zanieczyszczenie powietrza

Jeżeli ktoś myślał, że sprawa krakowskiej strefy czystego transportu (SCT) jest już zamknięta po orzeczeniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, który unieważnił całą uchwałę, to się grubo myli. Raz, że sami samorządowcy, komentując wyrok, zapewniali o podjęciu jak najszybciej działań naprawczych. A dwa: o jak najszybszą poprawę regulacji do władz Krakowa apelują i lekarze i przedstawiciele organizacji pozarządowych. Dzisiaj ważne głosowanie.

Holenderscy naukowcy postanowili sprawdzić, jaki wpływ na nasze zdrowie mają tak popularne w całej Europie kuchenki na gaz ziemny. Wyniki ich dociekań są porażające. Wyszło na jaw , że wcale nie potrzebujemy węglowej elektrowni za oknem, bo sami doskonale brudzimy powietrze, którymi oddychamy. Recepta? Trzeba zaprosić do kuchni energię elektryczną, innego wyjścia nie ma.

Długie oczekiwanie na operację zaćmy i stawu biodrowego, zgony spowodowane zanieczyszczeniami powietrza znacznie powyżej średniej. A do tego dokuczliwe i niebezpieczne upały. W najnowszym raporcie OECD przygląda się naszemu zdrowiu oraz kondycji opieki medycznej.

Delhi kolejny raz otwiera listę szwajcarskiej grupy IQAir najbardziej zanieczyszczonych miast świata. Stężenie pyłów zawieszonych PM2,5 było ponad 50 razy większe od wartości zalecanych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Przy okazji lekarze zwracają
uwagę na wpływ smogu na nasz układ nerwowy. W Polsce to też nas dotyczy, bo może nasz smog jeszcze aż tak nie dusi, jak w stolicy Indii, ale też nam daje nieźle popalić.

Od końca jednego sezonu grzewczego do początku kolejnego smog wcale nie odpuścił Polsce. Przez te miesiące zanieczyszczone powietrze dotarło do wszystkich zakątków kraju, a normy jakości powietrza (ciągle zaniżone względem tych z WHO) przekraczane były w setkach, a nawet w tysiącach procent. Teraz, kiedy za oknem już czuć pierwsze przymrozki i większość z nas odkręca kaloryfery, tego brudnego powietrza pewnie będzie jeszcze więcej. Wyniki na starcie sezonu grzewczego niestety nie napawają optymizmem.

Straż Miejska w Szczecinie przekonuje, że świadomość mieszkańców na temat tego, co mogą palić ws swoich piecach, a czego nie, jest coraz większa i zmniejsza się tym samym z roku na rok liczba wystawianych mandatów za smog. W tym sezonie grzewczym, podobnie jak w poprzednim, jakość szczecińskiego powietrza ma monitorować specjalny dron. Smogowe doniesienia z całego kraju sugerują, że takie latające maszyny, sprawdzające, czym ludzie się ogrzewają, powinny zasłonić prawie całe niebo nad Polską.

Z najnowszych doniesień naukowców wynika, że tylko 2 proc. Europejczyków oddycha w miarę czystym powietrzem, które nie demoluje ich zdrowia. Ale na przeważającym obszarze kontynentu bezapelacyjnie króluje smog, który co roku ma odpowiadać za setki tysięcy zgonów. Najgorsza sytuacja jest w Europie Środkowo-Wschodniej, w tym w Polsce. Normy jakości powietrza przekraczane są w tysiącach procent.

Przez lata rządzący przekonywali, że nikt tak wcześniej ze smogiem nie walczył, jak oni. Co tam zawieszenie norm jakości dla paliw stałych, w tym węgla, co tam dopuszczenie do sprzedaży węgla brunatnego? Grunt, że od września 2018 r. funkcjonuje program Czyste Powietrze. I taka narracja obowiązywała do teraz. Ale program wyborczy PiS wszystko zmienia. Wychodzi bowiem na to, że partia Jarosława Kaczyńskiego wymianę kopciuchów i walkę ze smogiem po prostu sobie odpuszcza.

Jak tam wasz smog wawelski? Takie złośliwe pytania pod adresem mieszkańców padają dziś już tylko z ust osób, które są tak bardzo nie na bieżąco, że wciąż nie wiedzą, że już od czterech lat w stolicy Małopolski obowiązuje zakaz palenia paliwami stałymi i jakość powietrza poprawiła się tu radykalnie. Pod względem walki ze smogiem Kraków wyprzedził inne polskie miasta o co najmniej dekadę, ale ta historia sukcesu jest teraz bardzo zagrożona. Miastu grozi powrót palenia kopciuchami, a to by oznaczało smogową katastrofę.

Już w tym roku analitycy Europejskiej Agencji Środowiskowej informowali, że przez wdychanie brudnego powietrza w Europie przedwcześnie umiera co najmniej 1200 dzieci co roku. Fundacja „Rodzice w mieście” napisała petycje w sprawie smogu do prezydenta RP, premiera, parlamentarzystów a także Rzecznika Praw Obywatelskich. Teraz zaś publikacji doczekały się badania hiszpańskich lekarzy, którzy dowodzą na związek między zanieczyszczonym powietrzem a otyłością dzieci.

Całe szczęście, że w Polsce, jak od tygodni przekonuje minister klimatu i środowiska Anna Moskwa, jakość powietrza stale się poprawia, a nie pogarsza. Bo inaczej do premiera Morawieckiego pisaliby w alarmującym tonie lekarze. Tak, jak ma to miejsce w Wielkiej Brytanii, gdzie na ręce szefa tamtejszego rządu Rishi Sunaka złożono z okazji Dnia Czystego Powietrza błagalny list. Podpisali się pod nim lekarze pierwszego kontaktu, a także pielęgniarki, pediatrzy, radiolodzy i psychoterapeuci.

To pewnie będzie tak samo, jak z wojewódzkimi uchwałami antysmogowymi. Wtedy też szlak przecierał Kraków i Małopolska, a zaraz potem podążyła za nimi cała Polska. I ze Strefami Czystego Transportu (SCT) wygląda to bardzo podobnie. Gród Kraka zaczęły już gonić inne miasta, najbardziej skróciła dystans bodaj Warszawa, gdzie zakończyły się właśnie konsultacje społeczne. Okazało się, że zdecydowana większość dorosłych mieszkańców stolicy opowiada się za takim rozwiązaniem.(fot. PhotoRK / Shutterstock)

Polski medtech prezentuje nowatorskie podejście do leczenia astmy. Startup FindAir stworzył platformę do telemedycznego wsparcia chorych. Produkuje nakładkę na inhalator, która pomaga śledzić wykorzystanie leku, dzięki łączności z aplikacją. Ta przesyła dane do sieci, co pomaga w łączności z lekarzem. (na zdj. założyciele FindAir: Michał Czyż, Tomasz Mikosz i Jacek Mikosz)

Trzeba bardzo mocno trzymać kciuki, żeby Ministerstwo Klimatu i Środowiska chociaż na chwilę przed kolejnym sezonem grzewczym dało nam ciut lżej oddychać i znowu nie odstąpiło od wymogów jakościowych dla węgla i innych paliw stałych. Bo inaczej smog nas podusi zanim jeszcze kryzys energetyczny znowu odbije swoje piętno. I nie ma w tym krzty przesady, statystyki na przełomie wiosny i lata niestety nie pozostawiają złudzeń. Ale rząd nie ma takiego problemu i utrzymuje, że oddycha się Polakom jednak z roku na rok coraz lepiej.

Aż strach pomyśleć, jak bardzo Polacy słuchają prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego, który we wrześniu ubiegłego roku radził im, żeby palili w piecach wszystkim, czym się da, poza szkodliwymi rzeczami. I patrząc na doniesienia smogowe na mniej niż miesiąc przed kalendarzowym latem, trzeba przyznać, że Polacy wsłuchują się w te słowa do tej pory bardzo pilnie. A Ministerstwo Klimatu i Środowiska na wszelki wypadek otworzyło już furtkę, żeby recepta Kaczyńskiego mogła być skuteczna na jeszcze dłużej.

Chociaż program Czyste Powietrze nieco przyspieszył i liczba składanych tygodniowo wniosków znowu przekracza 4 tys., to naprawdę trudno mówić o skutecznej walce rządu z brudnym powietrzem. Normy jakości powietrza przekraczane w drugiej połowie maja nawet o 5000 proc. są tego niestety najlepszym potwierdzeniem. Tylko że to nie jest efekt jakiś pechowych prądów powietrza i niesprzyjającej aury. Gabinet Mateusza Morawieckiego doskonale zdaje sobie sprawę z tego, co się dzieje, bo to pokłosie wcześniej przyjętej taktyki.

Przygotowany przez HEAL Polska i Polski Alarm Smogowy raport analizujący sezon grzewczy 2022/2023 nie jest przyjemną lekturą. Przybyło bowiem miast, które mocno dawały się we znaki mieszkańcom zanieczyszczonym powietrzem. Najwyższe średnie dobowe stężenie pyłu zawieszonego PM10 było prawie 5-krotnie wyższe od zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Strach pomyśleć, co by się działo, gdyby zima była mroźniejsza.

Walka ze smogiem robi krok do tyłu. Program Czyste Powietrze po czterech latach z okładem nie potrafi się porządnie rozpędzić, a Ministerstwo Klimatu i Środowiska lekką ręką odpuszcza normy jakości węgla i innych paliw stałych. W efekcie na przełomie kwietnia i maja przekroczenie norm dla pyłów zawieszonych w całej Polsce liczone jest w tysiące procent. Tymczasem chińscy naukowcy dowodzą, że smog potrzebuje tylko paru godzin, żaby na stałe zaburzyć pracę serca człowieka.

Najnowsze wyniki badań Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) przerażają. Chociaż o walce z brudnym powietrzem na Starym Kontynencie mówi się od lat, to najwidoczniej na samych słowach zazwyczaj się kończy. Agencja dowodzi, że każdego roku przez wdychanie zanieczyszczeń w Europie przedwcześnie umiera co najmniej 1200 dzieci. Tysiące innych cierpi przez to na problemy ze zdrowiem fizycznym i psychicznym, które mogą mieć wpływ na całe ich późniejsze życie. A jak przy tej okazji miewa się w drugiej połowie kwietnia smog w Polsce? Znakomicie.

Producenci samochodów przekonują, że plany zaostrzenia wymagań w kwestii emisyjności nowych pojazdów byłyby dla nich zbyt kosztowne. Nieważne, że właśnie wykazały rekordowe zyski, wypłacają niespotykane wcześniej premie prezesom i dywidendy – zwraca uwagę organizacja Transport & Environment.