cena energii

Jeszcze w 2022 r. byliśmy mistrzami świata jeżeli chodzi o pompy ciepła, ale w 2023 r. nasza rynek tych urządzeń grzewczych złapał zadyszkę. Widać to bardzo wyraźnie w liczbie składanych wniosków w programie Czyste Powietrze. Ale mimo to Stowarzyszenie Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) jest dobrej myśli i spodziewa się powrotu na ścieżkę wzrostu.

Wiesz, że ostatnia faktura za prąd, którą przyjdzie ci zapłacić w tym roku może być niższa o 125,34 zł? Nieważne, który koncern dostarcza ci energię. Na dodatek aby skorzystać z tej okazji, wystarczy, że spełnisz jeden z sześciu warunków, w tym tak banalny jak przejście na zieloną fakturę. Poniżej przedstawiamy poradnik, w którym opisujemy, co trzeba zrobić, by załapać się na obniżkę i jak sprawdzić, czy twój zakład energetyczny już ci ją naliczył.

Po burzliwych obradach, wrzutce wiatrakowej i oskarżeniach o uległość wobec lobbystów, Sejm w końcu przyjął ustawę o ochronie odbiorców energii, która ma obowiązywać do końca czerwca 2024 r. Tylko jeden poseł był przeciwny zamrożeniu rachunków za prąd. Klepnięto też regulacje ceny maksymalnej dla małych i średnich przedsiębiorstw, samorządów terytorialnych i instytucji komunalnych. Gospodarstwa domowe znowu będą pod presją limitów zużycia.

Pompy ciepła zaczęły u nas bić rekordy popularności, kiedy kryzys energetyczny wywindował ceny gazu i węgla do niespotykanych wcześniej poziomów. Wtedy część z nas, chcąc chronić własne kieszenie, postanowiła ogrzewać się prądem. Ale gdy okazało się, że rządzący na razie nie przewidują dla nich specjalnych taryf, zaczął się narodowy odwrót od pomp ciepła, który trwa do teraz. Tymczasem Brytyjczycy pokazują, że popularność tych urządzeń można kontrolować. Wystarczy zwiększyć dotacje na ich zakup.

Trzeci rok z rzędu ceny energii i gazu trzymane mają być na krótkiej smyczy, a ceny ciepła systemowego mają być też dalej obniżane. Tak ma zdecydować obecna większość sejmowa, która jest przekonana, że te mechanizmy osłonowe będą potrzebne jeszcze tylko przez pierwsze pół roku 2024 r., bo potem ceny energii i paliw - po kolejnych spadkach - powinny być już na takich poziomach, które już nie będą wymagały żadnego wsparcia. Rachunek za to mrożenie cenowe opiewa na blisko 15 mld zł. Wiemy, kto ma to zapłacić.

Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej (PSEW) opowiada się kategorycznie przeciwko dalszym mrożeniom ceny energii. Przekonuje przy tym, że do takiego ruchu nie ma dziś jakichkolwiek podstaw, bo ceny są znacznie niższe od ubiegłorocznych. Twierdzi, że dalsze, pozarynkowe kombinowanie uderzy w rynek OZE w Polsce i wystawi na szwank zielone inwestycje energetyczne.

Spore zamieszanie wywołały ostatnie wyliczenia, z których wynika, że węgiel nadal jest najtańszym źródłem ogrzewania domu o powierzchni 150 mkw., w którym mieszkają cztery osoby. Poprosiliśmy o komentarz ekspertów energetycznych, którzy od razu zwrócili uwagę na dwie sprawy: brak specjalnych taryf dla użytkowników pomp ciepła oraz możliwe działania osłonowe, dotyczące przyszłorocznej ceny energii.

Wielka Brytania wśród 29 państw plasuje się na wysokim, ósmy miejscu jeżeli chodzi o środki rządowe przeznaczone na walkę z kryzysem energetycznym, w przeliczeniu na jednego mieszkańca - wykazuje think-tank Bruegel. Polska jest w tym zestawieniu dopiero na 26. lokacie. Może warto więc kopiować niektóre pomysły Wyspiarzy? Jeden jest kontrowersyjny, ale przyniósł oczekiwany efekt. Wystartowano z kampanią namawiającą, żeby przestać w ogóle opłacać rachunki za prąd. Brytyjski rząd musiał ulec. W Polsce możemy mieć do czynienia z podobną akcją?

Przeciąganie oddania władzy przez Zjednoczoną Prawicę to nie tylko zyskanie czasu na posprzątanie co większych bałaganów w poszczególnych ministerstwach. Te dodatkowe tygodnie to również niezbędne paliwo do budowania nowej legendy, nowego podziału. Wszak główną, jak nie jedyną ostatnio pożywką PiS była polaryzacja. Przecież za chwilę, w kwietniu 2024 r. wybory samorządowe, a w czerwcu – do Parlamentu Europejskiego. Trzeba więc liczyć szable i mobilizować elektorat. A pierwszymi fundamentami pod tę nową opowieść ma być cena energii. Niestety.

Jedną z największych bolączek, jaką ma przed sobą nowy rząd, są ceny energii. Jej odmrożenie może w przeciętnym gospodarstwie domowym zwiększyć miesięczne rachunki nawet o 100 zł, a w przypadku zelektryfikowanego ogrzewania, jak na przykład pompa ciepła, o blisko 200 zł, co byłoby na starcie politycznym strzałem w kolano. Innym sposobem jest zmniejszenie podatków na prąd, w czym w UE przodujemy. Eksperci uważają, że żadne z tych rozwiązań nie jest dobre. Zdecydowanie lepsze byłyby działania finansowane z KPO.

Przed nowym rządem nie lada kłopot. Bardzo szybko będzie musiał wybrać jakieś mniejsze zło. I albo na starcie skaże się na zderzenie z ogromnym niezadowoleniem społecznym i odmrozi cenę energii, przez co nasze rachunki odczuwalnie spuchną nawet o 70 proc., albo dalej będzie je mrozić, narażając budżet państwa na spore wydatki.

Wszystko wskazuje na to, że jeszcze w tym roku poznamy nowy rząd, przed którym będzie naprawdę sporo trudnych wyzwań. Jednym z kluczowych jest transformacja energetyczna. Nie tylko górnicy i umowa społeczna z nimi, ale też sprawy prosumentów i właścicieli pomp ciepła, którzy na własną rękę dekarbonizują swoje domy, co nie zawsze im się opłaca. Wraca jednak temat specjalnych taryf na prąd, dzięki którym rachunki za użytkowanie pomp ciepła rzeczywiście będą niższe. Zawistnicy już kombinują: „Jak to? Nie dość, że ma tanie ogrzewanie, to jeszcze mniej zapłaci za prąd?”. Dokładnie tak. Może wtedy jeszcze więcej Polaków zainwestuje w zielone rozwiązania.

Think tank Forum Energii szacuje, że w 2024 r. ceny prądu dla przeciętnego gospodarstwa domowego w Polsce mogą wzrosnąć nawet o 70 proc. O ile nie będziemy mieli do czynienia z kolejnym, odgórnym mrożeniem stawek. Jedynym pocieszeniem pozostanie to, że nie jesteśmy w tym cenowym szaleństwie sami. Jak wylicza Eurostat, cena energii wzrosła w pierwszej połowie 2023 r. aż w 22 krajach Unii Europejskiej.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska sprzedawcy energii w swoich rozliczeniach muszą uwzględnić 12-procentową obniżkę rachunku. Tym samym gospodarstwa domowe mogą liczyć na jednorazowy rabat w wysokości ponad 125 zł. Ale jest mały haczyk. Aby dostać te pieniądze i zmniejszyć ciut swoje rachunki za prąd, trzeba spełnić przynajmniej jeden z podanych warunków. Ale żaden z nich nie dotyczy kryterium dochodowego.

Praga zamierza przesłać w październiku do Komisji Europejskiej długo oczekiwany czeski Narodowy Plan na rzecz Energii i Klimatu. Przy okazji znowu zrobiło się głośno o jednym z modeli analitycznych think tanku Ember, z którego wychodzi, że dzięki transgranicznym połączeniom energetycznym, tzw. interkonektorom, w regionie Europy Środkowo-Wschodniej ceny energii elektrycznej spadłyby nawet o prawie jedną trzecią.

Ubiegły rok dla europejskiego rynku pomp ciepła był wyśmienity. Dzięki tym urządzeniom Europejczycy mieli realną szansę na ucieczkę od wysokich cen paliw kopalnych i tym samym zmniejszenie swoich rachunków, które były pod sporą presją kryzysu energetycznego. Ale teraz już tak dobrze nie jest. Na największe bolączki, które mogą szybko zniweczyć dotychczasowe dokonania, zwraca uwagę Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EPHA). Stanowisko opublikowano drugiego dnia Forum Pomp Ciepła UE w Brukseli.

Dokładnie rok temu we wrześniu 2022 r. prezes NBP Adam Glapiński przekonywał, że co najmniej 3/4 inflacji przychodzi z zewnątrz, z szoków energetycznych, powodowanych rekordowymi podwyżkami cen energii, ciepła i gazu. Teraz inflacja ma już na tyle wyhamowywać, że zdecydowano się na szokującą obniżkę stóp procentowych. Tylko, że dane GUS za sierpień 2023 r. dotyczące cen towarów i usług jednoznacznie wskazują, że lokomotywą drożyzny cały czas jest właśnie energia.

Senat odrzucił w całości ustawę o gwarancjach finansowych dla Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE), która zakładała też wsteczną obniżkę cenę energii dla gospodarstw domowych o 5 proc. I już pal licho, że przez to polska transformacja energetyczna najprawdopodobniej zaliczy falstart. Ważniejsze, że rząd takim pomniejszeniem rachunków nie mógł puścić kolejnego oczka do Polaków na miesiąc przed wyborami. Dlatego Ministerstwo Klimatu i Środowiska wzięło sprawy w swoje ręce i opublikowało specjalne rozporządzenie.

To już chyba ostatni akord awantury o nową strategię PGE, którego i tak mało kto usłyszy. Wszak po tej bitwie opada powoli już kurz. Szef PGE zachował fotel prezesa, ale w zamian musiał się wycofać z odejścia od węgla już w 2030 r. Górników bardzo zdenerwowała ta data. Wciąż jednak nie brakuje odważnych i tym razem jest to dyrektorka Polskiego Towarzystwa Elektrociepłowni Zawodowych, która nie dość, że chwali rozwód PGE z węglem, to jeszcze przestrzega: bez takich działań ucierpią w pierwszej kolejności portfele Polaków.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska uspakaja i twierdzi, że jest przygotowane na zamrożenie ceny energii w przyszłym roku. Ale o tym, czy takie przepisy faktycznie zaczną obowiązywać w 2024 r., dowiemy się dopiero pod koniec roku, po wyborach parlamentarnych, jak resort dokona odpowiednich analiz. Ministerstwo zapewnia, że przygotowane jest na każdy scenariusz.