Energetyka

Chociaż Jarosław Kaczyński, prezes Prawa i Sprawiedliwości twierdzi, że transformacja energetyczna w Polsce musi uwzględniać zachowanie węgla, to nastroje wśród górników są obecnie raczej dosyć mizerne. Najbardziej irytuje ich importowany węgiel i okoliczności powoływania do życia Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE). Związkowcy reprezentujący Tauron twierdzą, że nikt na tym nie panuje.

Ropa na świecie najprawdopodobniej będzie drożeć już trzeci tydzień z rzędu, bo na wyobraźnie inwestorów cały czas działa deficyt podaży spowodowany cięciami w produkcji. Ale to nie ma w ogóle przełożenia na polskie stacje paliw, gdzie ceny z tygodnia na tydzień są coraz niższe. Zdaniem analityków za chwilę benzynę i diesle będziemy gdzieniegdzie mogli tankować za mniej niż 6 zł.

Przez lata rządzący przekonywali, że nikt tak wcześniej ze smogiem nie walczył, jak oni. Co tam zawieszenie norm jakości dla paliw stałych, w tym węgla, co tam dopuszczenie do sprzedaży węgla brunatnego? Grunt, że od września 2018 r. funkcjonuje program Czyste Powietrze. I taka narracja obowiązywała do teraz. Ale program wyborczy PiS wszystko zmienia. Wychodzi bowiem na to, że partia Jarosława Kaczyńskiego wymianę kopciuchów i walkę ze smogiem po prostu sobie odpuszcza.

Już się wydawało, że tylko pracownicy Poczty Polskiej stawiają rząd pod ścianą i w gorącym okresie przedwyborczym żądają podwyżek wypłat. A u górników panował spokój. Jakieś pomrukiwania w sprawie importowanego węgla i Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE), która prawdopodobnie nie powstanie, ale też bez przesady. Można było przypuszczać, że nakręcanie makaronu na uszy w sprawie cały czas nienotyfikowanej umowy społecznej przyniosło skutek i górnicza brać jest teraz wyjątkowo spokojna. I wtedy na białym koniu wjechały żądania górników z JSW.

Chociaż przy okazji zbliżających się wyborów parlamentarnych z niejednych ust politycznych słyszymy, że polska transformacja energetyczna musi zakładać zachowanie węgla, to dane z ostatnich miesięcy jednoznacznie wskazują, że tego węgla u nas jest po prostu coraz mniej. Z zeszłorocznych zapowiedzi premiera Mateusza Morawieckiego w sprawie zwiększenia wydobycia przez polskie kopalnie pozostało już tylko kiepskie wspomnienie.

Arabia Saudyjska i Rosja tak długo grały na wyższą cenę ropy, że im się to w końcu udało. Decydująca okazała się informacja o przedłużeniu cięć produkcji co najmniej do końca tego roku. Efekt? Ropa jest najdroższa od listopada 2022 r. Ale polscy kierowcy mają jeszcze miesiąc luzu do wyborów parlamentarnych. Bo idziemy tropem Węgrów, którzy też najpierw, zanim poszli do urn wyborczych, mieli najtańsze paliwo w Europie. A teraz po cenach u nich obowiązujących nie ma co zbierać.

Polacy rzucili się na pompy ciepła przez kryzys energetyczny, który wywindował ceny gazu i węgla do niespotykanych dotąd poziomów. Ale obrońcom innych źródeł ciepła opartych właśnie na paliwach kopalnych ten energetyczny skręt Polaków nie do końca się podobał. I zaczęło się obrzydzanie nam pomp ciepła. Że prąd też drogi i to wcale nie wychodzi na taniej i że w trakcie zimy takie rozwiązanie już w ogóle nie ma sensu i lepiej przy niskich temperaturach stawiać na standardowe kotły. Naukowcy właśnie rozprawili się z tym twierdzeniem.

Senat odrzucił w całości ustawę o gwarancjach finansowych dla Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE), która zakładała też wsteczną obniżkę cenę energii dla gospodarstw domowych o 5 proc. I już pal licho, że przez to polska transformacja energetyczna najprawdopodobniej zaliczy falstart. Ważniejsze, że rząd takim pomniejszeniem rachunków nie mógł puścić kolejnego oczka do Polaków na miesiąc przed wyborami. Dlatego Ministerstwo Klimatu i Środowiska wzięło sprawy w swoje ręce i opublikowało specjalne rozporządzenie.

Rząd chce złapać energetyczne dwie sroki za jeden ogon. Dlatego z jednej strony wysyła sygnał do górników, żeby się nie martwili na zapas, bo węgiel zostanie z nami do 2049 r. A z drugiej zapowiada utworzenie specjalnych stref energetycznych z magazynami energii, które zapewnią przemysłowi niższe ceny energii. Szkoda tylko, że w ten sposób widać jak na dłoni, że rząd żadnej strategii energetycznej na następne lata po prostu nie ma.

Rok temu, na starcie sezonu grzewczego w silnym uścisku kryzysu energetycznego, tona ekogroszku potrafiła kosztować nawet 5 tys. zł. Na szczęście teraz jesteśmy w zgoła innej sytuacji. Rząd do końca roku zawiesił normy jakości dla paliw stałych, w tym węgla. Jest też jeszcze sporo opału importowanego w ubiegłym roku. Dlatego nie ma już obaw, że komuś opału zabraknie na zimę. I ceny też nie powinny zbytnio szaleć, co potwierdzają dane z września dotyczące ekogroszku.

Już niecałe dwa tygodnie dzielą nas od uruchomienia pełnej wersji Zintegrowanego Systemu Ograniczania Niskiej Emisji (ZONE) i wszystkich funkcjonalności Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków (CEEB). To w pierwszej kolejności wiąże się z dokładniejszymi przeglądami kominiarskimi. Zapytaliśmy kominiarzy, czy są z tego powodu szczęśliwi i czy w związku z tym zamierzają podwyższyć swój dotychczasowy cennik.

Pompy ciepła powoli zmieniają naszą rzeczywistość energetyczną, chociaż obecne ceny energii w tym za bardzo nie pomagają. Dlatego tak istotne są programy wsparcia. Właśnie w Stanach Zjednoczonych za niedługo ruszy rządowa inicjatywa dotycząca efektywności energetycznej w gospodarstwach domowych. W Polsce i Europie na razie sporo o tym się rozmawia, ale konkretny plan działania mamy poznać dopiero w czwartym kwartale roku.

Wbrew pozorom, ostatnie pomysły polityków w kampanii wyborczej nie mają być remedium na problem mieszkaniowy, ale na kryzys klimatyczny. Jednak politycy wiedzą, że ludziom trzeba to inaczej sprzedać, żeby się zachwycili. I słusznie. PiS zabiera się więc za modernizację bloków z wielkiej płyty, Partia Razem za to chce dopłacać wam do sprzętu AGD.

Nawet Goldman Sachs nie potrafi się nadziwić, że wraz z drożejącą ropą drożeje także paliwo np. w Czechach i na Węgrzech, ale akurat nie w Polsce. U nas nie dość, że ceny na stacjach paliw nie rosną, to w dodatku możemy liczyć na kolejne obniżki. To ani cud, ani pomyłka. Jednak naprawdę trudno tej sytuacji nie wiązać ze zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi.

Sklep PGG ostatnio przestał dopieszczać klientów, a oferowany sortyment nawet zdrożał o 100 zł na tonie. Ale można było się spodziewać, że jeszcze przed startem sezonu grzewczego będziemy świadkami jakiejś zachęty, skłaniającej klientów do dalszego odwiedzania sklepu PGG. I rzeczywiście, tym razem wprowadzone w życie udogodnienie dotyczy terminu, w jakim trzeba z PGG odebrać zakupiony opał.

Cena uranu puchnie siódmy tydzień z rzędu i jest tym samym najwyższa od kwietnia 2022 r. Część analityków zwraca uwagę na rosnącą popularność energetyki jądrowej, ale większość wskazuje na rosnący strach przed coraz większym prawdopodobieństwem nowych sankcji nałożonych na Rosję, tym razem wycelowanych w dostawy paliwa jądrowego. Ostatnio statek wypełniony uranem nie mógł opuścić Petersburga ze względu na brak odpowiedniego ubezpieczenia. To tylko podsyciło niepokój inwestorów, co od razu widać na giełdowych wykresach.

To już chyba ostatni akord awantury o nową strategię PGE, którego i tak mało kto usłyszy. Wszak po tej bitwie opada powoli już kurz. Szef PGE zachował fotel prezesa, ale w zamian musiał się wycofać z odejścia od węgla już w 2030 r. Górników bardzo zdenerwowała ta data. Wciąż jednak nie brakuje odważnych i tym razem jest to dyrektorka Polskiego Towarzystwa Elektrociepłowni Zawodowych, która nie dość, że chwali rozwód PGE z węglem, to jeszcze przestrzega: bez takich działań ucierpią w pierwszej kolejności portfele Polaków.

Może Jacek Sasin, minister aktywów państwowych, obiecywać wyborczo, że węgiel zostanie z nami jeszcze przez ponad ćwierć wieku. Ale zbyt długo tak rzeczywistości nie damy rady zakrzywiać. Kolejne dane z wyników, jakie wykręcają odnawialne źródła energii w Polsce, nie pozostawiają cienia wątpliwości: czarne złoto już teraz kierowane powoli jest na boczny tor. Pobijane kolejne rekordy przez instalacje fotowoltaiczne tylko to potwierdzają.

Samorządowcy cały czas boją się, że część pieniędzy z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji przejdzie im koło nosa. Dlatego Polska Zielona Sieć w ich imieniu prosi rząd o pomoc. Chodzi o wsparcie eksperckie, dostęp do informacji, a także wytaczanie niezbędnych zmian legislacyjnych, dzięki którym wydatkowane pieniądze z FST przyniosą oczekiwany efekt.

Podobno trwa energetyczny rozwód z Rosją, ale think tank CREA wykazuje, że na handlu paliwami kopalnymi z Unią Europejską rosyjski dyktator od początku agresji na Ukrainę zarobił ponad 162,5 mld euro. Co gorsza: UE coraz więcej importuje z Rosji skroplonego gazu LNG. Eksperci są zgodni: w ten sposób energetyczny wyścig z Moskwą będzie prowadzony co roku.