wiatraki

To historyczny moment dla polskiej transformacji energetycznej. Na polskiej części Bałtyku wystartowały prace związane z budową pierwszej farmy wiatrowej Baltic Power, która niebawem zasilać ma 1,5 mln gospodarstw domowych. To pierwszy krok w obranym przez rząd kierunku, w którym do 2040 r. ok. 11 GW mocy energii wiatrowej ma odpowiadać za jakieś 19 proc. naszego miksu energetycznego.

Pamiętacie jeszcze falstart Ministerstwa Klimatu i Środowiska (MKiŚ) rok temu, w pierwszych tygodniach funkcjonowania pod nowymi sterami? Chodziło o nowelizację ustawy wiatrakowej, której nie ma do tej pory. Prace nad nowymi regulacjami w tej sprawie jeszcze trwają, czego zupełnie nie potrafią zrozumieć znawcy tematu. Ale podobno wszelkie wątpliwości względem wiatraków w rządzie są już wyjaśnione i nic nie stoi na przeszkodzie, żeby już za parę tygodni zajął się tym Sejm.

Wiem, tak często to obiecywali, że koniec końców trudno w to uwierzyć. Ale to się naprawdę dzieje: na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawił się tak długo wyczekiwany projekt nowelizacji ustawy wiatrakowej, który raz na zawsze ma pożegnać zasadę 10H, która bardzo skutecznie od 2016 r. blokowała rozwój wiatraków w naszym kraju.

Przestawienie energetycznej wajchy oznacza również skoncentrowanie się na innych surowcach niż do tej pory. Uwagę z paliw kopalnych musimy skierować na lit, kobalt, mangan i inne metale rzadkie. Naukowcy z Uniwersytetu Edynburskiego twierdzą, że mogą do tego posłużyć stare baterie i zużyty sprzęt elektroniczny. Z jednym warunkiem: musimy liczyć na pomoc bakterii.

Mleko się wylało i nie ma co już dłużej udawać. Wiatraki może i dają nam zieloną energię i zmieniają nie do poznania nasz miks energetyczny. Ale równocześnie turbiny stanowią śmiertelne zagrożenie dla wielu zwierząt i też dla samych ludzi. A to jeszcze nic. Podobno instalacje fotowoltaiczne celują w najliczniejszą rodzinę chrząszczy. Dlatego może przestańmy w końcu udawać i ogłośmy wszem wobec, że Polska zostanie jednak przy węglu, tak bardzo jej na sercu leży dobro wszelkich innych istot.

Ustawa wiatrakowa to jedna z pierwszych pilnych spraw, w których poślizg zaliczył rząd Donalda Tuska. Miała być szybka nowelizacja i likwidacja nieszczęsnej zasady 10H, którą nałożyła na lądową energetykę wiatrową legislacyjny kaganiec, a skończyło się awanturą na pół Polski. Teraz resort klimatu i środowiska znowu obiecuje i zapowiada wejście w życie nowych przepisów od początku 2025 r.

Ponad 20 mld zł ze środków Krajowego Planu Odbudowy zostanie przeznaczone na rozwój farm wiatrowych na Bałtyku. Ministerstwo Aktywów Państwowych właśnie poinformowało, że Bank Gospodarstwa Krajowego uruchamia nabór wniosków na pożyczki na morską energetykę wiatrową. Jest to możliwe dzięki spełnieniu jednego z kamieni milowych KPO.

Pamiętacie, jak kilka lat temu ówczesna premier Beata Szydło upierała się, że nasza energetyka oparta będzie jeszcze przez dziesięciolecia na węglu? I atom tu niewiele pomoże? Teraz z kolei w Szwecji przekonują, że stawianie na wiatraki oznacza konkretne straty finansowe i tym samym likwidowanie elektrowni jądrowych nie ma większego sensu. Sprawdziliśmy z ekspertami z Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW), ile w tym prawdy, a ile zwykłego, ale też niebezpiecznego bajdurzenia.

To jedna z większych gaf rządu Donalda Tuska. Obecna koalicja jako opozycja od lat krytykowała wprowadzoną w życie przez Zjednoczoną Prawicę zasadę 10H, która skutecznie blokowała rozwój lądowej energetyki wiatrowej. Zapowiadała, że zniesie ją, jak tylko zacznie rządzić. Ale przygotowana w pośpiechu przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, już pod nowymi sterami, nowelizacja przepisów okazała się legislacyjną wydmuszką. I teraz właśnie obserwujemy podejście do tego tematu nr 2. Podobno ma już być bez takich wpadek.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska podało szczegóły w sprawie nowego programu Moja Elektrownia Wiatrowa. Pierwsza edycja zaplanowana jest na najbliższy rok, chyba że wcześniej zabraknie przygotowanych na ten cel środków. Przy okazji dowiedzieliśmy się też więcej o przygotowywanej nowelizacji ustawy wiatrakowej.

Do tej pory takie rządowe programy, jak „Czyste Powietrze”, czy „Mój Prąd” oceniane były przez analityków tylko pozytywnie. Może narzekano na tempo zmiany, ale nikt nie podważał ich sensu. Teraz jest ciut inaczej, a eksperci nie zostawiają suchej nitki na programie „Moja elektrownia wiatrowa”. Rząd się tym jednak nie przejmuje i zapowiada nabór wniosków do końca września.

Szef Siemens Energy kolejny raz pochwalił się swoją sympatią do Chin i stwierdził, że bez udziału Państwa Środka globalna transformacja energetyczna raczej nie ma większych szans na powodzenie. I wychodzi na to, że nie ma w tych słowach żadnego przypadku, jak i w tym, kiedy padły.

Niektórzy eksperci energetyce wiatrowej wróżą taką samą karierę, jak pompom ciepła i fotowoltaice. Owszem rządowy program „Moja elektrownia wiatrowa”, który jest już po konsultacjach społecznych, wzbudza bardzo duże emocje. Ale eksperci nakazują ostrożność: w przypadku turbin kruczków technicznych jest jeszcze więcej, więc bardzo łatwo o po prostu zły zakup. Na co zwrócić uwagę w pierwszej kolejności? Radzi spec od Woltair.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska bardzo chce zatrzeć złe wrażenie po tym, jak trzeba było wstrzymać wypłaty w programie Czyste Powietrze. To wina poprzedniej ekipy Morawieckiego, ale smród ciągnie się do teraz i politycznie obciąża obecne kierownictwo resortu. Mija kolejny tydzień, a pieniędzy jak nie było, tak dalej nie ma. Dlatego doszło do zmiany taktyki i ogłoszenia przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) nowych systemów wsparcia i dopłat.

Wśród wszystkich rządowych programów to właśnie Mój Prąd cieszy się zdecydowanie największą popularnością. Zazwyczaj w trakcie zorganizowanych już pięciu edycji tego systemu dopłat, beneficjentów było aż tak dużo, że trzeba było wcześniej, niż wskazywał to plan, zamykać nabór wniosków. Zapytaliśmy Ministerstwo Klimatu i Środowiska o to, jak idą prace związane z VI edycją programu Mój Prąd. Poznaliśmy szczegóły.

W naszym miksie energetycznym potrzebujemy coraz mniej węgla, za to w siłę rosną odnawialne źródła energii. Dobrze to było widać w ostatnim miesiącu ubiegłego roku, kiedy lądowe farmy wiatrowe poszły na rekord. I choć to wszystko stało się akurat wtedy, kiedy mieliśmy największe zapotrzebowanie energetyczne w roku, to energii mieliśmy aż nadto. Do tego stopnia, że musieliśmy ją eksportować.

Energetyka wiatrowa znów dzieli Polskę na dwa obozy. Jeden twierdzi, że z wiatraków nie ma żadnego pożytku, tylko same szkody. I przekonuje, że turbiny to zawodowy morderca ptaków. Drugi obóz zwraca uwagę, że zielona energia zawsze obniża rachunki. A co z ochroną latających zwierząt? Okazuje się, że wcale nie trzeba wyważać otwartych drzwi. Są specjalne systemy, które jednak działają wtedy, jak się ich używa. Mimo to we Francji sąd nakazał rozbiórkę siedmiu turbin wiatrowych. Czy w Polsce czeka nas to samo?

Za chwilę okaże się, że wiatraki są gorsze od węgla. Dużo trzeba do ich produkcji stali, są głośne i tak nie do końca wiadomo, jaki mają wpływ na człowieka. Chociaż na całym świecie, jak okiem sięgnąć, turbiny dają po prostu tanią energię, w Polsce postanowiliśmy, przez głównie polityczne manipulacje, rozłożyć je na czynniki pierwsze i dokładnie prześwietlić. A kiedy skończy się już ten cyrk na kółkach, może w końcu zaczniemy transformację energetyczną traktować na poważnie.

Zjednoczona Prawica doskonale zdawała sobie sprawę, że bez rozwoju lądowej energetyki wiatrowej nie ma szans na realizację celów przewidzianych w polityce energetycznej do 2040 r. Ale ważniejszy był zysk polityczny. Wiatraki zaś idealnie nadawały się na złego policjanta. Duże, głośne i pewnie same w sobie niebezpieczne. Tak powstała zasada 10H, która na lata zabetonowała turbiny na lądzie. Potem byliśmy świadkami nieudolnej próby jej liberalizacji. Ale uwalnianie lądowej energetyki wiatrowej od krótkiej smyczy ma na poważnie zacząć się dopiero teraz.

Nowa większość koalicyjna, która za chwilę ma stworzyć nowy rząd, do wyborów parlamentarnych szła z hasłem naprawiania państwa, zepsutego przez Zjednoczoną Prawicę. Niestety, szybko okazało się, że w niektórych względach między starą a nową władzą wcale żadnych różnic nie ma. I znowu mamy do czynienia z przygotowaniem projektów regulacji, które niby dotyczą jednego, ale tak naprawdę ukrywają drugie. W ten sposób, w w projekcie ustawy o zamrożeniu cen energii schowano przepisy dotyczące elektrowni wiatrowych.