Energetyka

Jeżeli premier Mateusz Morawiecki lubi ryzyko, to niech znowu startuje w wyborach parlamentarnych z Katowic. Przecież rok temu szef rządu sam bił się w piersi i zapowiadał zwiększenie wydobycie węgla przez polskie kopalnie, żeby odwrócić się od Rosji i zacząć dbać o własne bezpieczeństwo energetyczne, a nie polegać na innych. Teraz węgla mamy tyle, co kot napłakał. Jest go tak mało, że nawet sklep PGG musi się tłumaczyć.

Z tygodnia na tydzień puchnie baza Kwalifikowanych Dostawców Węgla (KDW) w sklepie PGG. Spółka jest z tego zadowolona i przekonuje, że proponowane stawki transportowe należą do najniższych na rynku. Tyle tylko, że nie ma żadnych odgórnych widełek i KDW ochoczo z tego korzystają. W efekcie ceny w jednym mieście potrafią różnic się o ponad 100 zł na jednej tonie. Pamiętajmy też, że KDW koszą dwa razy: raz za transport z kopalni PGG, a dwa już za dowóz pod drzwi klienta.

To ma być taka megabaza danych o budynkach i lokalach. Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków (CEEB) powstaje w ramach Zintegrowanego Systemu Ograniczania Niskiej Emisji (ZONE). Cel jest jeden: poprawa jakości powietrza w Polsce. Aktualizacja danych spadnie na barki urzędników. Dlatego najbliższe kontrole kominiarskie będą inne od tych wcześniejszych.

Nie ma tygodnia, żeby światowa lista powodzi, susz, czy pożarów wywołanych zmianami klimatu się nie wydłużała. Dlatego Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej (IRENA) przekonuje, że trzeba skorygować wcześniejszy kurs i szybciej niż przypuszczaliśmy realizować cele zrównoważonego poziomu. I nie, wcale nie mamy na to czasu do 2050 r. Zdaniem ekspertów już teraz, do 2030 r. musimy się na poważnie wziąć za emisje gazów cieplarnianych. Albo będzie pozamiatane.

Z węglowej Polski może tego nie widać, ale na świecie trwa transformacja energetyczna. Nie chodzi tylko o zastępowanie paliw kopalnych odnawialnymi źródłami energii, bo gra toczy się również o jak najefektywniejsze magazyny energii. W tej dyscyplinie największe postępy wydają się czynić ostatnio amerykańskie firmy.

Jak wyliczają analitycy, w trakcie tegorocznych wakacji ceny paliw na stacjach wzrosły łącznie o ok. 20 gr na litrze, ale ostatni tydzień sierpnia ma być spokojny. Na rynku ropy jesteśmy na dobrej drodze do kolejnego, tygodniowego spadku. Ale decydujące ma być przemówienie szefa Fed, dotyczące przyszłorocznego kursu polityki pieniężnej USA.

Jeszcze w ubiegłym roku byliśmy mistrzami świata pod względem instalacji nowych pomp ciepła, rosła zainstalowana moc fotowoltaiki, skrzydła zaczęła rozwijać na lądzie energetyka wiatrowa po pożegnaniu niesławnej zasady 10H. I kiedy już się wydawało, że transformacja energetyczna odbywa się tym samym oddolnie i raczej nikt jej nie zatrzyma, nagle ktoś zaciągnął hamulec ręczny i polski rynek urządzeń grzewczych zaczął się krztusić.

Prezydent podpisał już ustawę o osłonach dla górników, która ma wcielić w życie niektóre zapisy podpisanej ponad dwa lata temu umowy społecznej. To kolejny krok w kierunku utworzenia Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE). Tymczasem najnowszy Przegląd Węglowy od Fundacji Instrat potwierdza, że nasz rynek węglowy w takiej zapaści, w jakiej jest teraz, nie był nigdy wcześniej. Na nic zdały się też zeszłoroczne zaklinania premiera Mateusza Morawieckiego, który podczas wakacji w 2022 r. zapowiedział zwiększenie wydobycia w rodzimych kopalniach.

Polacy są wciąż przyzwyczajeni do węgla, jako głównego źródła energii. Jednak obecnie sektor energetyczny w Polsce przechodzi prawdziwą transformację, a z roku na rok na rynku zwiększa się udział OZE. Eksperci EMIS przeanalizowali i podsumowali polską energetykę w raporcie Poland Electric Power Sector 2023/2024. Zobaczcie, do jakich wniosków doszli.

Powoli można odczuć zbliżający się wielkimi krokami kolejny sezon grzewczy. Głównie po cenie węgla, która wydaje się nieco wyższa niż jeszcze kilka tygodni temu. Na szczęście po miesiącach oczekiwania ofertę zmienił na korzyść klientów Węglokoks Kraj. Niskimi cenami kuszą Tauron i sklep PGG, który dodatkowo informuje o nowym operatorze płatności.

Widać czarno na białym, że wywołany przez Rosję w ubiegłym roku kryzys energetyczny był też przy okazji dobrym ćwiczeniem dla Brukseli. Dzięki temu teraz udało się unijne magazyny gazu wypełnić rekordowo szybko, co może sugerować, że tegoroczna zima nie będzie aż tak bardzo doskwierać. Ale cena gazu przez to jakoś specjalnie przynajmniej na razie nie nurkuje i dalej jest na poziomach wyższych niż miało to miejsce przed rosyjską napaścią na Ukrainę. I to się w kolejnych miesiącach wale nie musi zmienić.

Właściciele mikroinstalacji fotowoltaicznych zwłaszcza w słoneczne dni zmieniają ustawienia trybu pracy falownika, aby móc generować więcej energii, ale jest to nie tylko niebezpieczne, ale także nielegalne. Spółka Tauron Dystrybucja prowadzi kontrole fotowoltaiki i tylko okolicy Gliwic wykryto setki tego typu nadużyć. Plaga sztucznego podkręcania produkcji energii z paneli słonecznych jest tak powszechna, że kontrole zostaną rozszerzone. Do najbardziej opornych kontrolerzy zawitają osobiście.

Jest wniosek o budowę elektrowni jądrowej pod Koninem. Byle byśmy tylko zdążyli na czas i nie wpadli w dziurę węglową. Najpierw takie zadanie powierzono gazowi ziemnemu. Ale po szantażach energetycznych i agresji Putina, Warszawa obrała nieco inny kierunek dekarbonizacji. I teraz od węgla koniec końców mamy odczepić się głównie dzięki energetyce jądrowej. Po złożeniu stosownych wniosków o pozwolenie na budowę od spółki Polskie Elektrownie Jądrowe od Orlen Synthos Green Energy (OSGE), a także od KGHM - teraz czas przyszedł na spółkę PGE PAK Energia Jądrowa S.A., która celuje w inwestycję w okolicach Konina.

Zdaniem Stowarzyszenia Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) sytuacja na rynku wcale nie jest aż tak tragiczna, jak ostatnio się mówi. Inni przestrzegają przed przeciążeniem sieci przez pompy ciepła, jak wcześniej miało to miejsce w przypadku instalacji fotowoltaicznych. Skuteczną receptą na to mają być specjalne taryfy.

Podobno rząd Zjednoczonej Prawicy pracuje nad nową daniną, która ma uderzyć w fotowoltaikę. Podatek miałby przyjąć formę specjalnej opłaty ukrytej w taryfie energetycznej - ta informacja zelektryzowała niejednego Polaka. Dlatego postanowiliśmy zapytać Ministerstwo Klimatu i Środowiska o to, czy rzeczywiście coś jest na rzeczy.

Po długim okresie niewielkich, ale nieubłaganych wzrostów cen ropy naftowej na światowych rynkach w końcu nastąpił ich spadek. Na razie nie ma co pędzić na stację w oczekiwaniu, że zatankujemy taniej, bo ceny ani drgną. Jak na złość akurat teraz złoty osłabia się do dolara, co niweczy szanse na obniżki. Warto jednak pamiętać, że praktycznie przez całe wakacje ceny hurtowe w Polsce praktycznie nie rosły, choć byłoby to uzasadnione drożejącą ropą naftową i cenami gotowych paliw na rynku europejskim.

Na rynku węgla w Polsce posucha. W tym roku kopalniom udało się tylko dwa razy (w styczniu i lutym) pochwalić się wyższą sprzedażą od wydobycia. Równolegle rosną w siłę instalacje OZE. A wysokie ceny przydusiły jednocześnie popyt. Efekt jest więc łatwy do przewidzenia: w Polsce coraz mniej produkujemy energii z węgla.

Za chwilę minie rok od uruchomienie przez Polską Grupę Górniczą (PGG) sieci Kwalifikowanych Dostawców Węgla (KDW). Od tego czasu ich liczba mono się wydłużyła. I trudno się temu dziwić. Transport węgla do klienta, to wyjątkowo intratny biznes. Nad proponowanymi stawkami przecież nikt nie ma kontroli. A za dowiezienie jednej tony węgla niektórzy liczą sobie więcej niż 400 zł.

Nie tak miało to wyglądać. Kryzys energetyczny spowodował renesans węgla, a szef polskiego rządu rok temu z okładem obiecywał zwiększenie wydobycia, co miało nas jeszcze bardziej uniezależnić energetycznie. Jednocześnie szeptał górnikom, że ustalona ponad dwa lata temu, przy okazji podpisywania umowy społecznej, data zamykania ostatnich kopalni w 2049 r. jest niezagrożona. Teraz już nikt niczego nie udaje. Sytuacja jest bardzo zła. Sprzedaż i wydobycie węgla nigdy wcześniej nie były na aż tak niskich poziomach.

W Polsce świeci słońce i wieje wiatr, więc w miksie energetycznym, czy komuś się to podoba, czy nie, jest coraz mniej miejsca dla węgla. Odnawialne źródła energii mają się na tyle dobrze, że mocno już zawstydzają prognozy Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. (PEP2040). I właśnie jesteśmy świadkami, jak nasz miks energetyczny zmienia się nie do poznania.