metan

Choć to rząd PiS wynegocjował łagodniejsze limity emisji metanu w UE, dziś sam je krytykuje i straszy zamykaniem kopalń. Rząd ostrzega, że przez ten spór Polska może stracić pomoc publiczną dla górnictwa, bez której branża sobie nie poradzi. Dwa lata temu, w maju 2023 r., europosłowie reprezentujący barwy polityczne PiS, ci którzy brali udział w...

Pojawił się Global Methane Tracker 2025. Raport nie jest zbyt przyjemną lekturą, bo wprost wskazuje, że świat kiepsko sobie radzi z emisją metanu – gazu, który w większym stopniu niż dwutlenek węgla przyspiesza zmiany klimatu. Największe problemy stwarza sektor paliw kopalnych, a w Europie – polskie kopalnie.

Komisja Europejska jest w stanie zmodyfikować przepisy metanowe. Ale to nie jest żaden ukłon w stronę polskich kopalni, którym emisje metanu spędzają sen z powiek. W tej sprawie raczej nic się nie zmieni. Bruksela bardziej celuje w furtkę dla amerykańskich eksporterów LNG, którzy narzekają, że nie mogą w pełni śledzić tych emisji w swoich łańcuchach dostaw.

Nad Jastrzębską Spółką Węglową (JSW) nie przestają piętrzyć się czarne chmury. Po kiepskich wynikach za ubiegły rok i kłopotach z koncesją na złoże Dębieńsko, teraz dochodzi tragiczna sytuacja spółki-córki JSW Koks. A coraz większymi krokami zbliża się do nas unijna dyrektywa metanowa. Zdaniem związkowców po tym ciosie zakłady górnicze należące do JSW mogą się już nie podnieść.

Po tym, jak węgiel koksowy ponownie uznano za surowiec strategiczny UE, mogło się wydawać, że nie trzeba się w następnych latach martwić o los Jastrzębskiej Spółki Węglowej (JSW). Ale kłody pod nogi rzuca również firmie rozporządzenie metanowe. Do tego dochodzi gorsze wydobycie. W efekcie akcje JSW nurkują i są obecnie najtańsze od ponad trzech lat.

Koalicja Klimatyczna nie chce udziału gazu ziemnego w naszej transformacji energetycznej. Aktywiści przekonują, że przez stawianie na gaz jako paliwo przejściowe, Polska znowu zostaje daleko w tyle i będzie musiała kolejny raz gonić Zachód. I pokazują dziesięć konkretnych postulatów. Przy okazji dostaje się też metanowym kopalniom.

Zbliżające się coraz większymi krokami unijne rozporządzenie metanowe nie budzi już tak dużo emocji. Bo też Polsce udało się mocno skruszyć pierwotne zapisy. Tymczasem największa spółka węglowa w UE, czyli PGG udowadnia, że metan wcale nie musi być źle kojarzony. Okazuje się, że ten gaz może być z powodzeniem wykorzystywany do produkcji zarówno energii, jak i ciepła.

Coraz większymi krokami zbliżamy się do unijnego rozporządzenia w sprawie metanu, którego głównym źródłem są kopalnie węglowe. Think tank Ember zwraca uwagę, że w tych redukcjach prymusem ma szansę być Polska. Na razie jednak Warszawa podąża zgoła w odwrotnym kierunku i wywiera na Brukseli jak największą presję, żeby metanowe regulacje jak najbardziej osłabić i przy okazji machnąć ręką na cele klimatyczne.

Cieszą się polscy politycy od lewej do prawej, radości nie ukrywają górniczy związkowcy. Parlament Europejski zaakceptował zdecydowanie mniej bolesne dla Polski rozwiązania, niż niedawno zaproponowała Komisja Europejska. Tyle że to jeszcze nie koniec. Teraz czas na decydujące negocjacje między przedstawicielami PE, KE i Rady UE.

Wyjątkowo w tej sprawie w jednej drużynie grają wszyscy polscy europosłowie, niezależnie od przynależności partyjnych, razem ze związkowcami górniczymi. Bo też skok Komisji Europejskiej na emisje metanu może być bardzo groźny dla naszej branży wydobywczej. Dlatego od tygodni, zgodnie z hasłem wszystkie ręce na pokład, czynione są oficjalne i zakulisowe starania, żeby projekt szykowanego rozporządzenia metanowego nieco złagodzić, robiąc ukłon w kierunku węglowej Polski. I chyba w końcu się to udało.

Związkowcy czekają w Katowicach na premiera Mateusza Morawieckiego i minister klimatu i środowiska Annę Moskwę. Chcą rozmawiać o rozporządzeniu metanowym, które – ich zdaniem – zagraża polskiemu górnictwu. Ale tym razem na ładne słowa nie dadzą się nabrać. Chcą konkretów i wyjaśnienia, dlaczego rządowi negocjatorzy wcześniej mówili, że wszystko jest pod kontrolą, a ewentualne kary metanowe nie zrobią żadnej różnicy.

Tego można było się spodziewać. Na jakieś pół roku przed wyborami parlamentarnymi wszystkie partie jak jeden mąż wpadają w pojednawczy ton z górnikami. I jak tylko mogą, pokazują, że nie kto inny, jak właśnie oni mają cały Górny Śląsk dawno w sercu i nie dadzą wyrządzić temu regionowi żadnej krzywdy. Teraz najlepszą okazją do tych peanów jest projekt unijnego rozporządzenie metanowego. A co ze zmianami klimatu? Proszę nie żartować, prima aprilis dopiero za parę dni.

Unijne rozporządzenie metanowe irytuje polskich górników, którzy w unijnych regulacjach dopatrują się grabarza działających w naszym kraju kopalni. Swoje niezadowolenie najpierw wykrzyczą przed siedzibą Ministerstwa Klimatu i Środowiska, a potem będą o tym debatować w Katowicach. Tymczasem eksperci Fundacji Instrat wykazują, że przygotowywane przepisy metanowe to bardziej szansa na modernizację kopalni w Polsce, a nie na ich gwałtowne zamknięcie.

Polskie górnictwo zbliża się do bardzo ostrego zakrętu, z którego może nawet wypaść. Wszystkiemu winne unijne rozporządzenie metanowe. Eksperci wskazują, że regulacje uderzają głównie w Polskę i tylko trochę w Rumunię i Czechy. Polscy górnicy biją na alarm i oczekują odpowiedniej reakcji rządu. Szef górniczej Solidarności w Magazynie PGG kreśli bardzo ponurą wizję, która ma nastać po tym, jak Parlament Europejski klepnie przepisy.

Na razie nie wiadomo, co konkretnie zamierza polski rząd w sprawie unijnego rozporządzenia metanowego. Mamy jedynie zapewnienia wicepremiera i ministra aktywów państwowych Jacka Sasina, który twierdzi, że zrobimy wszystko, żeby nie doszło do przyjęcia tych regulacji. Przegłosowanie w Parlamencie Europejskim tych przepisów zdemoluje podpisaną prawie dwa lata temu umowę społeczną i zdecydowanie przyspieszy zamykanie polskich kopalń. Polska Grupa Górnicza (PGG) wylicza, że ten proces likwidacji ruszyłby pełną parą już w 2027 r.

Po dwóch miesiącach z hakiem sprawdziły się nasze przepowiednie i nowym pełnomocnikiem rządu ds. transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego mianowano posła PiS Marka Wesołego. Teraz przed nim wyjątkowo trudne zadania. Po pierwsze, w trybie pilnym, musi obronić polskie górnictwo przed unijnym rozporządzeniem metanowym. A po drugie trzeba renegocjować wcześniejszą umowę społeczną z górnikami.

Im bliżej unijnego rozporządzenia metanowego, tym bardziej słychać utyskiwania z Polski. Bo włączenie też metanu do systemu handlu emisjami UE ETS ma być śmiertelnym zagrożeniem dla naszych kopalni. Ale być może niespodziewany ratunek przyjdzie z odległej Japonii. Tamtejsi naukowcy chcą wykorzystać sztuczną inteligencję do kontrolowania produkcji tego gazu w organizmach krów. Wszak dorosła krowa w ciągu doby potrafi wyprodukować nawet 400 litrów metanu.

Górnicy twierdzą, że już wiosną być może trzeba będzie organizować pogrzeb całej branży wydobywczej w Polsce. Wszystko przez rozporządzenie metanowe, nad którym głosowanie w Parlamencie Europejskim ma odbyć się w marcu lub kwietniu. Stąd proponują szefom komisji PE pilne spotkanie w tej sprawie. Bierność w tym względzie zarzucają również polskiemu rządowi. Tymczasem think tank Ember w swojej jednej z najnowszych analiz wykazuje, że właśnie przez metan coraz bardziej pod górkę w następnych latach będzie miał węgiel koksowy.

Pamiętacie jeszcze palenie opon, rzucanie petard, blokowanie ulicy i oblewanie krwią wizerunków najważniejszych polityków? Tak wyglądały protesty górników w Katowicach i Warszawie jakieś siedem-osiem lat temu. I chociaż wydaje się, że obecnie jesteśmy w zupełnie innej rzeczywistości gospodarczej, to za kilka tygodni możemy przeżywać znowu to samo, albo i jeszcze gorzej. Górnicy są wściekli, mają żal do rządu i grożą protestami, jakich nikt nie widział od 2015 r. Powód? Przed unijną dyrektywą metanową, która zbliża się do nas wielkimi krokami, ostrzegają od lat. I twierdzą, że jeżeli Polska nic z tym nie zrobi, to nasze górnictwo trzeba będzie zwijać już za parę lat.

Naukowcy łapią się za głowy. Bo wychodzi na to, że w 2021 r. byliśmy świadkami największego wzrostu poziomu metanu w atmosferze, od czasu prowadzenia tego typu pomiarów. Co gorsza nie do końca wiadomo, dlaczego tak się stało. Pewne jest za to jedno: jeżeli nie zaczniemy wreszcie robić porządku z tym gazem cieplarnianym, to o walce ze zmianami klimatu możemy zapomnieć. Chociaż porządkowanie metanu może być przy okazji gwoździem do trumny polskiego górnictwa.