Energetyka

Szef Siemens Energy kolejny raz pochwalił się swoją sympatią do Chin i stwierdził, że bez udziału Państwa Środka globalna transformacja energetyczna raczej nie ma większych szans na powodzenie. I wychodzi na to, że nie ma w tych słowach żadnego przypadku, jak i w tym, kiedy padły.

Transformacja energetyczna w Polsce chyba w końcu rusza z miejsca. Skąd takie przypuszczenie? Tauron przestał udawać, że nic się nie dzieje i wysłał do swoich pracowników list. Spółka ostrzega w nim, że może stać się tak, że większość bloków energetycznych po 2025 r. nie będzie miało już wsparcia z rynku mocy. A to oznacza bezrobocie.

Rok temu w maju 2023 r. wśród składanych wniosków w ramach programu Czyste Powietrze bezsprzecznie z wynikiem 57 proc. całej stawce przewodziły pompy ciepła. Ale teraz, głównie przez zaniechanie poprzedniej władzy i obecnej też, jesteśmy w zupełnie innej rzeczywistości, w której dzielą i rządzą kotły na biomasę (46 proc.). W przywróceniu starego porządku mają pomóc m.in. zmiany zasad rządowej inicjatywy koncentrującej się na wymianie węglowego kopciucha.

Za nami kolejny etap legislacyjny dotyczący ustawy o czasowym ograniczeniu cen za energię elektryczną, gaz ziemny i ciepło systemowe oraz o bonie energetycznym. Sejm przyjął regulacja z pewnymi poprawkami i w takim kształcie trafią teraz pod obrady Senatu, a na koniec na biurko prezydenta Andrzeja Dudy. Na ostatniej prostej zadbano o udogodnienia dla tych, którzy najchętniej wszelkie formalności związane z dopłatą do rachunków dokonywaliby bez konieczności wychodzenia z domu.

Jeszcze kilka lat temu magazyny energii, baterie i instalacje fotowoltaiczne, to był luksus rodem willi z boazerią w czasach głębokiego PRL. Nadawało szyku, a z daleka pachniało też grubym groszem, nieosiągalnym dla większości rodaków. Ale w dobie globalnej transformacji energetycznej ten cenowy dystans malał z roku na rok. I w końcu dotarliśmy do przełomu. Jak wynika z najnowszego raportu Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA), OZE już stają się konkurencyjne cenowo dla paliw kopalnych.

W portach ARA, europejskim benchmarku dla ceny węgla, po tym jak w pierwszych dniach maja zaczęła piąć się w górę, teraz ponownie zalicza zjazd w dół. Widać wyraźnie, że to był krótkotrwały zryw i znowu odzywają się niedźwiedzie nastroje. A jak to ma się u nas?

Zaraz po tym, jak rząd Zjednoczonej Prawicy pokazał swoje atomowe plany, które wskazywały, że budowa pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej ruszy w 2026 r., nie brakowało ekspertów, którzy twierdzili, że to raczej bardziej pobożne życzenia niż harmonogram, który faktycznie będzie realizowany. Potwierdzeniem tych opinii było zagraniczne doświadczenie. Teraz nasze atomowe opóźnienie jest już przesądzone. O jego skali rząd ma informować do pół roku.

Zdaniem Europejskiego Okrągłego Stołu dla Przemysłu, wpływowej brukselskiej grupy lobbystycznej, Stary Kontynent potrzebuje nawet 800 mld euro, żeby wypełnić cele klimatyczne do 2030 r. To, że podążając w kierunku neutralności klimatycznej trzeba jeszcze naprawdę sporo zrobić, potwierdza też analiza sieci elektroenergetycznych na całym świecie. Wśród tych najczystszych, najlepiej dostosowanych do OZE, te z Europy wcale nie są w przewadze.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), czyli operator programu Czyste Powietrze, przedłuża czas dla pomp ciepła bez europejskich certyfikatów do końca tego roku. Zmiany, jak słyszymy, wprowadzono w trosce o beneficjentów inicjatywy koncentrującej się na wymianie węglowych kopciuchów. Padają jednak oskarżenia, że w ten sposób promuje się chińskich producentów. Szefowa Ministerstwa Klimatu i Środowiska obiecała wyjaśnić te wątpliwości.

W trakcie XVI Europejskiego Kongresu Gospodarczego zorganizowanego tradycyjnie w Katowicach dyskutowano o kondycji polskiego górnictwa. Usłyszeliśmy w trakcie tych rozmów sugestie, że harmonogram zamykania kopalni - jako podstawowy element umowy społecznej - może ulec jeszcze modyfikacji. I nikt nie ma też wątpliwości, że trzeba zając się jeszcze jednym: przerostem zatrudnienia, bo przez to mamy najdroższe wydobycie węgla na świecie.

Polska jeszcze nie ustanowiła oficjalnej daty odejścia od węgla, ale widać jak na dłoni, że w sumie paliwa kopalne mają w naszym miksie energetycznym z miesiąca na miesiąc coraz mniej do powodzenia. Równolegle rosną moce elektrowni słonecznych i wiatrowych, które biją kolejne rekordy. Forum Energii przekonuje: polskie OZE jeszcze nigdy nie były tak silne.

Wielka Brytania, w ślad za UE, zamierza do 2050 r. osiągnąć neutralność klimatyczną. Ma tak się stać między innymi za sprawą wyrzucenia raz na zawsze z brytyjskich domów paliw kopalnych. Wcześniej sugerowano, że uda się to osiągnąć dzięki pomp ciepła i wodorowi. Ale teraz jest już jasne, że właściwa jest tylko jedna z tych dróg. Z drugiej można ewentualnie skorzystać, ale jak już to później.

Orlen wyposaża kolejne stacje paliw i MOP-y w innowacyjny system, panele fotowoltaiczne oraz magazyny energii, które pozwolą zaoszczędzić nawet 80 proc. energii. Kolejne energooszczędne stacje, MOP Chomentowo Wschód i Zachód działają już przy trasie ekspresowej S61. Do końca roku w sieci koncernu działać będzie łącznie dziesięć takich obiektów.

Dotychczas ograniczenia pracy elektrowni fotowoltaicznych i wiatrowych zdarzały się incydentalnie, zazwyczaj w weekendy. Euros Energy zwraca jednak uwagę, że te zjawiska zdarzają się coraz częściej. Dr Kamil Kwiatkowski, dyrektor ds. projektów badawczych ostrzega, że obecnie mamy do czynienia z drugą w historii nierynkową redukcją generacji źródeł fotowoltaicznych w dzień roboczy i wskazuje czas najwyższy odblokować potencjał konsumpcji chwilowych nadwyżek energii elektrycznej.

Patrząc tylko i wyłącznie na poczynania poprzedniego, czy obecnego rządu można mieć spore wątpliwości, czy transformacja energetyczna w Polsce w ogóle wystartowała. Efektem spolegliwości wobec górników jest cały czas obiecywanie im notyfikacji przed Komisją Europejską umowy społecznej, która zakłada produkcję węgla jeszcze przez ćwierć wieku do 2049 r. Na szczęście część zmian zachodzi oddolnie.

Ember pokazał światu piąty, coroczny przegląd Global Electricity Review. Analitycy nie mają cienia wątpliwości: trwały spadek wykorzystania paliw kopalnych w sektorze elektroenergetycznym na poziomie globalnym jest obecnie nieunikniony. Ich zdaniem 2023 r. był najprawdopodobniej rokiem zwrotnym, w którym wyznaczono szczyt emisji. Od teraz OZE jeszcze bardziej mają wypychać zwłaszcza gaz i węgiel na boczny tor.

Podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego organizowanego tradycyjnie w Katowicach światło dzienne ujrzał raport firmy konsultingowej Kearney „Zielone horyzonty: Polska na drodze do zrównoważonej przyszłości”. Autorzy opracowania zaprezentowali sześć kluczowych tez, które mogą poprowadzić kraj ku udanej transformacji energetycznej. I wszystko dokładnie przy tej okazji policzyli. Wychodzi na to, że czasu na marudzenie nie mamy już wcale.

Od lat część ekspertów powtarza, że samochody na baterie to dopiero okres przejściowy. A prawdziwa wolność od emisji przyjdzie dopiero wtedy, jak energetyczne rządy zacznie sprawować zielony wodór. Nic więc dziwnego, że trwa globalny wyścig o to, kto w tej wodorowej układance będzie rozdawał karty. W szranki stanęły m.in. USA, Chiny, Francja i Wielka Brytania.

Majówkowe promocje na stacjach już się skończyły, ale nie oznacza to, że tankowanie będzie teraz boleśnie drogie. Ceny paliw w hurcie w ostatnim tygodniu bardzo spadły, a to oznacza, że ceny detaliczne także powinny pójść w dół. Na spektakularne obniżki lepiej nie liczyć, bo stacje zapewne będą chciały wykorzystać to do podniesienia marży, by odbić sobie inwestycję w ostatnią akcję rabatową.

Koniec kwietnia minął wielu Polakom na lekturze listów, które dostali od PGNiG. Operator postanowił w ten sposób uprzedzić przed podwyżką cen gazu w drugiej połowie roku. Jak wynikało z lektury listów, rachunki mogą podskoczyć o oc najmniej 50 proc. Ale teraz okazuje się, że ten scenariusz już jest nieaktualny. Szef Urzędu Regulacji Energetyki (URE) stawia sprawę jasno: zmusimy PGNiG do napisania nowego wniosku taryfowego.