wiatraki

Pamiętacie, jak kilka lat temu ówczesna premier Beata Szydło upierała się, że nasza energetyka oparta będzie jeszcze przez dziesięciolecia na węglu? I atom tu niewiele pomoże? Teraz z kolei w Szwecji przekonują, że stawianie na wiatraki oznacza konkretne straty finansowe i tym samym likwidowanie elektrowni jądrowych nie ma większego sensu. Sprawdziliśmy z ekspertami z Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW), ile w tym prawdy, a ile zwykłego, ale też niebezpiecznego bajdurzenia.

To jedna z większych gaf rządu Donalda Tuska. Obecna koalicja jako opozycja od lat krytykowała wprowadzoną w życie przez Zjednoczoną Prawicę zasadę 10H, która skutecznie blokowała rozwój lądowej energetyki wiatrowej. Zapowiadała, że zniesie ją, jak tylko zacznie rządzić. Ale przygotowana w pośpiechu przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, już pod nowymi sterami, nowelizacja przepisów okazała się legislacyjną wydmuszką. I teraz właśnie obserwujemy podejście do tego tematu nr 2. Podobno ma już być bez takich wpadek.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska podało szczegóły w sprawie nowego programu Moja Elektrownia Wiatrowa. Pierwsza edycja zaplanowana jest na najbliższy rok, chyba że wcześniej zabraknie przygotowanych na ten cel środków. Przy okazji dowiedzieliśmy się też więcej o przygotowywanej nowelizacji ustawy wiatrakowej.

Do tej pory takie rządowe programy, jak „Czyste Powietrze”, czy „Mój Prąd” oceniane były przez analityków tylko pozytywnie. Może narzekano na tempo zmiany, ale nikt nie podważał ich sensu. Teraz jest ciut inaczej, a eksperci nie zostawiają suchej nitki na programie „Moja elektrownia wiatrowa”. Rząd się tym jednak nie przejmuje i zapowiada nabór wniosków do końca września.

Szef Siemens Energy kolejny raz pochwalił się swoją sympatią do Chin i stwierdził, że bez udziału Państwa Środka globalna transformacja energetyczna raczej nie ma większych szans na powodzenie. I wychodzi na to, że nie ma w tych słowach żadnego przypadku, jak i w tym, kiedy padły.

Niektórzy eksperci energetyce wiatrowej wróżą taką samą karierę, jak pompom ciepła i fotowoltaice. Owszem rządowy program „Moja elektrownia wiatrowa”, który jest już po konsultacjach społecznych, wzbudza bardzo duże emocje. Ale eksperci nakazują ostrożność: w przypadku turbin kruczków technicznych jest jeszcze więcej, więc bardzo łatwo o po prostu zły zakup. Na co zwrócić uwagę w pierwszej kolejności? Radzi spec od Woltair.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska bardzo chce zatrzeć złe wrażenie po tym, jak trzeba było wstrzymać wypłaty w programie Czyste Powietrze. To wina poprzedniej ekipy Morawieckiego, ale smród ciągnie się do teraz i politycznie obciąża obecne kierownictwo resortu. Mija kolejny tydzień, a pieniędzy jak nie było, tak dalej nie ma. Dlatego doszło do zmiany taktyki i ogłoszenia przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) nowych systemów wsparcia i dopłat.

Wśród wszystkich rządowych programów to właśnie Mój Prąd cieszy się zdecydowanie największą popularnością. Zazwyczaj w trakcie zorganizowanych już pięciu edycji tego systemu dopłat, beneficjentów było aż tak dużo, że trzeba było wcześniej, niż wskazywał to plan, zamykać nabór wniosków. Zapytaliśmy Ministerstwo Klimatu i Środowiska o to, jak idą prace związane z VI edycją programu Mój Prąd. Poznaliśmy szczegóły.

W naszym miksie energetycznym potrzebujemy coraz mniej węgla, za to w siłę rosną odnawialne źródła energii. Dobrze to było widać w ostatnim miesiącu ubiegłego roku, kiedy lądowe farmy wiatrowe poszły na rekord. I choć to wszystko stało się akurat wtedy, kiedy mieliśmy największe zapotrzebowanie energetyczne w roku, to energii mieliśmy aż nadto. Do tego stopnia, że musieliśmy ją eksportować.

Energetyka wiatrowa znów dzieli Polskę na dwa obozy. Jeden twierdzi, że z wiatraków nie ma żadnego pożytku, tylko same szkody. I przekonuje, że turbiny to zawodowy morderca ptaków. Drugi obóz zwraca uwagę, że zielona energia zawsze obniża rachunki. A co z ochroną latających zwierząt? Okazuje się, że wcale nie trzeba wyważać otwartych drzwi. Są specjalne systemy, które jednak działają wtedy, jak się ich używa. Mimo to we Francji sąd nakazał rozbiórkę siedmiu turbin wiatrowych. Czy w Polsce czeka nas to samo?

Za chwilę okaże się, że wiatraki są gorsze od węgla. Dużo trzeba do ich produkcji stali, są głośne i tak nie do końca wiadomo, jaki mają wpływ na człowieka. Chociaż na całym świecie, jak okiem sięgnąć, turbiny dają po prostu tanią energię, w Polsce postanowiliśmy, przez głównie polityczne manipulacje, rozłożyć je na czynniki pierwsze i dokładnie prześwietlić. A kiedy skończy się już ten cyrk na kółkach, może w końcu zaczniemy transformację energetyczną traktować na poważnie.

Zjednoczona Prawica doskonale zdawała sobie sprawę, że bez rozwoju lądowej energetyki wiatrowej nie ma szans na realizację celów przewidzianych w polityce energetycznej do 2040 r. Ale ważniejszy był zysk polityczny. Wiatraki zaś idealnie nadawały się na złego policjanta. Duże, głośne i pewnie same w sobie niebezpieczne. Tak powstała zasada 10H, która na lata zabetonowała turbiny na lądzie. Potem byliśmy świadkami nieudolnej próby jej liberalizacji. Ale uwalnianie lądowej energetyki wiatrowej od krótkiej smyczy ma na poważnie zacząć się dopiero teraz.

Nowa większość koalicyjna, która za chwilę ma stworzyć nowy rząd, do wyborów parlamentarnych szła z hasłem naprawiania państwa, zepsutego przez Zjednoczoną Prawicę. Niestety, szybko okazało się, że w niektórych względach między starą a nową władzą wcale żadnych różnic nie ma. I znowu mamy do czynienia z przygotowaniem projektów regulacji, które niby dotyczą jednego, ale tak naprawdę ukrywają drugie. W ten sposób, w w projekcie ustawy o zamrożeniu cen energii schowano przepisy dotyczące elektrowni wiatrowych.

Dla wielu napędzanych już od wakacji letnich w 2021 r. przez Moskwę kryzys energetyczny był solidną nauczką dla Europy, która wcześniej bagatelizowała coraz większe uzależnienie od gazu z Rosji. Po tym, jak okazało się, że Putin ciągnie coraz bardziej za energetyczne sznurki, Bruksela już więcej w tego typu sidła miała nie wpadać, w czym miała pomóc własna produkcja energii i przede wszystkim dywersyfikacja dostaw, w przypadku energetyki wiatrowej też. Ale wychodzi na to, że znowu przegapiliśmy swoją szansę. I rosyjskie uzależnienie jedynie wymieniamy, na to chińskie.

Najnowszy miesięcznik Forum Energii wykazuje, że w październiku, na starcie czwartego kwartału 2023 r., odnawialne źródła energii (OZE) odpowiadały w naszym miksie energetycznym za rekordowe 27,2 proc. energii. Największy kawałek tego tortu należy zdecydowanie do farm wiatrowych. Zresztą wiatr w Polsce raptem tylko dwa razy wyprodukował więcej energii niż w zeszłym miesiącu: w styczniu i w lutym 2022 r.

Rząd pracuje nad kolejną edycją programu Mój Prąd i już padła zapowiedź w sprawie szóstej edycji. Nic dziwnego, bo każda była tak rozchwytywana przez Polaków, że środki finansowe wyczerpywały się bardzo szybko, a piąta odsłona dodatkowo bije rekordy popularności. Operatorzy od Czystego Powietrza pewnie zazdroszczą tym z Mojego Prądu, gdyż po prawie pięciu latach od uruchomienia programu antysmogowego wciąż nie można się doliczyć nawet 6 proc. wydatkowanych pieniędzy z budżetu tej inicjatywy.

Nawet najwięksi oponenci rządu muszą przyznać, że co jak co, ale program Mój Prąd okazał się strzałem w dziesiątkę. O popularności tej inicjatywy najlepiej świadczy fakt, że przeznaczone na nią środki wykorzystywane są przed terminem. Nie inaczej jest teraz, kiedy już po miesiącu od ogłoszenia nowej odsłony, wpłynęło już kilkanaście tysięcy wniosków. A za chwilę może być ich jeszcze więcej, bo rząd głowi się nad zmianą, która może okazać się kuszącą marchewką dla tysięcy Polaków.

Szwecja pobija kolejne rekordy energetyczne. Już w styczniu br. Skandynawom udało się wytworzyć 26 proc. energii z wiatru. W lutym ten wynik dodatkowo poprawili (27 proc.). Think tank Ember zwraca uwagę, że dzięki temu Szwedzi są chronieni przed wysokimi kosztami. A Polacy? Blokowanie zmian w ustawie wiatrakowej ma swoje konsekwencje. Ale teraz, już bez zasady 10H, musimy zacząć nadganiać stracony czas.

Decydują się losy ustawy wiatrakowej. Senat wrócił do odległości 500 metrów, ale w Sejmie to raczej nie przejdzie. Gdyby odległość budynków mieszkalnych od turbin nie stanowiła jednego z kamieni milowych, od realizacji których KE uzależnia wypłatę Polsce pieniędzy w ramach KPO, to Zjednoczona Prawica prawdopodobnie nie ruszałaby 10H. Tymczasem o przyjęcie senackich poprawek apelują przedsiębiorcy. A Urban Consulting wylicza, ile ich odrzucenie będzie kosztować samorządy terytorialne.

Rząd bardzo chce, żeby był i wilk syty i owca cała. Dlatego z jednej strony zwiększa odległość wiatraków od zabudowań, żeby tak uspokoić swój konserwatywny elektorat, ale z drugiej wiceszef Ministerstwa Klimatu i Środowiska w Senacie przyznaje, że wcześniejsze 500 metrów było o wiele lepszym rozwiązaniem dla polskiej gospodarki i twierdzi, że dołożenie kolejnych 200 m oznacza ubytek nawet 4 GW energii. Ale to przecież wcale nie znaczy, że Sejm za chwilę klepnie senackie poprawki. Niestety, ustawa wiatrakowa cały czas jest pod butem polityki i raczej się to w najbliższym czasie nie zmieni.