Energetyka

Rząd bardzo starał się przekonać Polaków, że węgla zimą nikomu nie zabraknie, ale ta narracja coraz bardziej się sypie. Rzeczywistość jest bowiem znacznie bardziej szara, niż starał się to malować premier Mateusz Morawiecki. Dobitnie ukazuje to przykład Enei, które zabraknie do końca roku węgla. Walka z tym deficytem oznacza jedno: będzie znowu drożej.

Rząd zamierza chronić Polaków przed nadmiernymi kosztami prądu, ale tylko tych, którzy zużywają maksymalnie 2000 kWh rocznie. Kontrolowanie zużycia, by zmieścić się w tym limicie, jest bardzo często niewykonalne, ale jest większy problem. Około miliona gospodarstw domowych, którzy ogrzewają domy energią elektryczną, nie ma szans na żadną pomoc i dramatycznie odczuje wzrost taryf tej zimy.

Górniczy związkowcy narzekają, że węgiel sprowadzany z Kolumbii, Australii, Indonezji czy RPA jest niesortowany i bardzo złej jakości. Z drugiej strony polskim spółkom zwiększenie wydobycia idzie bardzo po grudzie. Ale nie ma też co martwić się na zapas. Sprzedawcy opału na pewno coś wymyślą. W sieci pojawili się już oferujący ekogroszek z egzotycznych kierunków. Kłopotem jest jego cena, zdecydowanie wyższa niż te 3000 zł na opał od rządu.

Słońce, wiatr, geotermia – energię pozyskiwaną z tych źródeł widzimy już na każdym kroku. Ale wodór? Dla zwykłego zjadacza chleba takie instalacje to pieśń przyszłości. Są skomplikowane i przede wszystkim bardzo drogie. Komisja Europejska postanowiła to zmienić. Pomóc ma w tym Europejski Bank Wodoru z kapitałem opiewającym na 3 mld euro. (Fot. Shutterstock / Alexander Kirch).

Ponad jedna na pięć osób jest zagrożona ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. Mowa o Unii Europejskiej, a więc problem dotyczy milionów jej mieszkańców. Niemal 8 proc. Europejczyków nie stać, by ogrzać dom lub mieszkanie. A jak sytuacja wygląda w Polsce?

Coraz głośniejsze dywagacje na temat obowiązkowego oszczędzania energii w UE, solidnie wypełnione unijne magazyny gazu, a także inne elementy polityki energetycznej Brukseli wpływają coraz wyraźniej na cenę surowca. Gaz najpierw spadł do najniższego poziomu od miesiąca, a potem lekko urósł. Do powrotu do poziomów cenowych sprzed wywołanej przez Rosję wojny jeszcze bardzo daleka droga. Moskwa dalej traktuje dostawy gazu jako broń w walce z Zachodem.

Liczyliście na taki zjazd cen? Eksperci przekonują, że nie musimy żegnać zniżek na stacjach paliw. W przedostatnim tygodniu września dalej możemy liczyć na niższe ceny benzyny (Pb98 i Pb95), oleju napędowego i autogazu. Już teraz benzyna w ciągu raptem ostatnich trzech miesięcy staniała o jakieś nawet 1,5 zł na litrze.

Pamiętacie, jak premier Mateusz Morawiecki parę miesięcy temu oskarżał Norwegię o żerowaniu na wywołanej przez Rosję wojnie? Bo handlują drogim gazem i ropą? Teraz okazuje się, że rząd w Oslo przekonuje, że nadzwyczajne zwyżki cenowe tych surowców wcale nie leżą w interesie Norwegii. Ta chce znaleźć najskuteczniejszą receptę na obecny kryzys energetyczny i gotowa jest do negocjacji z Unią Europejską. W międzyczasie cena gazu znowu zaczęła lekko dygotać w górę.

Pompa ciepła może się okazać jedną z najgorszych inwestycji, na jakie wpadli Polacy w tym roku. Miało być inaczej, bo rząd zachęcał do ich instalowania, obiecując dopłaty, a ekolodzy zachwalali, że pompy są eko i nie trują środowiska. Na koniec ich właściciele mogą jednak zostać z długami i wielkim finansowym kacem.

Huta Katowice: z końcem września ma być wygaszony jeden z dwóch wielkich, hutniczych pieców w Polsce. Hutnicy boją się, że to oznacza początek kłopotów dla nich. Dlatego chcą gwarancji na piśmie, że piec będzie wygaszony tylko na chwilę, a przy okazji nikt z pracowników nie dostanie wypowiedzenia. Jak słyszymy od związkowców: rozmowy trwają, a pracodawca ma też przedstawić swoje racje. Jak to się skończy - powinno być jasne w połowie przyszłego tygodnia.

Rosja bardzo by chciała sprzedawać swój gaz zamiast UE to Chinom. Tylko że to obecnie wyjątkowo trudne zadanie. Z jednej strony nie ma odpowiedniej infrastruktury i ona też nie powstanie raptem w kilka miesięcy. Z drugiej - cały czas w Państwie Środka jest skomplikowana sytuacja epidemiologiczna. W dodatku chińska gospodarka jest na ostrym zakręcie nie tylko przez koronawirusa. Coraz bardziej o sobie dają znać długoterminowe zjawiska demograficzne. A przecież kłopoty Pekinu za chwilę mogą przelać się na cały świat.

Rząd chce więcej węgla. Sprowadza go z Indonezji i Kolumbii i stawia na zwiększenie rodzimego wydobycia. Państwowe spółki postawiono na baczność, bo przed zimą liczy się każda tona. Atu Lubelski Węgiel Bogdanka wbrew narzuconej narracji kolejny raz z rzędu ścina produkcyjne plany. Dla Ministerstwa Aktywów Państwowych taka zuchwałość jest nie do przyjęcia, resort zamierza zmienić prezesa Bogdanki.

Węgiel nie tanieje, przeciwnie. Już nawet państwowy sklep PGG podniósł dwukrotnie ceny, przez co ekogroszek zdrożał w ciągu miesiąca o 50 proc. Tymczasem co trzeci Polak pamięta, co radził rząd zaledwie z czerwcu: nie kupujcie teraz węgla, nie warto, lepiej poczekać, bo spółki Skarbu Państwa już działają i będzie taniej. Nie jest, ale 30 proc. badanych przez IBRiS na zlecenie Bizblog.pl uważa, że warto poczekać, bo rząd sprawi, że na rynku pojawi się więcej węgla, a jak jego dostępność się poprawi, ceny spadną.

JPMorgan w swoich europejskich hubach w Londynie i Frankfurcie przeprowadził już symulację przerw w dostawach energii. To scenariusz, na który coraz poważniej przygotowuje się cała Europa. Polska też, nawet jeżeli rząd milczy w tej sprawie jak zaklęty. Jednak wygadał się Tomasz Rogala, prezes Polskiej Grupy Górniczej, który mówi wprost: przerwy w dostawach zbliżają się do nas bardzo szybko.

Sprzedaż węgla cały czas nie wygląda tak dobrze, jak to sobie wymyślił rząd, dlatego premier Mateusz Morawiecki zapowiada kolejną interwencję na rynku opału. Czy nie byłoby prościej, gdyby Polska podążyła ścieżką wytaczaną właśnie przez Czechów? Praga zamierza zamrozić ceny energii na przyszły rok i nie bawi się w żadne półśrodki.

Już co najmniej 4 mld zł z okładem może brakować w budżecie dodatku węglowego. Rząd policzył, że na ten cel musi wydatkować 11,5 mld zł. Przepisy okazały się dziurawe jak durszlak, przez co zaczęły mnożyć się i piece węglowe, i same gospodarstwa domowe. Okazało się, że beneficjentów tego programu jest znacznie więcej, niż ktokolwiek to wcześniej mógł przypuszczać.

Jesteśmy coraz bliżej wyboru wykonawcy lub wykonawców pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej. Zgodnie z zapowiedziami i wcześniejszą umową Amerykanie przedstawili swoją ofertę. Podobno w grze cały czas pozostają też Francuzi i Koreańczycy. Ostateczną decyzję polskiego rządu powinniśmy poznać najpóźniej w październiku. Cały czas możliwy jest scenariusz, w którym wybór padnie na więcej niż jednego wykonawcę.

Co tydzień pod biurem poselskim premiera Mateusza Morawieckiego, które mieści się w Katowicach, przy ul. Warszawskiej 23, gromadzić będzie się tłum ludzi. To efekt zapoczątkowanej w tym tygodniu akcji związkowców z Sierpnia 80, którzy obiecują organizować taką kolejkę co tydzień. 

Patrząc na ceny gazu, wydaje się, że polityka energetyczna UE przynosi w ostatnim czasie oczekiwane skutki. Dlatego analitycy są zgodni: coraz bardziej wydaje się możliwy scenariusz, w którym Bruksela – nie patrząc na sprzeciw poszczególnych krajów członkowskich – będzie chciała przymusić do obowiązkowego oszczędzania energii. Czy to ten czas, kiedy europejska solidarność zacznie się kruszyć, ku radości Putina?

Ukraińcy nie uratują Polaków zimą. Dobrze wizerunkowo rozegrane porozumienie premiera Morawieckiego z prezydentem Zełenski, dzięki któremu dostaniemy 100 tys. ton węgla we wrześniu, to wydmuszka, bo wystarczy na jeden dzień. Węgiel przypływający z drugiego końca świata zamienia się z grubych brył w miał, przez co staje się częściowo bezużyteczny. Co więc robić? Zwiększać wydobycie, PGG nawet ostro ostatnio podnosi Polakom ceny, tłumacząc, że musi zarobić więcej, żeby inwestować w to większe wydobycie, żebyśmy wszyscy byli bezpieczni. Ale to jak modlenie się, że może jakimś cudem wielbłąd przeciśnie się przez ucho igielne.