Polski Alarm Smogowy

Smog nie odpuszcza nawet w maju. Choć kasztany zakwitły, a uczniowie piszą matury, powietrze w Polsce wciąż jest zatrute. W niektórych miastach normy dla pyłów zawieszonych zostały przekroczone o kilka tysięcy procent. Program Czyste Powietrze, który miał być remedium, zalicza spektakularny falstart, a resort środowiska przyznaje: zaległości w wypłatach idą w miliardy.

Od zawieszenia na ponad cztery miesiące programu Czyste Powietrze minęło już ponad 100 dni. Nabór wniosków od nowa ma ruszyć 31 marca. Tymczasem zarówno wykonawcy, jak i aktywiści smogowi zwracają uwagę, że cały czas nie ma w regulaminie zapisów wskazujących na zmiany i ochronę beneficjentów. Na przegranej mają być najubożsi z kiepsko ocieplonych domów. Nie wiadomo też do końca, jaka przyszłość czeka na pompy ciepła.

Polski Alarm Smogowy (PAS) po raz dziewiąty opracował ranking miejscowości z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem, na podstawie danych pomiarowych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska za 2023 r. Podobno widać już pozytywne efekty walki ze smogiem, chociaż lista miast z wysokim stężeniem rakotwórczego benzo(a)pirenu cały czas jest zdecydowanie za długa.

Cały czas są problemy z programem finansującym wymianę kopciuchów. Rząd twierdzi, że po kłopotach z pieniędzmi w programie Czyste Powietrze z początku roku nie ma już śladu. I o dalsze finansowanie można być spokojnym na kolejne lata. Tak brzmi wersja oficjalna. Ale wcale nie będzie tak różowo. O największe zagrożenia inicjatywy koncentrującej się na wymianie kopciuchów zapytaliśmy Andrzeja Gułę, współzałożyciela i jednego z liderów Polskiego Alarmu Smogowego.

Polski Alarm Smogowy kolejny raz pochylił się nad roczną statystyką programu Czyste Powietrze. Wyniki mocno różnią się od tych liczących składane wnioski uruchomienia w 2018 r. rządowej inicjatywy koncentrującej się na wymianie kopciuchów. W zestawie 30 najbardziej aktywnych gmin w 2023 r. dominują reprezentanci jednego województwa. Za to przedstawicieli tego uchodzącego za najbardziej zanieczyszczone – nie ma tam wcale.

Chociaż program Czyste Powietrze nie ma ostatnio zbyt dobrej passy po tym, jak rząd Mateusza Morawieckiego nie zostawił złamanego grosza na jego dalszą realizację, to i tak od startu inicjatywy skoncentrowanej na wymianie węglowych kopciuchów, czyli września 2018 r., liczba składanych wniosków osiągnęła rekordowy poziom. Jak wykazuje to barometr od Polskiego Alarmu Smogowego (PAS): dotyczy to tak całego kraju, jak i poszczególnych województw.

Już tak jest, że kłótnie aktywistów z rządem o dalsze finansowanie programu Czyste Powietrze z automatu nie wpływają na jakość tego, czym oddychamy. A jest z tym bardzo źle. Normy przekraczane nawet w 6000 proc. i więcej na nikim nie robią już większego wrażenia. Wychodzi na to, że mamy do takiego zaduchu po prostu się przyzwyczaić.

Trwa przeciąganie liny. Z jednej strony jest rząd i Ministerstwo Klimatu i Środowiska, które ostatnio średnio raz na tydzień obiecuje, że pieniędzy w programie Czyste Powietrze nie zabraknie. Z drugiej aktywiści antysmogowi przekonują, że to tylko takie pobożne życzenia, w dodatku dotyczące jedynie najbliższych lat. A co z wymianą kopciuchów węglowych w dłuższej perspektywie czasowej?

Przygotowany przez Polski Alarm Smogowy (PAS) ranking dotyczy aktywności gmin w programie Czyste Powietrze od początku jego uruchomienia czyli września 2018 r. do końca 2023 r. Zdecydowanie na tle innych wyróżnia się woj. śląskie, które w tym zestawieniu, w pierwszej dziesiątce ma aż sześć swoich reprezentantów.

O ile mieszkańcy Śląska zakasali rękawy i złożyli 154 tys. wniosków o wymianę starych kopciuchów, o tyle Mazowszanie nie popisali się determinacją.  - Jeśli ta tendencja się utrzyma, to wydaje mi się, że już wkrótce możemy się spodziewać sytuacji, w której to mazowieckie gminy staną się smogowymi liderami – komentuje Piotr Siergiej z Polskiego Alarmu Smogowego.

Już teraz pogodowi analizy twierdzą, że luty w Europie Środkowo-Wschodniej będzie cieplejszy od najgorętszego marca w historii, ze średnią temperaturą zbliżony do kwietnia. W kilku polskich miastach słupki rtęci poskoczyły do prawie 20 st. C. Ale już teraz możemy porzucić nadzieję na to, że dzięki tak słonecznej i ciepłej aurze, czujniki smogowe wezmą chociaż na chwilę wolne. Niestety, nic takiego nie ma miejsca.

Opublikowano trzecie wydanie opracowania „Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie” od Polskiego Alarmu Smogowego we współpracy z Grupą LUX MED. Wnioski są przerażające: brudne powietrze ma wpływ na człowieka przez całe jego życie, czyli od etapu płodowego do później starości. Tymczasem w pierwszej połowie lutego br. czujki smogowe wykazały w naszym kraju przekroczenie norm aż o ponad 8000 proc.

Coraz większe kłopoty z zatorami finansowymi i wypłatami przyznanych dofinansowań w programie Czyste Powietrze. Poprzedni rząd z premedytacją wydawał na inne cele środki na wymianę kopciucha, z pełną świadomością, że następcy będą mieli tym samym twardy orzech do zgryzienia. Nowi sternicy Ministerstwa Klimatu i Środowiska dwoją się i troją, żeby temu zaradzić, ale wypłaty pieniędzy mogą być realizowane najwcześniej za kilka tygodni.

Polski Alarm Smogowy (PAS) opublikował raport dotyczący rankingu najbardziej zanieczyszczonych miejscowości w kraju. W zestawieniu są stali bywalcy, ale też pojawili się debiutanci. W porównaniu z raportami z poprzednich lat widać jednak zdecydowaną poprawę jakości powietrza w Polsce, tak jakby smog nam lekko odpuszczał. Ale i tak kilka miast z dopiskiem Zdrój ma powody do wstydu.

Nagrodę Earthshot ustanowili w 2020 r. razem książę William i brytyjski biolog, podróżnik i pisarz David Attenborough. Przyznawana jest co roku, od 2021 r. i tak ma być do 2030 r. Kategorie są zgodne z Celami Zrównoważonego Rozwoju ONZ: czystość powietrza, odnowa i ochrona przyrody, ożywienie oceanów, życie bez odpadów oraz działania na rzecz klimatu. Zwycięzcy otrzymują grant w wysokości 1 mln funtów na kontynuację swoich działań. Pierwszy raz w historii szansę na tę nagrodę ma organizacja z Polski. Zwycięzcę poznamy 7 listopada.

Opublikowano właśnie kolejny raport kwartalny dotyczący cen paliw stałych, używanych do ogrzania domu, przygotowany przez Polski Alarm Smogowy (PAS). Wnioski? Niezbyt optymistyczne. Ceny węgla i drewna kawałkowego spadają, ale grzanie tymi paliwami należy do zdecydowanie najbardziej kosztowanych. A za chwilę znowu czekają nas podwyżki.

Przygotowany przez HEAL Polska i Polski Alarm Smogowy raport analizujący sezon grzewczy 2022/2023 nie jest przyjemną lekturą. Przybyło bowiem miast, które mocno dawały się we znaki mieszkańcom zanieczyszczonym powietrzem. Najwyższe średnie dobowe stężenie pyłu zawieszonego PM10 było prawie 5-krotnie wyższe od zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Strach pomyśleć, co by się działo, gdyby zima była mroźniejsza.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), Polski Alarm Smogowy oraz Bank Światowy opublikowały ranking aktywności gmin w programie Czyste Powietrze za 2022 r. Zdecydowanie wyróżnia się jeden region kraju. W pierwszej setce stamtąd jest co czwarta gmina. Chodzi o województwo śląskie, którego reprezentant też otwiera całe zestawienie. Co ciekawe: zwycięzca tego rankingu wcześniej często notowany był wśród najbardziej zanieczyszczonych miast w Polsce.

Jesteśmy już w drugiej połowie sezonu grzewczego. Opał rzeczywiście jest wyraźnie droższy niż jeszcze rok temu, ale z jego dostępem raczej nie ma kłopotów. Gorzej bywa z jakością tego węgla. Zdarza się, że kupowany na składach ma pełno kamieni i innych odpadów. Przez to można zniszczyć nawet swój piec. Sprawie postanowił przyjrzeć się bliżej Polski Alarm Smogowy (PAS). Wyniki swojego węglowego dochodzenia chcą opublikować późną wiosną.

Rachunki za ciepło zajmują na naszych listach wydatków wysokie miejsce, zwłaszcza w tym roku. Czy z dodatkiem węglowym zwykły kocioł się opłaca czy jednak lepiej zacisnąć trochę bardziej pasa i zdecydować się na pompę ciepła? Z pomocą na odpowiedź na tego typu pytania pospieszył Polski Alarm Smogowy, który przygotował prosty kalkulator. Ten wyliczy koszty ogrzewania domu jednorodzinnego.