Stopy procentowe

Rada Polityki Pieniężnej podniosła stopy o 75 pb. Od jutra stopa referencyjna, najważniejsza w zestawie zarządzanym przez NBP, wynosić będzie 6 proc., najwięcej od czternastu lat. Jak decyzja RPP przełoży się na raty kredytów hipotecznych, spłacanych przez Polaków? Obciążenia wzrosną, ale – jak zaznaczają eksperci – nie tak mocno, jak na początku cyklu podwyżek.

Roczna stawka WIBOR przebiła już 7 proc., kontrakty na WIBOR już nawet 8 proc. A zaraz RPP po raz kolejny podniesie stopy procentowe. Ale mam jeszcze dla was dwie dobre wiadomości. Po pierwsze, jeśli RPP w środę zaskoczy, to raczej mniejszą, a nie większą podwyżką niż spodziewa się rynek. A po drugie, lokaty w bankach nagle zaczęły rosnąć jak na drożdżach i dogoniły już stawki WIBOR. Banki przestały uprawiać żenadę: inflacja zje już tylko połowę waszych oszczędności zamiast pożreć wszystkie.

Popyt na kredyty hipoteczne spada w przepaść. W maju liczba wniosków o kredyty na mieszkanie spadła o ponad połowę w porównaniu do ubiegłego roku. Liczba chętnych na hipotekę była wręcz najniższa od stycznia 2007 r. czyli od 15 lat, odkąd BIK w ogóle zbiera takie dane. A będzie jeszcze gorzej. Płakać? Cieszyć się! To znaczy, że podwyżki stóp procentowych działają, jak powinny.

Niestety ani dla obecnych, ani przyszłych kredytobiorców nie nie mamy dobrych wiadomości. Stopy dalej będą rosły, więc raty kredytów również pójdą w górę. Natomiast zdolność kredytowa zainteresowanych będzie z każdym miesiącem się pogarszać. Z danych Biura Informacji Kredytowej za maj wynika, że już mamy dramat, a w kolejnych miesiącach może być jeszcze gorzej.

W maju z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców skorzystało prawie tysiąc osób. To gigantyczny skok, bo jeszcze w lutym takie wsparcie dostało 10 osób. Takie – oznacza nieoprocentowany kredyt na spłatę hipoteki w wysokości 72 tys. - po 2 tys. zł miesięcznie przez trzy lata, a potem 44 ze 144 rat mogą zostać nawet umorzone. Okazuje się, że z tej opcji ratunkowej może obecnie skorzystać nawet 200 tys. kredytobiorców, ale duża część z nich nie ma o tym pojęcia. I to powinna być rola banków, by tych ludzi uświadamiać. Choć to oczywiście byłoby strzelanie we własne kolano, bo banki musiałyby wyjąć z kieszeni nawet 4,4 mld zł.

Jeszcze kilkanaście miesięcy temu kredytobiorca, który prosił o pokazanie wyliczeń kredytu ze stałą stopą procentową, budził wśród bankowców politowanie. No bo jak to? Tak świadomie i celowo chce pan przepłacać kilkaset złotych miesięcznie? Mimo to część Polaków zdecydowała się na taki wariant. A teraz, po nagłej podwyżce stóp, znów jest obiektem ataku ze strony banków.

Chory kraj? Chory rynek? A może totalny brak wiedzy ekonomicznej Polaków połączony z trzymaniem się z daleka od strefy euro? Zobaczcie, ile hipoteki kosztują w innych krajach. A potem zastanówcie się, czy chcecie żyć u Orbana. A może wolelibyście wejść do strefy euro? A na koniec jeszcze cofnijcie się w czasie zaledwie do czasów pandemii, kiedy stopy procentowe mieliśmy niemal tak niskie, jak kraje, które przyjęły euro.

Że oprocentowanie kredytów leci w górę szybciej niż lokat, to już wiecie. A wiecie, że ta przepaść jest obecnie największa od 2012 r.? Próbujecie szukać jakichś sensownych ofert, które uratują wasze oszczędności przed galopującą inflacją, a tu słabiutko. Tymczasem Ministerstwo Finansów na dzień dobry daje wam w pierwszym roku więcej niż większość banków, a potem nawet kilkanaście procent, jak inflacja nie odpuści. A może jeszcze długo nie odpuścić. Przy okazji popełnicie dobry uczynek. Pożyczycie swoje pieniądze rządowi, bo biedny jest ostatnio, a ma nie bardzo ma gdzie pożyczyć.

Kiedy w rządzie ktoś wymyślał program Mieszkanie bez wkładu własnego, wówczas miał one jeszcze jakiś sens, choć był groźny zarówno dla banków jak i kredytobiorców. Na szczęście zanim wszedł w życie, stopy mocno urosły, powodując, że niebezpieczeństwo ominęło i jednych i drugich. Ale rząd nadal udaje, że to wielki hit. Tylko że nikogo on już nie obchodzi, a banki nie są zainteresowane, by w niego wejść. Umowę niby podpisał jeden bank, ale nic z niej nie wynika.

O czternastce, czyli świadczeniu dla najsłabiej sytuowanych emerytów, można by pewnie powiedzieć wiele złego. Podnoszony przeciwko bonusowi zarzut mówiący o nakręcaniu inflacji jest jednak najsłabszym z nich. Chyba że chcemy, by schładzanie koniunktury polegało na tym, że Polaków nie będzie stać na bułki i masło jednocześnie.

Już nawet 40 proc. złotówkowiczów może wydawać więcej niż połowę swojej pensji na ratę kredytu hipotecznego. Dlatego rząd właśnie dopina projekt ustawy o wakacjach kredytowych. Awantura jest jednak o to, że wakacje mają przysługiwać wszystkim, nawet tym, którzy problemów ze spłatą hipoteki nie mają. Dlatego różne instytucje zgłaszają swoje uwagi do projektu, by ograniczyć wakacje kredytowe. I, o dziwo, NBP chce zacieśnić warunki bardziej niż sami bankowcy, choć to oni poniosą koszty wakacji.

Gdyby nie wakacje kredytowe, podwyżki stóp procentowych mogłyby się zakończyć już wkrótce, nawet w ciągu dwóch miesięcy, na poziomie 6,5 proc. Ulga dla kredytobiorców (którzy w większości jej wcale nie potrzebują, ale będą z niej korzystali) spowoduje, że stopy zatrzymają się na poziomie 8 proc. To z kolei uderzy w najbiedniejszych, bo wysoka inflacja uderza najbardziej w nich. Jak? Wzrośnie oprocentowanie kredytów gotówkowych.

Szef szwajcarskiego banku centralnego użył swojego daru przekonywania, by umocnić franka. Niestety dla polskich frankowiczów finansista był tak samo skuteczny, jak w marcu - dwa tygodnie po agresji Rosji na Ukrainę. Cena franka znowu poszybowała. Powód? Szwajcarów wystraszyła rosnąca inflacja, która w kwietniu wyniosła... 2,5 proc.

RPP będzie prawdopodobnie podwyższała stopy procentowe w kolejnych miesiącach. To akurat żadna niespodzianka. Niespodzianką, i to wielką, byłoby, gdyby na kolejnym posiedzeniu RPP stopy nie wzrosły. Ale dla kredytobiorców pojawiło się światełko w tunelu. Okazuje się, że oczekiwania co do wzrostu stawki WIBOR zaczynają w końcu spadać.

W tym roku sprzedaż mieszkań spadnie nawet o 25 proc. - szacuje jeden z deweloperów, firma Atal. Twierdzi nawet, że już wielu małych i średnich deweloperów wręcz zaprzestało działalności. GUS dorzucił do tego dane, pokazujące, że od stycznia do kwietnia deweloperzy rozpoczęli o ponad 22 proc. mniej budów niż w tym samym okresie rok wcześniej. Czy to ostre hamowanie, czy tylko ostra gra z rynkiem?

Nadeszła wiekopomna chwila. Europejski Bank Centralny zapowiedział, że do września stopy procentowe, które ustala, nie będą już ujemne. Perspektywa zakończenia dziwnej i trwającej kilka lat przygody z ujemnymi stopami procentowymi jest więc wyraźnie zarysowana.

Pół Polski i cały rynek finansowy w naszym kraju żyje ostatnio projektami zmian przygotowanych przez rząd, które wprowadzają różne formy pomocy dla kredytobiorców, którzy przeżywają domniemane cierpienia w związku ze wzrostem rat kredytowych. Najważniejszą zmianą, bo obiecującą największą ulgę finansową, jest pomysł wakacji kredytowych. Wygląda na to, że posiadacze kredytów frankowych też będą mogli się na nie załapać, choć w Szwajcarii stopy procentowe nie rosną.

Ministerstwo Rozwoju prowadzi rozmowy z sektorem bankowym na temat wprowadzenia kredytów ze stałym oprocentowaniem – zdradziła w czwartek wiceminister Olga Semeniuk. Przekonuje, że ma to być bezpieczniejsze zarówno dla rynków, jak i kredytobiorców. Tych, którzy zdecydują się na wzięcie kredytu o stałej stopie procentowej, rząd zamierza objąć systemem spłat rodzinnych nawet, wtedy gdy wkład własny będzie wyższy niż 20 proc. wartości nieruchomości.

Jednak nie dla wszystkich, tylko dla wybranych - rząd zmienił pomysł na pomoc kredytobiorcom i znacznie zaostrzył zasady udzielania wakacji kredytowych. Z listy beneficjentów wykreśleni zostały osoby, które z kupna mieszkań zrobiły sobie sposób na zarabianie.

Od kilkunastu dni mamy w polskiej gospodarce bardzo rzadkie, nietypowe i moim zdaniem naprawdę urocze zjawisko. Banki podniosły oprocentowanie lokat, ale nie zadecydował jednak żaden mechanizm rynkowy. To zasługa wyłącznie interwencji rządowej. Najbardziej intrygujące w tym wszystkim jest to, że okazała się ona mądra i została mądrze przeprowadzona.