rachunki za prąd

Osoby, które dały się namówić na zakup pomp ciepła, słuchając dzisiaj polityków, plują sobie w brodę. Pomysł, żeby zamrozić ceny prądu do 2000 kWh rocznie, a powyżej naliczać rachunki według rynkowych stawek, oznacza, że użytkujący pompy ciepła zamiast obiecywanych oszczędności dostaną finansową fangę między oczy. W zależności od powierzchni domu urządzenia montowane przez Polaków zużywają rocznie 3000-9000 kWh. Zakładając, że z pozostałym zużyciem zmieszczą się w 2000 kWh, tylko za użytkowanie pompy zapłacą 4-, 5-krotnie więcej niż w 2022 r.

Ciemne ulice, brak ozdób świątecznych i odwołana zabawa sylwestrowa. Tak coraz częściej wygląda samorządowa rzeczywistość na koniec 2022 r. Jak Polska długa i szeroka w gminy i miasta uderzają rekordowe rachunki za energię. Samorządowcy ratują się, jak mogą. Ci najbardziej zdesperowani unieważniają przetargi na dostawę prądu. Na tak drastyczny krok zdecydował się już Wrocław.

Jeżeli jeszcze jakimś cudem uważacie, że kryzys energetyczny was specjalnie nie dotyczy, to może zaraz zmienicie zdanie. Gigantyczne rachunki za energię uderzają w samorządy, właścicieli basenów, a nawet wyciągów narciarskich. Swoje dokłada również największa od setek lat susza w Europie. W Portugalii i Francji zamykane są już kolejne ośrodki. Pierwsze przykłady są też już w Polsce.

W Danii pierwsze spółdzielnie energetyczne zaczęły powstawać w latach 70. ubiegłego stulecia. W Niemczech do ich zawiązania potrzebne są tylko trzy osoby. W Belgii spółdzielnie energetyczne chronią teraz przed astronomicznymi rachunkami. A w Polsce? W praktyce regulacje prawne niby są, ale w teorii przez kilka lat powstały raptem trzy tego typu spółdzielnie. Pytamy Marcina Roszkowskiego, prezesa Instytutu Jagiellońskiego, dlaczego tak się dzieje.

To będzie bardzo trudna zima. Rachunki za prąd i ogrzewanie będą rekordowo wysokie. A przez zniesione normy jakości węgla będziemy się dusić bardziej niż zwykle brudnym powietrzem. Jak można temu przeciwdziałać? W swoim najnowszym raporcie Forum Energii przekonuje, że wcale nie jesteśmy skazani na straty. I podpowiada jakimi działaniami możemy zmniejszyć swoje zimowe koszty.

Rząd po blamażu z cenami gwarantowanymi węgla nie chciał już kolejnych kompromitacji. Dlatego dodatek węglowy miał być zapięty na ostatni guzik. Trzeba było tylko się pospieszyć, bo z każdym dniem rosło niezadowolenie Polaków, którzy za tonę węgla czy ekogroszku musieli już płacić 3000 zł i więcej. I tak powstała furtka dla oszustów, którzy zaczęli dodatek węglowy sztucznie mnożyć. Polski Alarm Smogowy, Instytut Badań Strukturalnych Fundacja Naukowa i Fundacja Frank Bold wiedzą, jak temu zaradzić.

Spółka Energy Solution kolejny raz apeluje do rządu i władz instytucji nadzoru o wyjaśnienie ponadprzeciętnego wzrostu marż wytwórców energii. Ceny prądu mają przecież znacznie nie tylko dla całej gospodarki, poszczególnych przedsiębiorstw, samorządów, ale też dla osób fizycznych. Pierwszy raz zabrali głos w tej sprawie już w kwietniu 2022 r. I jeśli znowu rząd im nie odpowie, podejmą kroki prawne.

Polski rząd kreuje się na strażnika rosnących rachunków za prąd. Przez to można mieć wrażenie, że tylko rząd nad Wisłą takim wsparciem obejmuje swoich obywateli, a reszta krajów UE ma to w nosie. Ale najnowsze opracowanie think-tanku Bruegel wskazuje, że to tylko subiektywne odczucie, bo prawda jest nieco inna.

Choć do zimy jeszcze daleko, to już od kilku miesięcy jest ona numerem jeden, bo wiele osób zadaje sobie pytania: czy wystarczy nam węgla i opału, a może dojdzie do blackoutu. Unia Europejska już jakiś czas temu zaczęła nawoływać do oszczędności energii. Niektóre sieci detaliczne właśnie odpowiedziały na jej wezwania albo zdębiały na widok lawinowo rosnących rachunków za prąd. I podjęły decyzję: będą wyłączać oświetlenie. Część właścicieli sklepów rozważa także, czy podczas nadchodzącej zimy skrócić działalność obiektów.

Rząd musi się jeszcze namęczyć - gwarantowana cena węgla nie wystarczy, żeby uspokoić rachunki za prąd na jesieni. Te mogą zacząć wariować głównie przez wyższe taryfy za energię, która jest wyraźnie droższa niż jeszcze rok temu. Dlatego premier Mateusz Morawiecki nie wyklucza wprowadzenia nowego podatku - od zysków nadzwyczajnych spółek energetycznych i gazowych.

Od kilku miesięcy rachunki za energię ścigają się z ratami kredytów hipotecznych i żadna ze stron nie chce odpuścić. Przed nami trudna pod względem dostępu do surowców i przede wszystkim droga zima. Perspektywy w tym zakresie na najbliższe miesiące nie są zbyt optymistyczne. Trudno się też temu dziwić, skoro cena energii elektrycznej bije już teraz historyczne rekordy.

Transformacja energetyczna jest konieczna, ale ktoś musi za nią zapłacić. Kto? My w rachunkach za prąd oraz w podatkach pośrednich i tych ukrytych. Ile? Przeciętny Kowalski w najbliższych latach zapłaci dodatkowo 2800 zł rocznie. Za kilkanaście lat – 30 tys. zł rocznie, a w drugiej połowie lat 40. – 64 tys. A to i tak dość ostrożne szacunki. Prof. Witold Orłowski wskazuje, że transformacja będzie nas kosztowała nie bilion, ale 1,7 bln zł. i to oficjalne wyliczenia rządu, tylko politycy wolą nie mówić o nich głośno. Ale to wcale nie znaczy, że gdybyśmy zostali przy węglu, nie zapłacilibyśmy nic. Przeciwnie, kosztowałoby nas to niewiele mniej, bo polska energetyka jest w ruinie i tak trzeba ją modernizować – wskazuje prof. Orłowski.

Po roku hibernacji w Ministerstwie Rozwoju i Technologii wraca sprawa nowelizacji zasady 10H. Teraz zmiany w ustawie pilotuje resort klimatu i środowiska. Głównym ich założeniem jest przekazanie większych kompetencji samorządom. To krok w dobrą stronę, ale nie rozwiązanie idealne – uważa Piotr Czopek, dyrektor ds. regulacji w Polskim Stowarzyszeniu Energetyki Wiatrowej (PSEW).

Polski rząd próbował rekordowe rachunki za energię zwalić na system handlu emisjami EU ETS, ale jego reforma nie będzie miała aż tak wielkiego wpływu na to, ile Polak będzie płacił za prąd. Walka bardziej toczy się o coś zupełnie innego: czy Zielony Ład ma być faktycznie realizowaną strategią, czy będzie tylko zbiorem luźno określonych życzeń na papierze.

Najpierw na głos o braku węgla tuż przed następnym sezonem grzewczym mówili szefowie spółek wydobywczych, swoje czarne wizje dodawali też związkowcy. Nieśmiało potem przebąkiwali o tym też przynajmniej niektórzy politycy. A teraz o tym, że w Polsce – głównie przez embargo nałożone na Rosję – zabraknie węgla w sumie nie trzeba już nic mówić. Zbliżająca się wielkimi krokami do nas luka podażowa zaczęła wpływać na rynek i na cenę gazu.

Polaków nie dobije kilogram czereśni za 260 zł ani osławione paragony za dorsza z frytkami nad Bałtykiem, ale przyszłe rachunki za prąd i ogrzewanie. Najwięksi pesymiści prognozują, że powinniśmy się przygotować się na ceny energii dwa razy wyższe niż obecnie.

Polski Komitet Energii Elektrycznej (PKEE) zapytał Polaków na temat oszczędzania energii i podejmowanych sposobów na mniejsze rachunki za prąd. To, że przy tej okazji mocniej zmusza nas do oszczędności, wcale nie dziwi, ale że w ten sposób myślimy też o środowisku – już tak.

Polskie samorządy mają prostą propozycję: niech rząd odda nam połowę pieniędzy, jakie Polska dostaje dzięki sprzedaży praw do emisji dwutlenku węgla. Gminy nie chcą oczywiście, by kasa wpadała na ich konto bezwarunkowo – środki mają być ustawowo przeznaczone na cele klimatyczne. Dzięki temu – podkreślają – można będzie zmodernizować system ciepłowniczy i obniżyć rachunki mieszkańcom.

To wcale nie Bruksela zarabia na wysokich rachunkach za prąd. Fundacja Instrat wskazuje wprost, że najbardziej z takiego obrotu sprawy cieszą się państwowe spółki energetyczne, którym przy takich zwyżkach łatwiej ukryć swoje rekordowe marże. Rząd mógł ulżyć kieszeniom Polaków tak jak inni: idąc bardziej w OZE. Ale zamiast tego woli namawiać Brukselę do dotowania polskiego górnictwa przez następne 10 lat.

Tomasz Rożek, autor popularnego kanału Nauka. To lubię. wziął pod lupę słynne już billboardy z żarówką i ceną wytworzenia energii. Ta kampania mocno manipuluje przekazem. I w tym filmie to pokazuję. Pomyśleć, że jej twórcy twierdzą, że to kampania edukacyjna – mówi autor.