PEP2040

Zaraz po tym, jak rząd Zjednoczonej Prawicy pokazał swoje atomowe plany, które wskazywały, że budowa pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej ruszy w 2026 r., nie brakowało ekspertów, którzy twierdzili, że to raczej bardziej pobożne życzenia niż harmonogram, który faktycznie będzie realizowany. Potwierdzeniem tych opinii było zagraniczne doświadczenie. Teraz nasze atomowe opóźnienie jest już przesądzone. O jego skali rząd ma informować do pół roku.

Do tej pory można było przypuszczać, że naszą transformację energetyczną najpewniej opóźnią górnicy, którzy najchętniej fedrowaliby węgiel jeszcze z ćwierć wieku. Ale teraz coraz bardziej prawdopodobne jest brzemienne w skutkach opóźnienie atomowe. I nie chodzi tylko o harmonogram budowy pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej nad morzem. Ciemne chmury nie chcą opuścić też małych reaktorów SMR. Wyjaśnienie zamieszania wokół nich może opóźnić aktualizację Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. (PEP2040) i Krajowego Plany na rzecz Energi i Klimatu na lata 2021–2030 (KPEiK).

Marzena Czarnecka, minister przemysłu, od początku swojego urzędowania podkreślała, że kwestia domknięcia sprawy umowy społecznej jest dla jej resortu priorytetem. Bez notyfikacji tego dokumentu przez Komisję Europejską polska transformacja energetyczna nie wystartuje. Nic więc dziwnego, że zaplanowano już pierwsze rozmowy z unijnymi komisarzami na ten temat.

Chwieje się amerykański plan, w którym budowa pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce nie wymaga od firm zza oceanu większego zaangażowania finansowego w ten proces inwestycyjny. Bo nowa ekipa pod sterami Donalda Tuska ma całkiem inny pomysł. Chodzi o objecie przez Amerykanów udziałów kapitałowych, co też ma równo rozłożyć ryzyko tej inwestycji.

W najnowszym raporcie Światowe Stowarzyszenie Nuklearne (WNA) wykazuje, że w ciągu ostatnich 50 lat energetyka jądrowa zapobiegła emisji ponad 70 gigaton CO2. To prawie tyle, ile cały świat emituje przez dwa lata. Atom ma być kluczowym elementem przyszłego, globalnego portfela energetycznego, dzięki czemu być uda się wyhamować globalne ocieplenie do poziomu 1,5 st. C. Ale aby tak się stało, to tej energii z atomu musi być znacznie więcej niż teraz.

Podejść było kilka, ale zawsze kończyło się tak samo, czyli wyłącznie na słowach. Ale teraz jest inaczej. Z Amerykanami o budowie elektrowni jądrowej nad morzem rozmawiamy od paru lat, a teraz w tych negocjacjach postawiliśmy solidny krok do przodu. Konsorcjum Westinghouse Electric Company i Bechtel oraz spółka Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ) podpisały umowę na usługi inżynieryjne. Prace mają ruszyć niezwłocznie.

Ci, którzy są przekonani, że polski atom zaliczy poślizg czasowy i budowa pierwszej elektrowni jądrowej w naszym kraju jednak nie ruszy zgodnie z planem w 2026 r., muszą w ostatnim czasie odczuwać spory niepokój. Mija zaledwie kilka dni od decyzji wojewody pomorskiego w sprawie wskazania lokalizacji dla tej inwestycji, a już jesteśmy świadkami zawiązywania się amerykańskiego konsorcjum, które tę nadmorską elektrownię zaprojektuje i wybuduje. Dodatkowo Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska właśnie wydał decyzję środowiskową. W przyszłym tygodniu zaś Polskie Elektrownie Jądrowe planują podpisać umowę na usługi inżynieryjne.

Sieć Żabka ma być jednym z pierwszych klientów nowej elektrowni słonecznej, uruchomionej przez Qair Polska w Kaliszu Pomorskim. W kolejce ustawiają się też inni. Inwestor przekonuje, że dzięki temu cały region zrobił spory krok w kierunku neutralności klimatycznej.

Jest wniosek o budowę elektrowni jądrowej pod Koninem. Byle byśmy tylko zdążyli na czas i nie wpadli w dziurę węglową. Najpierw takie zadanie powierzono gazowi ziemnemu. Ale po szantażach energetycznych i agresji Putina, Warszawa obrała nieco inny kierunek dekarbonizacji. I teraz od węgla koniec końców mamy odczepić się głównie dzięki energetyce jądrowej. Po złożeniu stosownych wniosków o pozwolenie na budowę od spółki Polskie Elektrownie Jądrowe od Orlen Synthos Green Energy (OSGE), a także od KGHM - teraz czas przyszedł na spółkę PGE PAK Energia Jądrowa S.A., która celuje w inwestycję w okolicach Konina.

Pamiętacie jeszcze o Polityce Energetycznej Polski do 2040 r. (PEP2040), która miała wyznaczać główne kierunki naszej transformacji? Ministerstwo Klimatu i Środowiska miało już prawie gotowy dokument, ale napędzany przez Rosję kryzys wszystko zmienił. Przy okazji wewnątrz rządu ujawnili się obrońcy górników i węgla, którzy na tym zaczęli budować swoją kampanię wyborczą przed jesiennymi wyborami. Teraz wychodzi na to, że na tych polityczno-wyborczych potyczkach najwięcej stracą odnawialne źródła energii.

Z jednej strony rząd nawija makaron na uszy górnikom i ciągle obiecuje im notyfikację umowy społecznej przez Komisję Europejską. Z drugiej strony zarówno w Polityce Energetycznej Polski do 2040 r. (PEP2040), jak i w Krajowym Planie na rzecz Energii i Klimatu (KPEiK) zakłada stopniowe odchodzenia od węgla. Co na to związkowcy? Już biją na alarm, bo rodzima energetyka, tak jak miało to miejsce dwa lata temu, znowu nie chce polskiego węgla. I przez to kopalniane zwały mają być już w 60 proc. wypełnione.

Polityka Energetyczna Polski do 2040 r., zaktualizowana zgodnie z obecną sytuacją geopolityczną i też najnowszymi celami klimatycznymi UE, miała trafić na obrady rządu już w kwietniu. Niestety okazało się, że część Zjednoczonej Prawicy widzi nieco inaczej rolę węgla w kolejnych latach i zaczęło się przeciąganie liny. Dlatego teraz Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaprasza w tej oraz w sprawie Krajowego planu na rzecz energii i klimatu na lata 2021–2030 (KPEiK) - na prekonsultacje. Mają one potrwać od 30 czerwca.

Jesteśmy w połowie okresu, w którym Ministerstwo Klimatu i Środowiska rozpatrzy wniosek spółki Polskie Elektrownie Jądrowe w sprawie budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce. To otworzy drzwi m.in. do ustalenia konkretnej lokalizacji inwestycji i zdobycia pozwolenia na budowę. Szefowa resortu mówi, że MKiŚ odpowie na ten wniosek najpóźniej do połowy lipca. Tymczasem z najnowszego badania IBRiS wynika, że Polscy ufają energetyce jądrowej, tej opartej na małych reaktorach modułowych SMR też.

Chociaż rządowa kłótnia o zaktualizowaną Politykę Energetyczną Polski do 2040 r. (PEP2040) pozwoliła na pojawienie się wątpliwości, co do czasowego harmonogramu dla polskiego atomu, wedle którego budowa pierwszego reaktora ma ruszyć za trzy lata, to Anna Moskwa, szefowa Ministerstwa Klimatu i Środowiska, wszystkich uspokaja. Przekonuje, że plany dotyczące pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej nie są w żadnej mierze opóźnione. Wręcz odwrotnie. Domykamy rozmowy finansowe z Amerykanami i decyzja środowiskowa też jest coraz bliżej.

Mimo że Polityka Energetyczna Polski do 2040 r. jest ciągle skrzętnie chowana, bo w rządzie nie potrafią dojść do porozumienia co do przyszłości węgla, to do Sejmu i tak trafiła nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii (OZE). Dzięki tym zmianom w przepisach mamy mieć więcej czystej energii, a uczestniczący w tym rynku otrzymają większą swobodę. Nowe regulacje mają też spowodować, że w ciągu sześciu lat do 2029 r. liczba klastrów energii w Polsce wzrośnie pięciokrotnie.

To już reguła w naszym kraju. Im bliżej wyborów, tym władza bardziej łagodnym tonem mówi do górników i tylko same miłe rzeczy. Utrudniające życie innym mieszkańcom protesty w Warszawie mogłyby też innym pokazać, że nie jest tak dobrze, jak rząd przekonuje od miesięcy. I wtedy mógłby runąć ten domek z kart. A że w żadnym wypadku nie można na to pozwolić, to czas rozpocząć festiwal obietnic. Przy okazji dobrze jest ukryć wszystko, co ten idylliczny obraz popsuje.

Ostatni raz o Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) Jacek Sasin wspominał na początku marca. Rząd decyzję w tej sprawie miał podjąć na przełomie marca i kwietnia. Ale zamiast ogłoszenia postanowienia zaczęły się kłótnie w sprawie Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. Struktura organizacyjna NABE jest już gotowa. Chociaż związkowcy dalej nie wiedzą, na czym stoją.

Minister klimatu i środowiska Anna Moskwa kolejny raz obiecuje rychłe przyjęcie przez rząd zaktualizowanej Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. (PEP2040). Przy okazji obiecuje racjonalne wykorzystanie węgla w gospodarce i zgodne zapisy z popisaną już w maju 2021 r. umową społeczną z górnikami. Szkoda, że przy okazji nie zdradza, w jaki sposób jednocześnie chce w ciągu ledwo kilku lat pozbyć się większości węglowych mocy.

Dla niektórych polityków koalicji liczy się tylko węgiel. Przekonują, że z wiatraków na lądzie nic dobrego nie wynika, bo to bardzo niepewne źródło energii, podobnie jak słońce. Teraz języczkiem u wagi stała się zaktualizowana przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska PEP2040. Chociaż dokument nie ujrzał jeszcze światła dziennego, to już wiadomo, że zawiera kilka rewolucyjnych zmian. 

Tak się dziwnie utarło, że w ostatnich latach nikt tak nie bronił polskiego górnictwa, jak Zjednoczona Prawica. Chociaż dane o wydobyciu, sprzedaży, a także imporcie węgla z Polski raczej temu przeczą. Ten nadmuchiwany przez ostatnie lata balon w końcu jednak pęknie. Przez zaktualizowaną Politykę Energetyczną Polski do 2040 r. (PEP2040). W tym dokumencie rząd już nie udaje i dekarbonizację planuje mocno przyspieszyć. Choć jeszcze nie ma dobrego pomysłu, w jaki sposób przekazać to górnikom. Żeby przed wyborami nie zablokowali Warszawy na dłużej.