susza

Pamiętacie cenę energii z lata 2022 roku, kiedy kryzys energetyczny pokazał w pełni swoje oblicze? Niestety, ale za chwilę może nas czekać powtórka. Tym razem jednak głównym winowajcą ma być pogoda, a dokładnie ekstremalne upały i susza. Tym razem Polska, po okupowaniu najwyższych pozycji wśród krajów europejskich z ceną energii dla segmentu dnia następnego, ze stawką na...

Kolejny rok za nami, w którym zima była łagodna i praktycznie bezśnieżna. Do tego doszły jeszcze opady deszczu poniżej normy, a także wyższa temperatura w kolejnych miesiącach. W efekcie susza hydrologiczna zaczyna być odmieniana przez wszystkie przypadki. Co gorsza: w kwietniu, maju i czerwcu sytuacja może nie ulec poprawie. A to może odbić się chociażby na wyższych cenach żywności i wyższym zagrożeniu pożarowym w lasach, o czym już teraz się mówi.

Polscy rolnicy mają w tym roku wyjątkowo pod górkę i wcale nie mam na myśli ich manifestacji wycelowanych w Europejski Zielony Ład. To aura od miesięcy rzuca im coraz większe kłody. Najpierw marcowe upały spowodowały wegetatywną rewolucję, teraz plantacje demolują kolejne fale opadów i gradobić. A jakby tego wszystkiego było jeszcze mało, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w swoim pierwszym tegorocznym raporcie informuje o występowaniu suszy rolniczej na terenie 14 województw.

Hasło susza na ogół wciąż jawi nam się z pustynnym lub półpustynnym klimatem w odległych zakątkach Afryki, Azji czy Ameryki Południowej. Jednak susza trawi również Europę. Efekt? Już 100 mln Europejczyków nie ma stałego dostępu do wody pitnej. A to z kolei prowadzi do trwałych zmian. Czy uratuje nas polska technologia do walki ze zmianami klimatu?

Tegoroczna lista, i tak już sporych rozmiarów, dowodów na galopujące zmiany klimatu doczekała się kolejnej pozycji. Tym razem chodzi o suszę i rekordowe temperatury w okolicach Amazonii. To, że tutejszych gminy mają przez to kłopot z dostępem do wody pitnej, już za bardzo na nikim wrażenia nie robi. Takie problemy są coraz częściej odczuwalne już w różnych krajach, w Polsce też. Ale martwe delfiny sugerują klimatologom, że sytuacja może być znacznie poważniejsza, niż przypuszczamy.

To absolutnie zapomniany kryzys – mówi o sytuacji na Madagaskarze Małgorzata Klein, ekspertka techniczna PAH. Wyspa odwiedzana przed pandemią przez setki tysięcy turystów rocznie jest nękana przez ustawiczne susze i pomimo braku konfliktów zbrojnych znajduje się wśród piętnastu najbiedniejszych państw świata. Malgaski rząd tłumaczy, że za ubożenie społeczeństwa odpowiedzialne są zmiany klimatu, ale prawda jest bardziej skomplikowana.

Jeżeli myślicie, że po wakacjach, tuż przed zaplanowanymi na październik wyborami parlamentarnymi, spadnie inflacja i stopy procentowe, to możecie się zdziwić. Owszem, taki jest plan polityczny rządu. Wszystko jednak do góry nogami może wywrócić susza, która nabiera coraz bardziej tempa.

Zmiany klimatu odciskają coraz bardziej wyraźne piętno. W tym roku temperatura powierzchni oceanów bije wszystkie rekordy i zadziwia naukowców. Bardzo kiepsko jest też z lodową pokrywą na Antarktydzie. A jakby tego było mało to od tygodni słychać ostrzeżenia, że tym razem sezonowe El Nino będzie bardzo silne, co też może mieć swoje konsekwencje dla całego świata.

W Hiszpanii mówi się, że obecna wiosna była najgorętszą i drugą najsuchszą od 1961 r. Włosi wyliczają, że mają najgorszy dostęp do wody w historii. I to wcale nie jest wyłącznie cecha charakterystyczna dla południa Europy. Niestety w Polsce nie jest lepiej. Rolnicy przez suszę liczą straty. Plony mogą być mniejsze o nawet 70 proc.

Przyzwyczailiśmy się do tego, że ceny warzyw spadają z każdym tygodniem w okresie letnim. Tym razem może tak nie być. I nie chodzi tu o wysoką inflację, ale o suszę, która uderza w rolnictwo. Problem jest na tyle poważny, że eksperci ostrzegają, że niektórych warzyw po po prostu zabraknie.

Większa częstotliwość występowania susz, także w Europie, przynosi negatywne skutki dla gospodarek. W Polsce największe straty spowodowane okresowymi niedoborami wody dotykają głównych grup upraw w rolnictwie.

W polskich gminach samorządowcy już teraz podejmują decyzje o wprowadzeniu zakazu podlewania ogródków działkowych czy przydomowych trawników. Mieszkańcy są też proszeni, żeby wypełniali swoich oczek wodnych i też nie myli aut. Bo wody jest jak kot napłakał, a prognozy meteorologiczne nie napawają optymistycznie.

Narodowy Bank Polski cieszy się, że inflacja w końcu wyhamowuje, co pozwala mącić w głowach kredytobiorcom wizją niższy stóp procentowych. Ale po tych dobrych nastrojach za chwilę może nie być nawet śladu. Bardzo niefajnego psikusa może nam jeszcze sprawić bowiem pogoda. Argentyński Bank Centralny już tłumaczy kolejną podwyżkę stóp właśnie rekordową suszą. Z kolei w UE ceny owoców i warzyw może wywrócić do góry nogami susza w Hiszpanii. A w Polsce? Prognozy na czerwiec niestety nie są zbyt optymistyczne. Deszczu ma być u nas, jak kot napłakał.

Hiszpańska narodowa służba meteorologiczna (AEMET) nie ma wątpliwości: kraj od końca 2022 r. jest w długoterminowej suszy. W marcu br. deszcz padał tak słabo, że od razu zyskał miano drugiego, najbardziej suchego miesiąca w tym stuleciu. Jakby tego było mało, w kwietniu padł w Cordobie rekord ciepła i termometry wskazały na 38,8 st. Celsjusza. Sytuacja staje się coraz bardziej poważna, na tyle, że w południowo-wschodnim regionie Katalonii wejdzie w życie zaraz bardzo niepopularny zakaz, który dotyczy domowych basenów.

Jeżeli jeszcze jakimś cudem uważacie, że kryzys energetyczny was specjalnie nie dotyczy, to może zaraz zmienicie zdanie. Gigantyczne rachunki za energię uderzają w samorządy, właścicieli basenów, a nawet wyciągów narciarskich. Swoje dokłada również największa od setek lat susza w Europie. W Portugalii i Francji zamykane są już kolejne ośrodki. Pierwsze przykłady są też już w Polsce.

Wygląda na to, jakby wszystkie nieszczęścia Europy postanowiły spotkać się w jednym miejscu i o jednym czasie. Nie dość, że każdego dnia rozkręca się kryzys energetyczny, a do tego wszystkiego inflacja nie daje żadnego oddechu, to w dodatku nęka nas największa od 500 lat susza. Efekt jest dosyć łatwy do przewidzenia. Usychające plony i problemy z zapotrzebowaniem w wodę jeszcze bardziej wpłyną na wzrost cen żywności. I właśnie w ten sposób to błędne koło się domyka.

Inflacja trochę przyhamowała i nawet WIBOR przestał wariować, ale na horyzoncie jest jeszcze jedno niebezpieczeństwo, które też może przewietrzyć nasze portfele. Chodzi o destrukcyjną dla warzyw i owoców suszę, która z nami już jest tak długo, że przestaliśmy na nią zwracać uwagę. O powadze sytuacji niech świadczy fakt, że dla ponad 50 rzek wydane są już ostrzeżenia przed suszą hydrologiczną.

Ponad 170 gmin w Polsce zmaga się z niewystarczającą ilością wody. Włodarze apelują do mieszkańców o oszczędzanie i racjonowanie wody. Przerwy w dostawach to dla niektórych już codzienność. Będzie jeszcze gorzej.

Z powodu deficytu wody do 2050 r. nawet do 5,7 mld ludzi może być zmuszona do przesiedlenia. Ale wcześniej coraz częstsze susze odczujemy na własnej skórze i w portfelach też. Rolnicy z Polski szacują, że w tym roku ze względu na brak wody, plony mogą być mniejsze nawet o kilkadziesiąt procent. Jeżeli dodamy do tego galopującą, dwucyfrową inflację, to możemy przewidywać zwyżkę cen żywności, z jaką nie mieliśmy dawno do czynienia.

Dla większości z nas śnieg w kwietniu był średnio miłą niespodzianką. Ale hydrolodzy mogli wreszcie się lekko uśmiechnąć. Dzięki temu może uda się bowiem nieco wyhamować suszę w wielu rejonach Polski. Bo na ucieczkę przed drastycznymi podwyżkami cen żywności, dopingowanymi m.in. przez właśnie brak opadów, ale nie tylko - już raczej nie ma co liczyć.