Umowy cywilnoprawne - zasady zawierania
Umowy cywilnoprawne – umowa zlecenie i umowa o dzieło – znajdują szerokie zastosowanie w polskiej gospodarce. Ich zawarcie wiąże się ze znacznie mniejszymi obciążeniami, niż w przypadku umowy o pracę. Jednak w dalszym ciągu należy przestrzegać zasad wynikających z przepisów.
Swoboda zawierania umów cywilnoprawnych
Umowy cywilnoprawne zostały uregulowane w Kodeksie cywilnym, który przewiduje swobodę ich zawierania. Oznacza to, że strony mogą dowolnie kształtować zapisy, byle były one zgodne z przepisami i zasadami współżycia społecznego. Wśród licznych umów cywilnoprawnych wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje: umowę zlecenie i umowę o dzieło.
Umowa zlecenie – charakterystyka
W umowie zlecenie zleceniobiorca zobowiązuje się wykonać konkretne czynności na rzecz zleceniodawcy. Najczęściej otrzymuje za to wynagrodzenie, jednak przepisy nie przewidują obowiązku jego zapłaty. Umowa zlecenie może więc mieć charakter nieodpłatny lub odpłatny. Powinna zostać zawarta w formie pisemnej i zawierać następujące elementy:
- rodzaj umowy,
- datę rozpoczęcia i zakończenia,
- charakterystykę pracy,
- kwotę wynagrodzenia,
- informację o zastosowaniu 50 proc. kosztów uzyskania przychodów z tytułu korzystania z praw autorskich.
Charakterystyczne dla umowy zlecenie jest:
- brak podporządkowania zleceniodawcy,
- możliwość wykonania zlecenia przez osobę fizyczną lub podmiot gospodarczy,
- ograniczenie praw zleceniodawcy (np. brak urlopu wypoczynkowego),
- w niektórych przypadkach obowiązek odprowadzenia składek ZUS.
Umowa o dzieło – charakterystyka
Umowa o dzieło dotyczy wykonania konkretnego dzieła, który stanowi określony z góry rezultat. Może być zawarta w formie ustnej lub pisemnej, jednak w obu przypadkach powinny zostać podane:
- strony umowy,
- przedmiot umowy,
- charakter dzieła,
- czas wykonania dzieła,
- sposób rozliczenia ze zużytych materiałów,
- wynagrodzenie,
- reguły reklamacji,
- informacje o korzystaniu z praw autorskich.
Umową o dzieło może być objęte np. namalowanie obrazu lub przygotowanie felietonu, ale już sprzedaż biletów podczas eventu podlega pod umowę zlecenie.
Umowy cywilnoprawne a podatek dochodowy i składki ZUS
Rozróżnienie umowy zlecenie i umowy o dzieło jest ważne z kilku względów, a jednym z najważniejszych są kwestie składkowe. O ile umowa o dzieło zazwyczaj korzysta ze zwolnienia z opłacania składek ZUS, o tyle umowa zlecenie często podlega oskładkowaniu. Dotyczy to przede wszystkim osób, które nie osiągają dochodów z tytułu umowy o pracę bądź innej umowy zlecenie, opiewających na kwotę co najmniej minimalnego wynagrodzenia.
Skomplikowane są także kwestie podatkowe dotyczące umów cywilnoprawnych. Co do zasady w obu przypadkach należy odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy w kwocie odpowiadającej 12 proc. podstawy opodatkowania. Jednak od umów o dzieło, które opiewają na kwotę nie wyższą niż 200 zł, odprowadza się podatek zryczałtowany.
Wykonawcy dzieła i zlecenia mają też możliwość skorzystania z opodatkowania preferencyjnego w związku z wykorzystaniem praw autorskich. W tym przypadku kosztu uzyskania przychodu wynoszą aż 50 proc.
Więcej poradników znajdziesz na Bizblog.pl:
Umowy cywilnoprawne w polskiej gospodarce
Przedsiębiorcy chętnie korzystają z umów cywilnoprawnych, które są znacznie mniej obciążające, niż umowy o pracę. W efekcie wielu pracowników, zamiast uregulowanego w Kodeksie pracy kontraktu, otrzymuje umowę zlecenie. Takie postępowanie jest niedopuszczalne, jeśli praca odbywa się pod kierownictwem pracodawcy oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym.
Nadużywanie umów cywilnoprawnych jest niekorzystne dla pracowników, którzy nie mogą korzystać ze świadczeń, takich jak urlop wypoczynkowy lub dodatki za godziny nadliczbowe. Ponadto w obecnym porządku prawnym okres zatrudnienia na umowę zlecenie i o dzieło nie wlicza się do stażu pracy.
Umowy cywilnoprawne zapewniają elastyczne podejście do zatrudniania, jednak nie mogą zastępować stosunku pracy. W przeciwnym razie przedsiębiorcom grożą kontrole ze strony PIP lub ZUS, a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości – kary finansowe.
