rozwój energetyki wiatrowej w Polsce, zapowiadał już kilka razy. W trakcie Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach usłyszeliśmy, że stanie się to do końca czerwca. Ale teraz okazuje się, że najpierw nad tą nowelizacją pochyli się rząd, a potem zajmie się nią Sejm. Kiedy konkretnie? To na razie tajemnica.