recykling

Wszystko było już gotowe, a tu taka wolta. Ni stąd, ni zowąd rząd ogłosił opóźnienie systemu kaucyjnego. Nowe przepisy miały zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2025 r., ale decyzją resortu środowiska zaczną co najmniej pół roku później. Co najmniej – bo jeśli urzędnicy raz ulegli lobbystom, to za chwilę mogą to zrobić znowu. Pocieszające, że sklepy i placówki handlowe przygotowań nie zamierzają opóźniać. Wolą dmuchać na zimne. Przecież nikt nie może zapewnić, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska znów nie zmieni zdania.

W sierpniu Biedronka po raz drugi organizuje program ekoWakacje z Biedronką. Mieszkańcy kilkudziesięciu miejscowości w całej Polsce będą mogli do 11 września w jednym z 200 sklepów wymienić puste plastikowe butelki na vouchery.

Redukcja ilości odpadów z plastiku, recykling, gospodarka obiegu zamkniętego – dla firmy Procter & Gamble to nie korporacyjne slogany, tylko bardzo konkretny kierunek działania. Koncern z powodzeniem wdraża w swoich fabrykach rozwiązania, których celem jest ograniczenie produkcji odpadów, udoskonalenie systemów recyklingu i umożliwienie wielokrotnego użytku opakowań. Kilka z tych fabryk znajduje się także w Polsce.

W Ministerstwie Klimatu i Środowiska trwają przygotowania do wprowadzenia od nowego roku w Polsce systemu kaucyjnego, prowadzone są też rozmowy z przyszłymi operatorami. Tymczasem z najnowszego badania opinii publicznej wynika, że Polacy w pierwszej kolejności oczekują wygody. I tak żeby recykling zbyt dużo od nich nie wymagał, a najlepiej jakby wszystko można było załatwić w sklepie, w którym robią cotygodniowe zakupy.

Mam nieodparte wrażenie, że z plastikiem jest tak samo jak ze smogiem. Tak, wiemy, że jedno i drugie demoluje nasze zdrowie i realnie skraca lata naszego życia. Ale i w jednym i w drugim przypadku tak po prawdzie niewiele robimy, żeby ten stan rzeczy zmienić. Jakbyśmy gremialnie przyjęli, że tak już jest i po co na to w ogóle marnować czas. Teraz światło dzienne ujrzało opracowanie wskazujące, kto konkretnie stoi za tym, że tworzywa sztuczne otaczają nas z każdej strony. To nikt anonimowy, znamy ich doskonale.

Nasza gospodarka odpadami wreszcie po latach wyczekiwania ma wskoczyć na właściwe tory. Ale system kaucyjny to dopiero początek tych wszystkich zmian. Eksperci nie mają cienia wątpliwości: musimy też jak najszybciej wprowadzić w życie Rozszerzoną Odpowiedzialność Producenta (ROP). Na razie spóźniamy się z tym już dwa lata, przez co Komisja Europejska podjęła już wobec nas kroki prawne.

Przedsiębiorcy skupieni w Polskiej Izbie Handlu nie będą zadowoleni z takiego obrotu sprawy, ale z najnowszego badania opinii publicznej, zleconego przez Tomra Collection Polska, jednoznacznie wynika, że zdecydowana większość z nas popiera wejście w życie od 1 stycznia 2025 r. systemu kaucyjnego. Ale jak wskazuje inna ankieta: mity recyklingu cały czas mają się u nas bardzo dobrze.

Opóźnić wprowadzenie systemu kaucyjnego w Polsce - to nie był wyłącznie argument producentów napojów. Z takim apelem do Ministerstwa Klimatu i Środowiska zwróciła się cała Polska Izba Handlu. Jej zdaniem w projekcie regulacji mają czyhać błędy, które narażą branżę na miliardowe straty. Ale resort tych obaw nie podziela i nie rozważa jakiegokolwiek przesunięcia w czasie.

Już od nowego roku uruchomimy zostanie system kaucyjny i pod względem recyklingu zaczniemy gonić kilkanaście innych państw UE, w których takie rozwiązanie jest już znane i praktykowane od lat. Ale w Polsce przedstawiciele organizacji samorządowych, przedsiębiorcy branży gospodarki odpadami i strona społeczna zwracają uwagę, że warto, by część tego legislacyjnego ciężaru spadła również na barki samych producentów. I apelują o pilne wdrożenie systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP).

Polski system kaucyjny już coraz bliżej. Nadal nie słabnie lobbing, żeby te przepisy weszły w życie z co najmniej rocznym opóźnieniem. Ministerstwo Klimatu i Środowiska wydaje się nieprzejednane i o żadnych poślizgu czasowym nie może być mowy. Do rozstrzygnięcia pozostają jednak inne sprawy, jak chociażby butelek szklanych i tego, jak swoje opakowania, które później trafią do systemu, mają znakować producenci.

Chociaż część branży nadal opowiada się za opóźnieniem systemu kaucyjnego w Polsce o co najmniej rok, to Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) absolutnie nie widzi takiej możliwości. Za to przygotowania do debiutu zaplanowanego na 1 styczeń 2025 r. idą pełną parą. Już wiadomo, że kaucja będzie różna dla różnych opakowań. Zdaniem ekspertów na początku najwięcej będzie zbiórek manualnych.

Bank PKO BP postanowił wypuścić kartę wykonaną w 100 proc. z pochodzącego z recyklingu (rPVC). Pierwsi klienci banku już pod koniec 2023 r. otrzymali karty debetowe i kredytowe, które docelowo zastąpią karty wyprodukowane ze standardowego tworzywa PVC. Według danych PKO BP w portfelach ich klientów znajduje się 10 milionów kart płatniczych wykonanych z ok. 50 t plastiku.

W Polsce dopiero w przyszłym roku po oficjalnym starcie systemu kaucyjnego zaczniemy traktować gospodarkę odpadami na poważnie. Wątpliwości ciągle nie brakuje, ale zawsze lepiej uczyć się na własnych błędach, niż tracić czas z założonymi rękami. Ale równolegle trwają na ten temat negocjacje unijne i wychodzi na to, że producenci opakowań niedługo będą mieć jeszcze bardziej pod górkę.

Polska dopiero zaczyna porządkować gospodarkę odpadami. Rodzący się w bólach system kaucyjny ma zadebiutować na początku przyszłego roku. Tymczasem w Europie coraz bardziej popularny staje się inny trend. Chodzi o kupowanie produktów sypkich na wagę do własnego pojemnika. Ten rynek do końca obecnej dekady ma osiągnąć obroty w wysokości 1,2 mld euro.

Do startu polskiego systemu kaucyjnego zostało 10 miesięcy. Pojawiają się pierwsi jego organizatorzy, chociaż oficjalnych wskazań Ministerstwa Klimatu i Środowiska jeszcze nie ma. Cały czas spore wątpliwości budzi zaproponowana przez resort wysokość kaucji. Do ekspertów wzywających do jej podwyższenia dołącza Marcel Rakowski, prezes zarządu spółki PolKa - Polska Kaucja.

Najnowszy tygodnik Polskiego Instytutu Ekonomicznego zwraca uwagę, że pod względem odpadów komunalnych, które trafiają do recyklingu, cały czas mamy sporo do poprawienia, chociaż w ostatnich latach odnotowaliśmy wyraźny wzrost. Ale eksperci nie mają żadnych wątpliwości: albo rząd zajmie się kompleksowo gospodarka odpadami, albo trafimy do recyklingowego ogona UE.

W Polsce system kaucyjny ma ruszyć 1 stycznia 2025 r. Przygotowują się do tego i producenci i dystrybutorzy, a także sprzedawcy. Roboty naprawdę jest sporo, dlatego nikt nie chce marnować czasu. Stąd też wspólna inicjatywa Grupy Biosystem oraz Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Ochrony Środowiska, dotycząca utworzenia Systemu Kaucyjnego Zwrotka.

Proces przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną generuje niespotykany dotąd popyt na zielone metale i inne minerały. To może być wąskie gardło transformacji. Aby zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia w skali globalnej, potrzeba istotnych inwestycji i innych działań dostosowawczych.

Poprzednie szefostwo Ministerstwa Klimatu i Środowiska (MKiŚ) na odchodnym opublikowało rozporządzenie w sprawie wysokości stawek opłat produktowych. Przy tej okazji nie wzięto pod uwagę żadnych zgłoszeń, jakie padły w trakcie prowadzonych konsultacji społecznych. I przez to łatwe w recyklingu puszki aluminiowe zagrożone są sankcyjną opłatą produktową blisko trzy razy większą niż opakowania po substancjach niebezpiecznych. Fundacja RECAL wzywa nowe szefostwo resortu do weryfikacji zaproponowanych stawek.

Niby czasu jest całkiem sporo, bo system kaucyjny w Polsce ma wystartować za niecałe 13 miesięcy, z początkiem 2025 r. I chociaż producenci opakowań, jak i przyszli operatorzy systemu, uczą się powoli reakcji konsumentów, to i tak wszystko może pójść na marne. A to dlatego, że zdaniem ekspertów założona przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska wysokość kaucji jest po prostu za mała. I wychodzi na to, że możliwe, że trzeba będzie zaproponować więcej pieniędzy, żeby nam się chciało wyjść z domu i oddać jakieś butelki. Inaczej cały ten system kaucyjny nie będzie miał najmniejszego sensu.